GENETİK OLARAK DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALAR GDO ’A GENEL BİR BAKIŞ
Son yıllarda dünyanın en çok ilgilendiği konuların başında biyoteknoloji ve biyoteknolojik yöntemlerle elde edilen genetik olarak değiştirilmiş organizmaların GDO kullanımı gelmektedir. Bu çalışma; literatür taramasıyla ulaşılan bulgulara dayalı olarak, genetik olarak değiştirilmiş organizmaların potansiyel yararları, potansiyel zararları veya riskleri, biyolojik çeşitliliğe etkileri, hukuki boyutları, sosyo-ekonomik boyutları ve tüketicilerin bakış açılarını kapsamaktadır.
A General Perspective on Genetically Modified Organisms GMOs
In recent years, biotechnology and the use of genetically modified organisms GMOs which are achieved through biotechnical medhods are one of the leading subjects that the world is the most interested in. Based on the data collected by the literature review, this study includes the potential benefits, potential damages or risks, the effects on biological diversity, legal dimensions, socio-economic dimensions of the genetically modified organisms and the perspectives of consumers on these product. Within this framework, it is aimed to develop a general perspective on genetically modified organisms.
___
- Arda M. Biyoteknoloji (Bazı Temel İlkeler). KÜKEM
Derneği Bilimsel Yayınları: 2, Ankara. 1994; 349.
- Kulaç İ, Ağırdil Y, Yakın M. Sofralarımızdaki Tatlı Dert,
Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar ve Halk Sağlığına
Etkileri. Türk Biyokimya Dergisi, 2006; 31 (3): 151-5.
- Beyatlı Y. Biyoteknoloji Ders Notları. Ankara: Gazi
Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü,
2000: 146.
- Costa-Font J, Mossialos E. Are Perceptions of Risk and
Benefits of Genetically Modified Food in Dependent?
Food Quality and Preference, 2007; 18 (2): 173-82.
- Özer I. Genetik Yapısı Değiştirilmiş Besinler. Klinik
Pediatri, 2003; 2 (2): 74-7.
- Pusztai A. Bardocz S. Ewen SWB. Genetically Modified
Foods: Potential Human Health Effects. In: D’Mello
JPF, ed. Food Safety: Contaminants and Toxin. UK: CAB
International, Wallingford Oxon, 2003; 347-72.
- Öztürk M. Biyoteknolojiye Genel Bakış. http://fens.
sabanciuniv.edu, 02.02.2007.
- Shetty K, Paliyath G, Pometto A, Levin ER. Food
Biotecnology. 2. Edition. USA:CRC Press, 2005: 2008.
- Cummins R, Lilliston B. Genetically Engineered Food.
New York, Marlowe Company, 2000; 208.
- Tunalıoğlu R. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar.
Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü-Bakış, 2004; 7
(2): 1-4.
- Domigo JL. Health Risks of Genetically Modified Foods:
Many Opinions But Few Data. Science, 2000; 288:
1748-9.
- Dawe D, Robertson R, Unnevehr L. Golden Rice: What
Role Could It Play in Alleviation of Vitamin A Deficiency?
Food Policy, 2002; 27: 541-60.
- Lessick M, Keithley J, Swanson B, Lemon B. Genetically
Modified Foods: A Tasted of The Future. Medsurg
Nursing, 2002; 11: 242-6.
- Topal Ş. Genetik Değiştirme İşlemleri ve Biyogüvenlik.
http://www.bugday.org, 24.12.2009.
- Yorulmaz S, Ay R. Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların
(GDO) Entomoloji Alanındaki Uygulama Olanakları.
Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,
2006; 1 (2): 53-9.
- Frewer LJ, Scholderer J, Bredahl L. Communicating
About The Risks and Benefits of Genetically Modified
Foods: The Mediating Role of Trust. Risk Analysis, 2003;
1117-33.
- Goldstein DA, Tinland B, Gilbertson LA, et al. Human
Safety and Genetically Modified Plants: A Review of
Antibiotic Resistance Markers and Future Transformation
Selection Technologies. Journal of Applied Microbiology,
2005; 99: 7-23.
- Bredahl A, Grunert KG, Frewer LJ. Consumer Attitudes
and Decison-Making with Regard to Genetically
Engineered Food Products-A Review of the Literature
and A Presentation of Models for Future Resarch.
Journal of Consumer Policy, 1998; 21 (3): 251-7.
- Nordlee JA, Taylor SL, Townsend JA, Thomas LA, Bush
RK. Idendification of A Brazil-Nut Allergen in Transgenic
Soybeans. The New England Journal of Medicine, 1996;
344: 688-92.
- Altıntaş A. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO)
İle İlgili Gen-Etik Ve Çevresel Sorunlar. http://www.
kaymakli.com, 14.11.2006.
