Fesem BAŞARI, Zöhre Seray DÖNDERİCİ, Aytaç DÖNDERİCİ

Kaynak sularının fiziksel ve kimyasal kaliteleri üzerine bir araştırma

Amaç: Bu çalışmanın amacı Adana Hıfzıssıhha Enstitüsü Müdürlüğü Su Kimyası Laboratuvarına2009 yılı içerisinde analiz amacıyla gelen kaynak sularının fziksel ve kimyasal kalitelerinindeğerlendirilmesidir. Su kalitesinin fziksel ve kimyasal olarak değerlendirilmesinde renk, tat, koku,bulanıklık, iletkenlik, pH, alüminyum, demir, bor, arsenik, mangan, amonyum, ozon ve bromatparametrelerine yönelik analizler yapılmaktadır.Yöntem: Analiz amacıyla laboratuvarımıza gelen kaynak sularının 59’unda renk, 22’sinde tat,57’sinde koku, 61’inde bulanıklık ve bromat, 63’ünde pH, 62’sinde iletkenlik, 30’unda alüminyumve demir, 15’inde bor, 18’inde arsenik ve mangan, 60’ında amonyum, 48’inde ozon çalışılmıştır.Analizlerde ISO (International Organization for Standardization), DIN (Deutsches Institut fürNormung), TS (Türk Standardı) yöntemleri kullanılmıştır. Sonuçlar ‘‘İnsani Tüketim Amaçlı SularHakkında Yönetmelik’’ kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Bulgular: Kaynak sularının fziksel analizleri sonucunda 61 örnekten yalnızca ikisinde (% 3,2)bulanıklık tespit edilmiştir. Örneklerin 63’ünde pH, 62’sinde iletkenlik bakılmış ve değerleri uygunbulunmuştur.Kaynak sularında yapılan kimyasal analizlerde 61 örneğin üçünde (% 4,9) bromat,15 örneğin birinde (% 6,7) bor, 18 örneğin birinde (% 5,6) mangan ve 18 örneğin birinde (% 5,6)ise arsenik düzeylerinin yönetmelik değerini aştığı belirlenmiştir. Çalışılan örneklerde alüminyum,amonyum, demir ve ozon saptanamamıştır.Sonuç: Bromat miktarının yüksek bulunmasının ozonlama ile ilişkili olduğu varsayılmaktadır.İçme sularında bor, mangan ve arsenik bulunması ise sağlık açısından tehlike yaratabilecek birkirlilik belirtisidir. Bu nedenle, kaynak sularının kimyasal ve fziksel olarak kontrolünün halk sağlığıaçısından gerekli olduğu düşünülmektedir.

An investigation on the physical and chemical quality of spring waters

Objective: The aim of this study was to analyse the chemical and physical qualities of springwater coming to Water Chemistry Laboratory of Adana Hygiene Institute in 2009. The water qualityparameters analysed were colour, favor, odour, turbidity, conductivity, pH, iron, aluminum, boron,manganese, arsenic, ammonia, ozone and bromate. Method: The spring water samples coming to the laboratory, colour in 59 samples, favor in 22samples, odour in 57 samples, turbidity and bromate in 61 samples, pH in 63 samples, conductivityin 62 samples, aluminum and iron in 30 samples, boron in 15 samples, arsenic and manganese in 18samples, ammonia in 60 samples, ozone in 48 samples were studied. ISO (International Organizationfor Standardization), DIN (Deutsches Institut für Normung), TS (Turkish Standard) methods wereused for study. The results evaluated according to criterion of ‘‘Regulation on the Quality of WaterIntended for Human Comsumption’’. Results: As a result of physical analysis of spring water, turbidity was assigned in just two (%3,2) of 61 samples. pH andconductivity were studied in 63 and in 62 samples respectively and all the values were appropriate. Higher concentrationsthan the regulation limits were found for bromate in three samples (4,9 %) of 61, and in one sample of respectively boron(6,7 %) out of 15, manganese (5,6 %) out of 18 and arsenic (5,6%) out of 18. Aluminum, ammonia, iron and ozone values inthe analized samples were not found over the limits. Conclusion: Being found of bromate rates high was related to ozonize. And found of boron, manganese and arsenic wasa symptom of dangerous pollution in terms of health. So, spring water pollution control essential for public health.

