Bilgi Erişim Sürecinin Problem Çözme ve Karar Verme Üzerindeki Etkisi: Kuramsal Bir Çalışma

Bilgi gereksiniminin farkında olmayan ve/veya bu gereksinimi gidermek için yaşanacak bilgi erişim sürecinden geçmeyen bireylerin, bilgi toplumunun bir parçası olmaları mümkün değildir. Ancak, sorun çözme ve karar verme aşamalarında enformasyonun gereksinim olduğu bilincine ve gereksinim duyulan enformasyona erişim ve kullanım becerilerine sahip olan, bu becerileri yaşamlarına kanalize edebilen bireyler, bilgi toplumunun parçası haline gelebilmekte; içinde bulundukları toplumu şekillendirebilmekte ve sahip oldukları rollerin gereklerini yerine getirebilmektedir. Bu bağlamda çalışmada, bilgi kavramından başlamak üzere, bilgi erişim sürecinin unsurları tanımlanmakta; sürecin, problem çözme ve karar verme üzerine etkileri irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

bilgi gereksinimi, bilgi erişim sistemleri, bilgi erişim süreci, karar verme, problem çözme

Effects of Information Retrieval Process on Decision Making and Problem Solving:An Emprical Study

Individuals who are unaware of a need for information and/or who have not experienced the information retrieval process while meeting such a need cannot be a part of information society. Only those individuals with an awareness that informationis essential to the problem-solving and decision-making processes, who are equipped with information retrieval and utilization skills and who can further integrate such skills into their daily lives, can be a part of an information society and attain the capability of performing properly in their societal roles andthus ultimately of shaping their society. Moving from this context, this article defines the elements of the information retrieval process, starting with the concept of information, and studies the influences of the information retrieval process on problem solving and decision making

Keywords:

information need, information retrieval systems, information retieval process, decision making, problem solving,