- Goodman RE. Asseessing Genetically Modified Crops to
Minimize the Risk of Increased Food Allergy: A Review:
International Archives of Allergy and Immunology, 2005;
137 (2): 153.
- Anonmymous. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar
Deklarasyonu-GDO’ya Hayır Platformu. http://www.
bugday.org, 02.02.2007.
- Tiryaki İ. Soru ve Cevaplar İle Tarımsal Biyoteknoloji.
http://ciftci.ksu.edu.tr, 02.02.2007.
- Hail RS. Genetically Modified Plants-The Debate
Continues. Trend in Ecology and Evolution, 2000; 15
(1): 14-8.
- Çelik V, Turgut-Balık D. Genetiği Değiştirilmiş
Organizmalar (GDO). 2007; 23 (1-2): 13-23.
- Özgen M. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar. Dünya
Gıda Günü 2005 Sempozyumu (14-15 Ekim 2005,
- Ankara). Ankara: Kozan Ofset Matbaacılık San. Ve Tic.
Ltd. Şti., 2005; 170-84.
- Moellenbeck DJ, Peters ML, Bing IW, et. al. Insectisidal
Proteins From Bacillus thuringensis Protect Corn From
Corn Rootworms. Nature Biotechnology, 2001; 19 (7):
668-72.
- Anonmymous. Gıda Güvenliği Modern Biyoteknoloji. II.
Tarım Şurası V. Komisyonu, 2007; 12-3.
- Kefi S. Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların
(GDO’ların) Dünyada 2002 Yılı İtibariyla Mevcut Durumu,
Ortak Tarım Politikası. 7. Dönem AB Uzmanlık Kursu,
Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve
Uygulama Merkezi, 2002; 16.
- Anonmymous. BM BÇS Cartagena Biyogüvenlik Protokolü.
T.C. Çevre Bakanlığı, Çevre Koruma Genel Müdürlüğü,
Bitki ve Erozyonla Mücadele Daire Başkanlığı Yayını,
2003:37.
- Kaynar P. Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların
(GDO) Avrupa Birliği’ndeki ve Türkiye’deki Mevcut
Durumu, Gıda. 39. Dönem AB Temel Eğitim Kursu,
Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve
Uygulama Merkezi, 2007:40.
- Anonmymous. Life Sciences and Biotechnology-A
Strategy for Europe. Brussels: Comission of The
European Communities, 2002; 27-35.
- Boyacıoğlu D. AB Sürecinde Gıda Güvenliği. htpp//
www.destekpatent.com.tr, 14.11.2006.
- Anonmymous. Transboundary Movement of Genetically
Modified Organisms. http://www.europa.eu, 02.02.2007.
- Akdur R. Sağlık Sektörü Temel Kavramlar, Türkiye
ve Avrupa Birliği’nde Durum ve Türkiye’nin Birliğe
Uyumu. Genişletilmiş ve Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara
Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama
Merkezi, Araştırma Dizisi No: 25, 2006: 349.
- Özdemir O. Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmaların
(GDO’ların) Etkilerinin Küreselleşme Çerçevesinde
Ele Alınması. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma
Müdürlüğü-DOA Dergisi, 2003; (9): 113-33.
- Hall C. Identifying Farmer Attitudes Towards Genetically
Modified (GM) Crops in Scotland: Are They Pro- or AntiGM? Geoforum, 2008; 39: 204-12.
- O’Fallon MJ, Gursoy D, Swanger N. To Buy or Not To
Buy: Impact of Labeling on Purchasing Intentions of
Genetically Modified Foods. Hospitality Management,
2007; 26: 117-30.
- Anonmymous. http://www.geocities.com, 02.02.2007.
Costa-Font M, Gil JM. Structual Equation Modelling
of Consumer Acceptance of Genetically Modified
(GM) Food in the Mediterranean Europe: A Cross
Country Study. Food Quality and Preference, 2009; 20:
399-409.
- Roe B, Teisl MF. Genetically Modified Food Labeling:
The Impacts of Message and Messenger on Consumer
Perceptions of Labels and Products. Food Policy, 2007;
(32): 49-66.
- Botha GM, Viljoen CD. South Africa: A Case Study for
Voluntary GM Labelling. Food Chemistry, 2009; 112:
1060-4.
- Gülbay D, Özçelik B, Kahveci D. Türk Tüketicisinin
Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar Hakkındaki Görüşleri.
In: Türkiye 9. Gıda Kongresi (24-26 Mayıs 2006, Bolu)
Bildiriler Kitabı. 2006: 845-8.
- Anonmymous. http://www.bugday.org, 02.02.2007.
- Demir A, Pala A. Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara
Toplumun Bakış Açısı. Hayvansal Üretim, 2007; 48 (1):
33-43.
- Ozer BC, Duman G, Cabuk B. Turkish Preschool Staff’s
Opinions about Hormones, Additives and Genetically
Modified Foods. Procedia Social and Behavioral
Sciences, 2009; (1): 1734-43