PDF

___

Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Doğal Kaynak, Maden ve İçme Suları ile Tıbbi Suların İstihsali, Ambalajlanması ve Satışı Hakkında Yönetmelik. 18 Ekim 1997.
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik, 17 Şubat 2005 tarih, 25730 sayılı Resmi Gazete.
Anonmymous. Offcial Journal of the European Communities. Council Directive 98/83/EC of 3 November 1998. On The Quality Of Water İntended For Human Consumption. L 330 Volume 41, 5 December 1998, p:32.
Türk Standardları Enstitüsü, TS 266. Sular-İnsani Tüketim Amaçlı Sular, 29 Nisan 2005.
Deutsches Institut für Normung (DIN) 38406-E5. Amonyum Tayini. Hach Lange. United for water quality. 2008.
International Organization for Standardization (ISO) 7393-2. Ozon Tayini. Hach Lange. United for water quality. 2005.
Türk Standardları Enstitüsü, TS EN ISO 15061. Su Kalitesi Çözünmüş Bromat Tayini- İyonların Sıvı Kromatograf Yöntemi İle Tayini, 16 Nisan 2003.
International Organization for Standardization (ISO) 17294-2. Water Quality-Application of İnductively Coupled Plasma Mass Spectrometry (ICP-MS). 01.09.2003.
Türk Standardları Enstitüsü, TS 3263 ISO 10523. Su Kalitesi-pH Tayini. 13 Nisan 1999.
Türk Standardları Enstitüsü, TS 9748 EN 27888. Su Kalitesi-Elektriksel İletkenlik Tayini, 4 Nisan 1996.
Dedeakayoğulları H, Önal A E. Çevre-insan sağlığı ilişkisi açısından su ve su analizinin önemi. İst Tıp Fak Derg, 2009; 72(2):65-70.
Ağaoğlu S, Ekici K, Alemdar S, Dede S. Van ve yöresi kaynak sularının mikrobiyolojik, fziksel ve kimyasal kaliteleri üzerine araştırmalar. Van Tıp Dergisi, 1999; 6(2): 30-3.
Günşen U, Anar Ş, Gündüz H. Uludağ’daki su kaynaklarının fziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 2000; 7(2): 21-4.
Alemdar S, Kahraman T, Ağaoğlu S, Alişarlı M. Bitlis ili içme sularının bazı mikrobiyolojik ve fzikokimyasal özellikleri. Ekoloji, 2009; 19,73: 29-38.
Sönmez S. Bursa Büyük Şehir Belediyesi içme sularının (baraj, kuyu ve kaynak) bazı kimyasal özellikleri ve mikrobiyolojik kirliliği üzerinde bir araştırma. (Alınmıştır: Alemdar S, Kahraman T, Ağaoğlu S, Alişarlı M, 2009. Bitlis ili içme sularının bazı mikrobiyolojik ve fzikokimyasal özellikleri) UÜ Vet Fak Derg, 1992; 3,11: 1-9.
Patır B, Güven AM, Arslan A. Elazığ bölgesi içme ve kullanma, kaynak, kuyu ve göl sularının hijyenik kaliteleri üzerinde araştırmalar. FÜ Sağ Bil Derg, 1992; 6,1-2: 127-34.
Tepe Y, Mutlu E. Hatay harbiye kaynak suyunun fziko kimyasal özellikleri. DPÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2004; 6: 77-87.
Örgev C, İnanç İ. Doğal zeolit’in doğal kaynak sularında pH, iletkenlik ve sertlik özelliklerinin düzenleyicisi olarak kullanımı. BİYOMUT, 2004; 256-7.
Yağmur F, Hancı Hİ . Arsenik. STED, 2002; 11(7): 250-1.
Tekbaş Ö F, Oğur R. Arsenik, içme suları ve sağlık. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2008; 7(4)
Yılmaz O, Ekici K. Van yöresinde içme sularında arsenikle kirlenme düzeyler. YYÜ Vet Fak Derg, 2004; 15(1-2): 47-51.
Aydın S, Tüfekçi N, Arayıcı S, Soyhan B. Temas havalandırmalı sistemlerde Mn (II)’nın oksidasyonu. Su Kirlenmesi Kontrolü Dergisi, 1999; 9(3):33-40.
Yardımumar Eren M, Sarıkaya H Z. İstanbul su arıtma tesislerinde demir-mangan problemi üzerine bir çalışma. Su Kirlenmesi Kontrolü Dergisi, 2002; 12(2): 17-23.
Doğan G, Sabah E, Erkal T. Borun çevresel etkileri üzerine Türkiye’de yapılan bilimsel araştırmalar. Türkiye 19. Uluslararası Madencilik Kongresi, 9-12 Haziran 2005 İzmir, 425-31.
Velioğlu S, Şaylı B.S, Altunsoy S. Bor madeni havzalarında üretilen bazı gıdalarda bor miktarlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gıda 1999; 24(1):13-9.
Kuruma H, Poetzschke J. İçme sularında amonyum iyonlarının uzaklaştırılmasında membran fltrasyon uygulaması. Ekoloji, 2002; 11(42): 45-8.
Akçay MU, İnan H, Yiğit Z. İçme suyunda dezenfeksiyon yan ürünleri ve kontrolü. 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 24-27 Ekim 2007 İzmir, 798-803.
h t t p : / / c e v r e . c l u b . f a t i h . e d u . t r /we b y e n i / konfreweb/2008_pdf/sayfa117.pdf Erişim Tarihi: 20.08.2010
Sacher F, Matschi A, Brauch H J. Analysis and occurrence of bromate in raw water and drinking water. Acta Hydrochimica et Hydrobiologica, 2006; 23: 26-30.