PDF

___

Al-Maskari, A., ve Sanderson, M. (2010). A review of factors influencing user satisfaction in information retrieval. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61(5), 859-868. doi: 10.1002/ asi.21300
Burke,P. (2008). Bilginin Toplumsal Tarihi. M. Tunçay (Çev.), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Burnkrant, R.E. (1976). A motivational model of information processing intensity. Journal ofConsumer Research, 3(1), 21-30. http://www.jstor.org/stable/ 2489092 adresinden erişilmiştir.
Case, D. O. (2002). Looking for Information: A survey of Research on Information Seeking, Needs and Behavior. California: Academic Press.
Campello,B., ve Abreu, V. L. F. G. (2005). Information literacy and the education ofschool librarians. School Libraries Worldwide, 11(1). 37-52.
Choo, C. W., Bergeron, P., Detior, B., ve Heaton, L. (2008). Information culture and information use: An exploratory study of three organizations. Journalof the AmericanSociety for Information Science and Technology, 59(5): 792-804. 23 Mayıs 2011 tarihinde http://ehis.ebscohost.com/eds/ pdfviewer/pdfviewer?vid=3&hid=2&sid=1b343 060-97f6- 4167-8b04- c807e36ea2f7%40sessionmgr14 adresinden erişilmiştir.
Daft, R. L. (1991). Management. Chicago: Dryden Press.
Dervin, B., ve Nilan, M. (1986). Information needs and uses. In M. E. Williams (Ed.),Annual Review of Information Science and Technology içinde (ss. 3-33). Medford, NJ: Information Today.
Dictionary of Information & Library Management. (2006). London: A & C Black.
Doyle,C. S. (1994). Information Literacy in an Information Society: A Concept for the Information Age. Syracuse, New York: ERIC Clearinghouse on Information& Technology. 23 Mayıs 2011 tarihinde http://www.eric.ed.gov/ ERICDocs/data/ericdocs2sql/content_storage_01/0000019b/80/25/55/95. pdf adresinden erişilmiştir.
Eisenberg,M. B. (2008). Information literacy: Essential skills for the information age. DESIDOC Journal of Library & Information Technology, 28(2), 39-47. 23 Mayıs 2011 tarihinde http://ehis.ebscohost.com/eds/ pdfviewer/pdfviewer?vid=3&hid=2&sid=929638 44-59ed-48f3-8379 e7488807%40sessionmgr15 adresinden erişilmiştir.
Fainburg, L. I. (2009). Information seeking and learning: A comparison of Kuhlthau'sinformation seeking model and John Dewey's problem solving model. New Library World, 110 (9), 457-466.
Feather, J. (2008). The Information Society a Study of Continuity and Change. London:FacetPublishing.
Griffiths, J. M. (2003). Information Retrieval. Encyclopedia of Distributed Learning. 23 Mayıs 2011 tarihinde http://www.sage-ereference.com/ distributedlearning/Article _n82.html adresinden erişilmiştir.
Gurvitch, G. (1984). Sosyoloji ve Felsefe. K. Cangızbay (Der.), İstanbul: Değişim Yayınları.
Gürdal, O. (2000). Yaşamboyu öğrenme etkinliği “enformasyon okuryazarlığı”. Türk Kütüphaneciliği, 14(2), 176-187.
Gürdal T., O. (2009). Enformasyon zincirinde bilgi erişim sistemleri, bilgi erişim sürecinde kütüphane kurumu ve diğer bilgi merkezleri. Türk Kütüphaneciliği, 23(1), 151-168.
Havelock, R. G. (1975). Research on the utilization of knowledge. In M. Kochen (Ed.),Information for Action: From Knowledge to Wisdom içinde (ss. 87 107). New York: Academic Press.
International Encyclopedia of Information and Library Science. (2003). J. Feather & P. Sturges (Eds.), London: Routledge.
Keseroğlu, H. S. (2010). Bilginin bilgisi: Kütüphane ve bilgibilim kuramı sorunsalı.Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 685-704.
Kneeland, S. (2001). Problem Çözme. N. Kalaycı (Çev.), Ankara: Gazi Kitabevi.
Kuhlthau, C. C. (1996). Seeking Meaning: A Process Approach to Library and Information Services. Norwood, NJ: Ablex.
Kurbanoğlu, S. S., ve Akkoyunlu, B. (2002). Bilgi okuryazarlığı: Bir ilköğretim okulunda yürütülen uygulama çalışması. Türk Kütüphaneciliği, 16(1), 20 40.
Lancaster, F. W. (1968). Information Retrieval Systems: Characteristics, Testing, and Evaluation. New York: Wiley.
Luenberger, D. G. (2006). Information Science. Princeton: Princeton University Press.
Mabawonku, I. (2006). The information environment of women in Nigeria's public service. Journal of Documentation, 62(1), 73-90. 23 Mayıs 2011 tarihinde http://www.emeraldinsight.com/journals.htm?issn=0022-0418& volume=62&issue=1adresindenerişilmiştir.
Miller, G. A., Galanter, E., ve Pribham, K. H. (1960). Plans and the Structure of Behavior. New York: Holt.
Moore, N. (2002). A model of social information. Journal of Information Science, 28(4), 297-303. doi: 10.1177/16555150202800404
Nagy, M. (2004). Information Retrieval System. Encyclopedia of Public Relations. http://www.sage-ereference.com/publicrelations/Article_n216. html adresinden erişilmiştir.
Nielsen, B. G.,veBorlund, P. (2011). Information literacy, learning, and the public library:A study of Danish high school students. Journal of Librarianship and Information Science, 43(2), 106-119.
O'Connor, J. (1968). Some questions concerning “information need”. American Documentation, 19(2), 200-203.
Polya, G. (1997). NasılÇözmeli? Matematikte Yeni Bir Boyut. F. Halatçı (Çev.), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Reitz, J. M. (2004). Dictionary for Library and Information Science. USA: Libraries Unilimited.
Robinson-Riegler G. ve Robinson-Riegler B. (2008). Cognitive Psychology: Applying the Science of Mind. Boston: Pearson Education.
Saracevic, T. (1999). Information science. Journal of the American Society for Information Science, 50 (12), 1051-1063.
Toffler, A. (1975). Gelecek Korkusu: Şok. S. Sargut (Çev.), Altın Kitaplar Yayınevi.
Uçak, N. Ö., (2010). Bilgi: Çok yüzlü bir kavram. Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 705-722.
Uçak, N. Ö., (1997). Bilgi gereksinimi ve bilgi arama davranışı. Türk Kütüphaneciliği, 11(4), 315-325).
Van Rijsbergen, C. J. (1979). Information Retrieval.2nd.ed. London; Boston: Butterwoths.
Wilson, T. D., (1981). On user studies and information needs. Journal of Librarianship, 37(1), 3-15.