Hintli yazar qurratulain hyder’ın “Hacı Gül Baba Bektaşi’nin öğütleri” adlı kısa hikayesinde doğu-batı karşıtlığı ve Hyder’in bütünlük arayışı

Ülkesinin parçalanma sürecine tanıklık etmiş ve bunu takip eden sancılı mübadele dönemini yaşamış olan Hintli-Müslüman yazar Qurratulain Hyder, eserlerinde Hindistan’ın bölünmesi ve onu takip eden süreçte yaşanan kanlı olayların, bireylerin psikolojileri üzerindeki olumsuz etkilerini ele almaktadır. Doğup büyüdüğü topraklara duyduğu derin özlem nedeniyle, Müslüman olarak göç ettiği Pakistan tarafını terk edip Hindistan’a tekrar dönmesi; ancak geride bıraktıklarını bulamaması, Hyder’de derin bir parçalanmışlık duygusuna yol açmıştır. Bu çalışma; Hyder’in İslam, Hiduizm ve Zen inanışlarını ortak bir zeminde örtüştürdüğü “Hacı Gül Baba Bektaşinin Öğütleri” adlı kısa hikâyesini, Hyder’in yazarın okuyucuları ile oynadığı bir edebi oyun olarak eleştiren Vinay Dharwadker’in aksine, yazarın Hindistan merkezli mistik Doğu kültürü üzerinden manevi bir bütünlüğe ulaşma çabasını yansıtan bir metin olarak ele alan bir incelemedir. Bu bağlamda, Hindistan’ın bölünmesine ve yazar olarak Hyder’in üslup ve eserlerine kısaca değinildikten sonra Japonya’dan Macaristan’a uzanan geniş bir mekânda geçen hikâyenin, birlikçi Doğu düşünce sistemini temsil eden Bektaşi dervişi Hacı Selim karakteri ile ikilikçi Batı düşünce sistemini temsil eden anlatıcı kadın karakteri arasında geçen tüm olayların batınî/alegorik bir alt metine işaret ettiği tartışılmaktadır. Hyder’in ülkesinin parçlanmasına temel oluşturan dinî farklılıkların aksine, sadece Hindu ve İslam inanışlarının değil; Zen Budizmi de dâhil tüm Doğu dinlerinin mistik alt yapısını vurgulayarak ülkesinin siyasi parçalanmışlığının neden olduğu bölünmüşlük duygusunu sıfırladığı sonucuna varılmaktadır.

The clash of east and west and the search for unity in qurratulain Hyder’s short story, “sermons of Haci Gul Baba Bektashi”

As an İndian-Muslim writer, Qurratulain Hyde uses her fiction to explore the traumatised psychology of individuals resulting from the partition of İndia and aftermath. Even though she moved to Pakistan with her family just after the partition, the deep nostalgia she felt for the place where she was born and grew up urged her to return to İndia, where she lived until the end of her life. The disappointment surrounding the sense of loss of the world that she left behind is reflected in her search for unity throughout her writing. This paper analyses Hyder’s “Sermons of Haci Gul Baba Bektashi”, a short story that reflects the writer’s search for spiritual unity by combining İslam, Hinduism and Zen Buddhism as a form of mysticism, which represents holistic eastern as opposed to dualistic western thought. This text-based study takes as its starting point critic Vinay Dharwadker’s reading of the mystic aspects of this short story as a literary game that Hyder plays with her readers. This study agrees with most of Dharwadker’s claims concerning the mystic content of the story, but considers the framing structure of the story as Hyder’s attempt to achieve a sense of wholeness. İt is concluded that through the characters of the Bektashi dervish, Haci Selim, who represents the holistic eastern thought, and the female narrator who repsents the dualistic western thought that is the cause of the religious separation of her country, Hyder annihilates the sense of loss brought about by partition.

PDF

___

ARPA, A. ve ERTAŞ, K. (2012). “ Batini Düşüncede Tevil ve Nusayrilik.” Türk Kültürü ve Haci Bektaş Veli Araştirma Dergisi, 62: 289-304.

