Köy Enstitülerinde Okuma ve Kütüphane
Bu yazıda, Türk eğitimin tarihinin kısa süreli (1935-1950) ama Türk eğitim tarihi yanında Türk kültür, Türk edebiyatı tarihinin de en çarpıcı örneklerinden birisi olan Köy Enstitülerinin oluşumu, okuma alışkanlığı ile ilgili özellikleri ve bir ilköğretim olarak kütüphaneleri ele alınmıştır. Enstitülerde kültür dersleri yanında uygulamalı olarak tarım ve teknik dersleri de yapılmaktadır. Okuma alışkanlığının kazandırılmasında bir kültür dersi olarak Türkçe (serbest okuma) dersleri çok önemliyse de diğer konularda da okuma, okuduğunu anlama yönünde öncelik öğretmenle başlar. Öğrencinin okuması, öğrencinin okuma alışkanlığı kazanması, araştırma yapması ve kütüphaneyi kullanmasında hedef öğretmendir. Köylerde okuma, kitap, kütüphane kültüründen yoksun büyümüş çocuklara bu kültür verilir. Bu amaç, Enstitülerde yapılan öğretim plan ve programlarında uygulama alanı bulur. Okuyan, okuduğunu anlayan, düşüncesini doğru ve güzel ifade eden gençler yetiştirilir. Bu kısa süreli Enstitü tarihinde Türkiye'nin en eski kültür konulu fakültelerinde yetişen "edebiyatçı/yazar" sayısı ile oranlanacak kadar çok yazar yetişir. Bu kişilerin beslendikleri yerler de Enstitülerin olmazsa olmaz parçası kütüphanelerdir.
Reading and Libraries in Village Institutes
This paper deals with the libraries in village institutes and the phenomenon of reading, which constituted an original aspect of Turkish Educational History for a short term, and have left deep traces in Turkish Cultural History as well. Libraries in the Village Institutes, and indirectly the phenomenon of "reading" has been studied in this paper since the Village Institutes constituted a short-term (1935-1950) original part of the Turkish educational history, and had deep impact on Turkish Educational history as well as on cultural history. The importance of reading and the books in Village Institutes made the libraries inescapable and indispensable part of education. The Village Institutes has been at the forefront of the Turkish Educational history by collecting illiterate children, or children whose parents were illiterate from villages, teaching them reading, writing, thinking and crafts. The generation trained in the Village Institutes took the concept of village to the foreground not only in the field of education but also in the field of rural literature. It was only due to these children trained in the village Institutes could this new outlook be created.
___
- Akyüz, Kenan (1993) Türk eğitim tarihi, İstanbul: Kültür Üniversitesi.
- Apaydın, Talip (1995)"Köy Enstitülerinde kitap" Köy Enstitülerinde kitap, kitaplık ve okuma. yay. haz. Hasan S. Keseroğlu Istanbul:Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul şubesi, 27-30.
- Atatürk, Mustafa K.(1978) Söylev Ankara:Türk Dil Kurumu Başaran, Mehmet (1974) Tonguç Yolu.: Köy Enstitüleri Devrimci Eğitim. İstanbul: Varlık yayınları
- Bayrak, Mehmet (1978) Köy Enstitülü yazarlar,ozanlar :inceleme, antoloji Ankara:Töb-Der.
- Baysal, Jale (1973) Cumhuriyet dönemi Türk kütüphaneciliğinin gelişmesi. Cumhuriyetin 50. yılına armağan, İstanbul: İÜ Edebiyat Fakültesi, 99-112
- Bıçak, Ayhan (2004) Modern devletin oluşumu ve sorunları Kutadgubilig: Felsefe Bilim Araştırmaları Dergisi (5), 59-89
- Dewey, John (1939) Türkiye maarifi hakkında rapor. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Ekinci, Necdet (1989) Sanayileşme ve ulusallaşma sürecinde toprak reformundan Köy Enstitülerine. Ankara: Kültür Bakanlığı..
- Elmas,Yılmaz (1976) " Tonguç ve Köy Enstitüleri' Yeni Toplum 1 (Nisan)
- Ergin, Osman (1977) Türk maarif tarihi.. İstanbul: 5 c.
- Ersoy, Osman (1991) "Gezici kütüphaneler" Hasan S. Keseroğlu. Mustafa Güzelgöz ve Eşekli Kütüphane İstanbul:Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul şubesi
- Gedikoğlu, Şevket (1971)Evreleri,getirdikleri ve yankılarıyla Köy - Ankara: İş ve Matbaacılık Ticaret.
- Keseroğlu, Hasan S. (1995) "Köy Enstitülerinde kitap, kitaplık, okuma" Köy Enstitülerinde kitap,kitaplık ve okuma. Yay. haz. Hasan S. Keseroğlu İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi, 7-16.
- Keseroğlu, Hasan S. (2004) "Okul kütüphanelerinde öğretmenin yeri" Ulusal okul kütüphaneleri konferansı: Bildiriler. İstanbul: Oğlak Yayınları, 67-86.
- Kirby, Fay (2000) Türkiye'de Köy Enstitüleri. 2.bs. yay. haz. Engin Tonguç. Ankara: Güldikeni yayınları.
- Köy Enstitülerinde kitap kitaplık ve okuma (1995). Yay. haz.Hasan S. Keseroğlu Istanbul:Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul şubesi.
- Makal, Mahmut (1995)"Köy Enstitülerinde okuma" Köy Enstitülerinde kitap, kitaplık ve okuma.Yay; haz.Hasan S. Keseroğlu İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği İstanbul Şubesi, 38-52..
- Milli Eğitim Bakanlığı, (1947) Köy Enstitüleri yönetmeliği. Ankara:Bakanlık.
- Necatigil, Behçet, (2000) Edebiyatımızda İsimler sözlüğü.19 bs/yay. haz. Hilmi yavuz Enver Ercan, İstanbul: Varlık.
- Proust, Marcel, (1997) Okuma Üzerine, çev. Işık Ergüden.-İstanbul: Nisan yayınları..
- "Serbest Okuma ve Okuma işi" (1945) Köy Enstitüleri Dergisi. .1(12), (ocak): 12,p.530)
- Tonguç, İ. Hakkı, (1976)Mektuplarla Köy Enstitüleri: 1935-1946.-Istanbul:Çağdaş Yayınları.
- Topses, Gürsen.(1999) "Cumhuriyet dönemi eğitimin gelişimi" 75 Yılda Eğitim. İstanbul: Tarih Vakfı.
- Türkoğlu, Pakize (1997) Tonguç ve Enstitüleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
- Tütengil, Cavit Orhan (1948) Köy Ensitüteleri üzerine düşünceler. İstanbul: Berksoy Basımevi.
- Yalçın,Osman (1993) Bir Eğitimcinin Anıları. Istanbul Ya Ba.
- Yılmaz, Bülent (1993) Okuma alışkanlığında halk kütüphanelerinin rolü. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Yayın Aralığı: 4
- Başlangıç: 1952
- Yayıncı: Türk Kütüphaneciler Derneği