Rabiya GÜN, Semra ÖZ, Selma ALTINDİŞ, Yeşim UYUTAN, Mehmet KÖROĞLU, Mustafa ALTINDİŞ

Hemovijilans Hemşireliği Ve Transfüzyon Güvenliğine Katkısı

Amaç: Hemovijilans, kan ve ürünlerinin elde edilmesinden son alıcıların takibine kadar bütün transfüzyon basamaklarını eksiksiz izleme prosedürüdür. Hemovijilansın ana hedefi, transfüzyonun güvenliğini arttırmaktır. Çalışmamızda Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi sağlık personelinin transfüzyon güvenliği hakkında bilgi düzeyi, eğitim sonrası değerlendirme ve hemovijilans hemşireliğinin transfüzyon güvenliğine katkısının irdelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma, Sakarya Üniversitesi Klinik Araştırmalar Girişimsel Olmayan Etik Kurulu’ndan 02.07.2018 tarihinde 166 karar numarası ile onay alındıktan sonra, Ocak-Temmuz 2018 tarihlerinde Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 432 sağlık personeli ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara, eğitim öncesi ve transfüzyon güvenliği eğitimi sonrası durumu değerlendiren, literatürden yararlanılarak oluşturulmuş 20 soruluk bir anket uygulanmıştır. Veriler SPSS 20.0 istatistik paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışma grubunu oluşturanların 329’u %76.2 kadın, 103’ü %23.8 erkek olup yaş ortalaması 29.1±8.7 yıl idi. Katılımcıların meslek dağılımına bakıldığında 48’i %11.1 doktor, 256’sı %59.3 hemşire ve 128’i %29.6 diğer yardımcı sağlık personeli idi.Çalışanların meslekteki çalışma yılı ortancası 5.5 1-43 yıl iken bulunduğu klinikte çalışma yılı ortancası 2.0 1-42 yıl olarak bulunmuştur. Çalışma grubunun bilgi sorularından aldığı puan, 20 soru üzerinden 1 ile 19 arasında değişirken ortalaması 9.7±4.2 olarak hesaplanmıştır. Çalışmada cinsiyet ile bilgi puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Eğitim sonrası tekrar test grubunun bilgi puan ortalaması 13.3±5.2 olup eğitim öncesine göre anlamlı düzeyde yüksektir p

Anahtar Kelimeler:

Hemovijilans hemşireliği, kan transfüzyonu, transfüzyon reaksiyonu, eğitim, bilgi düzeyi

Hemovigilance Nursing And Contributıon To Transfusion Safety

Objective: Hemovigilance is a thorough followup procedure for all transfusion steps, from the acquisition of blood and its products to the follow-up of end-recipients. The main goal of hemovigilance is to increase the safety of transfusion. The aim of this study was to investigate the level of knowledge about the transfusion safety of the health personnel of Sakarya Training and Research Hospital, the post-training evaluation and the contribution of hemovigilance nursing to the safety of transfusion. Methods: The study was carried out with 432 health personnel who were working at Sakarya Training and Research Hospital between January and July 2018 and accepted to participate in the study. A questionnaire consisting of 20 questions was applied to participants before and after education and transfusion safety education. The data were evaluated by using SPSS 20.0 statistical package program. Results: Of the study group, 329 76.2% were female and 103 23.8% were male. The mean age was 29.1 ± 8.7 years. 48 11.1% were doctors, 256 59.3% were nurses and 128 29.6% were other health personnel. The median of the working year was 5.5 years 1-43 years and the median of the study was 2.0 1-42 years . The mean score of the study group ranged from 1 to 19 on 20 questions, and the mean score was 9.7 ± 4.2. There was no significant difference in gender and knowledge scores. The mean score of the post-test re-test group was 13.3 ± 5.2 and it was significantly higher than the pre-training level p

Keywords:

Hemovigilance nursing, blood transfusion, transfusion reaction, education, knowledge level,

PDF

___

1. De Vries R, Faber JC, Strengers P, Network BotIH. Haemovigilance: an effective tool for improving transfusion practice. Vox Sanguinis. 2011;100(1):60- 7.
2. Ulusal Hemovijilans Rehberi 2016. Türkiye 2008 Ulusal IPA (Katılım Öncesi Mali Yardım) Programı. TR0802.15-01/001 Türkiye’de Kan Tedarik Sisteminin Güçlendirilmesi Teknik Destek Projesi 2016;50-84.
3. Dzik WH. Emily Cooley Lecture 2002: transfusion safety in the hospital. Transfusion. 2003;43(9):1190- 9.
4. Robillard P, Itaj NK, Corriveau P. Abo Incompatibe Transfusions, Acute and Delayed Hemolytic Transfusion Reactions in the Quebec Hemovigilance System—year 2000. Transfusion. 2002;42:25S-6.
5. Stainsby D, Jones H, Asher D et al. Serious hazards of transfusion: a decade of hemovigilance in the UK. Transfusion medicine reviews. 2006;20(4):273- 82.
6. Vamvakas EC, Blajchman MA. Transfusion-related mortality: the ongoing risks of allogeneic blood transfusion and the available strategies for their prevention. Blood. 2009;113(15):3406-17.
7. Dünya Sağlık Örgütü, %100 gönüllü kan bağışına doğru. http://www.who.int/bloodsafety/ publications/9789241599696_eng.pdf?ua=1 Erişim Tarihi: 04.06.2018.
8. Faber JC. The European Blood Directive: a new era of blood regulation has begun. Transfusion medicine. 2004;14(4):257-73.
9. Kalındemirtaş C. (2017). Sağlık Çalışanlarının Kan Ürünleri Transfüzyon Bilgi Seviyelerin Değerlendirilmesi ve Karşılaştırılması. S.B.U. Şişli Hamidiye Etfal Eğitim Araştırma Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Tıpta Uzmanlık Tezi, İstanbul, (Danışman: Uzm. Dr. Oba S).
10. Encan B. (2017). Hemşirelerin Kan Transfüzyonu Uygulamalarına İlişkin Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, (Danışman: Doç. Dr. Akın S).
11. Şahin H. (2006). Hemşirelerin Kan Transfüzyonlarına Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Buna Eğitimin Etkisi. A.K.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyon, (Danışman: Yrd. Doç. Dr. Şahin DA).
12. Rock G, Berger R, Pinkerton P, Fernandes B. A pilot study to assess physician knowledge in transfusion medicine. Transfusion Medicine. 2002;12(2):125-8.
13. Salem-Schatz SR, Avorn J, Soumerai SB. Influence of knowledge and attitudes on the quality of physicians’ transfusion practice. Medical care. 1993:868-78.
14. Gharehbaghian A, Javadzadeh Shahshahani H, Attar M, Rahbari Bonab M, Mehran M, Tabrizi Namini M. Assessment of physicians knowledge in transfusion medicine, Iran, 2007. Transfusion Medicine. 2009;19(3):132-8.
15. Matot I, Einav S, Goodman S, Zeldin A, Weissman C, Elchalal U. A survey of physicians’ attitudes toward blood transfusion in patients undergoing cesarean section. American journal of obstetrics and gynecology. 2004;190(2):462-7.
16. Gezer E. (2015). Tıp Fakülteleri ve Eğitim Araştırma Hastaneleri acil Tıp Uzmanları ve Acil Tıp Araştırma Görevlilerinin Kan Transfüzyonları Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. T.Ü. Tıp Fakültesi Acil Tıp, Tıpta Uzmanlık Tezi, Edirne, (Danışman: Doç. Dr. Sayhan MB).
17. Mayaki Z, Kabo R, Moutschen M, et al. Knowledge, attitudes and clinical practice of blood products prescribers in Niamey. Transfusion Clinique et Biologique. 2016;23(2):78-85.
18. Fasano R, Luban NL. Blood component therapy. Pediatric Clinics. 2008;55(2):421-45.
19. Tramalloni D, Aupérin A, Oubouzar N, Lapierre V. Implication du personnel infirmier dans la sécurité transfusionnelle: évaluation des connaissances et de la pratique à l’institut Gustave-Roussy. Transfusion clinique et biologique. 2005;12(6):427-32.