ÇİFT, S. (2009). “Bektaşi Geleneğinde Vahdet-i Vücud ve İbnü’l-Arabi.” Tasavvuf: İlmive Akademik Araştirma Dergisi, (İbnü’l-Arabi Özel Sayisi-2), 23:257-279.

DERİN, S.(2009). “The Self and the Other in İbn Arabi and Rumi.” Tasavvuf: İlmi ve Akademik Araştirma Dergisi, (İbnü’l-Arabi Özel Sayisi-2), 23: 109-130.

DHARWADKER, V. (2001).“Fiction at Play: The Truth about Haji Gul Baba Bektashi.” The Annual of Urdu Studies, 16: 98-108.

DOJA, A. (2006). “A Political History of Bektashism from Ottoman Anatolia to Contemporary Turkey.” Journal of Church and State, Vol. 48 (2), 423-450.

FOUTS, A. M.(2004). “Satori: Toward a Conceptual Analysis.” Budhist-Christian Studies, 24: 101-116.

HASAN, K.(2008).“Qurratulain Hyder: Literature’s First Lady.” The Annual of Urdu Studies, Vol. 23: 206-212.

HUSSEİN, A. (2011). “Mother Tongue, Father Tongue.” Journal of Postcolonial Writing, 47 (2): 199-204

HYDER, Q. (2004). “The Sermons of Haji Gul Baba Bektashi.” Short Stories by Contemporary İndian Women: Separate Journeys. Geeta Dharmarajan (Ed.) US: University of South Carolina Press, 92-99.

KASULİS, T. P. (1990). “ İntimacy: A General Orientation in Japanese Religious Values.” Philosophy East and West, 4 (4) (October):433-449.

LAMARQUE, P. (1989). “Expression and the Mask: The Dissolution of Personality in Noh.” The Journal of Aesthetics and Art Criticism, 47 (2), (Spring): 157-167.

MACDONALD-D’COSTA, A. (2009). “İndia’s Uncanny: Anglo-İndians as Gothic.” Continuum: Journal of Media and Cultural Studies, 23, (3), (June): 335-349.

MENO, R. (2008). “Endearing İconoclast.” The Annual of Urdu Studies, 23: 202-205.

RAO, S. N. (1999). “ Book Review” World Literature Today, 73 (Summer): 597.

PARK, J. Y. (2005). “Zen Language in our Time: The Case of Pojo Chinul’s Hoatuo Meditation.” Philosophy East and West, 55, (1), (January): 80-98.

PRAMUK, C. (2008). “Something Breaks Through a Little”: The Marriage of Zen and Sophia in the Life of Thomas Merton.”, Buddhist-Christian Studies, 28: 67-89.

RUMİ, R. (2007). “ Writer’s Muse: Conversation with Renowed Author Qurratulain Hyder.” http://razarumi.blogspot.com/. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2011

SPYRA, A. (2006). “İs Cosmopolitanism Not for Women? Migration in Qurratulain Hyder’s Sita Betrayed and Amita Ghosh’s The Shadow Lines.” Frontier, 27 (2):1-26.

STEELE, L. (2008). “We Just Stayed on the Ship to Bombay.”The Annual of Urdu Studies, 23: 182-195.

STEİNBECK, C. (2007). “Time is not Fleeing: Thoughts of a Medieval Zen Buddhist.” KronoScope, 7: 33-47.

ÜÇÜNCÜ, K. (2011). “Dinî-Tasavvufi Türk Edebiyati Vadisinde Batini Yorum Geleneği Üzerine Bazi Düşünceler. Türk Kültürü ve Haci Bektaş Veli Araştirma Dergisi, 59: 223-238.

YİLDİRİM, R. (2009). “Tasavvufi Bir Yorum Olarak Alevilik ve Bektaşilik.” Ekev Akademi Dergisi, 13 (41), (Güz) :103-114.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi-Cover

ISSN: 1306-8253
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 1994
Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Türk Kültürü Açısından Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi