EVALUATION OF DAILY LIFE ACTIVITIES AND LIFE SATISFACTION IN INDIVIDUALS RECEIVING HEMODIALYSIS TREATMENT

Amaç: Hemodiyaliz alan bireyler hastalık ve hemodiyaliz kaynaklı olarak günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlanma ve yaşam menmuniyetinde azalma yaşayabilirler. Bu çalışmanın amacı hemodiyaliz alan bireylerin günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam memnuniyetlerinin değerlendirilmesidir. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı tipte olan bu çalışma Mart-Ağustos 2016 tarihleri arasında şehir merkezindeki özel diyaliz merkezlerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya ilgili kurumda hemodiyaliz alan ve çalışmaya dahil edilme kriterlerini taşıyan 67 birey dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri tanıtıcı form, Nottingham Sağlık Profili ve Yaşam Memnuniyeti Ölçeği ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplarda t testi ve Spearman korelasyon testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerin % 44.8’inin kadın, yaş ortalamasının 52.80+ 15.75 olduğu ve ortalama 3.96+ 15.79 yıldır diyaliz tedavisi aldığı belirlenmiştir. Ayrıca bireylerin yaşam memnuniyetlerinin düşük olduğu saptanmıştır. Sonuç: Hemodiyaliz tedavisi gören bireylerin yaşam memnuniyetlerinin düşük olduğu, günlük yaşam aktivitelerini enerji eksikliği, ağrı, uyku problemleri ve fiziksel yeteneklerdeki kısıtlılık sebebiyle yeteri düzeyde gerçekleştiremedikleri belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Hemodiyaliz tedavisi, hemodiyaliz hastası, yaşam memnuniyeti, günlük yaşam aktiviteleri

Keywords:

hemodialysis patient life satisfaction, daily living activities,

PDF

___

KAYNAKLAR 1. Akın, A. ve Yalnız, A. (2015). Yaşam Memnuniyeti Ölçeği (Ymö) Türkçe Formu: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54).
2. Akgöz, N. ve Arslan, S. (2017). Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastalarda Yaşanan Semptomların İncelenmesi. Türk Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği Nefroloji Hemşireliği Dergisi:1 (12)
3. Al Eissa, M., Al Sulaiman, M., Jondeby, A., Karkar, M., Barahmein, F.A., Shaheen M., and A. Al Sayyari. (2010). Factors Affecting Hemodialysis Patients' Satisfaction with Their Dialysis Therapy. International Journal of Nephrology. Article ID 342901, https://doi.org/10.4061/2010/342901
4. Alvarez-Ude, F., Fernandez-Reyes, M.J., Vazquez, A., Mon, C. and Sanchez R. (2001).Physical symptoms and emotional disorders in patient on a periodic hemodialysis program. Nefrologia. 21(2):191-9.
5. İşcan Ayyıldız, N ve Ergüney, S . (2017). Hipertansiyon Hastalarında Yaşam Doyumu ve Bunu Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 33(3),21-31 https://dergipark.org.tr/tr/pub/egehemsire/issue/33737/322090
6. Belayev, L.Y., Mor, M.K., Sevick, M.A., Shields, A.M., Rollman, B.L., Palevsky, P.M, et al. (2015). Longitudinal associations of depressive symptoms and pain with quality of life in patients receiving chronic hemodialysis. Hemodial Int. 4;19(2):216-24. doi: 10.11 11/hdi.12247
7. Braun Curtin, R., Bultman, D.C, Thomas‐Hawkins, C., Walters, B.A.J and Schatell, D. (2002). Hemodialysis patients’ symptom experiences: effects on physical and mental functioning. Nephrology Nursing Journal ,29, 562– 574.
8. Cukor, D., Coplan, J., Brown, C., et al. (2007). Depression and anxiety in urban hemodialysis patients Clin J Am Soc Nephrol, 2: 484-490
9. Davison, S.N. (2003). Pain in hemodialysis patients: prevalence, cause, severity, and management.Am J Kidney Dis, 42 (6):1239-1247
10. Badır Durademir, A. (1998). Kronik kalp yetmezlikleri hastaların yaşam kaliteleri ve öz-bakım davranışları. İç Hastalıkları Hemşirelik Programı Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora, İstanbul, Türkiye.
11. Erdem, N. (2004). Life satisfaction and hopelesness in hemodialysis patients. Journal of Human Sciences, 1(1).
12. García-Lıana, H.. , Remor, E., Del, P.G. and Selgas, R. (2014). The role of depression, anxiety, stress and adherence to treatment in dialysis patients' health-related quality of life: a systematic review of the to the literature Nefrologia, 34: 637-657
13. Hacıhasanoğlu Aşılar, R. (2015). Hipertansiyonda Tedaviye Uyum ve Özbakım Yönetimi, Türk Kardiyoloji Derneği Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi , 6(11):151-159.
14. http://www.nefroloji.org.tr/folders/file/registry_2019.pdf, Erişim tarihi 30.10.2020.
15. Hu, S.X., Lei, W.I., Chao, K.K et al. (2016). Common chronic health problems and life satisfaction among Macau elderly people. Int J Nurs Sci 3(4):367–70.
16. Iliescu, E.A., Coo, H., McMurray, M.H., Meers, C.L., Quinn, M.M., Singer, M.A., et al. (2003). Quality of sleep and health‐related quality of life in haemodialysis patients. Nephrology Dialysis Transplantation. 18(1):126-32.
17. James, G. and Jackson, H.(2003). European guidelines for the nutritional care of adult renal patients. EDTNA-ERCA Journal 29: 23-43.
18. Karadag, E., Parlar, Kilic, S. and Metin, Ö. (2013). Relationship between fatigue and social support in hemodialysis patients. Nursing and Health Sciences 15: 164–171.
19. Kim, H.R., and Son, G.R. (2005). Fatigue and its related factors in Korean patients on hemodialysis. Taehan Kanho Hakhoe Chi, 35: 701-708.
20. Kim, J.C., Shapiro, B.B., Zhang, M. et al. (2014), Daily physical activity and physical function in adult maintenance hemodialysis patients J Cachexia Sarcopenia Muscle, 5: 209-220
21. Kopple, J.D., Cheung, A.K., Christiansen, J.S., Djurhuus, C.B., El Nahas, M., Feldt, Rasmussen B., et al. (2008). OPPORTUNITY™: a randomized clinical trial of growth hormone on outcome in hemodialysis patients. Clinical Journal of the American Society of Nephrology. 3(6):1741-51.
22. Letchmi, S., Das, S., Halim, H., Zakariah, F.A., Hassan, H. et al(2011). Fatigue experienced by patients receiving maintenance dialysis in hemodialysis units. Nurs Health Sci.; 13: 60-64.
23. Liu, H.E. (2006). Fatigue and associated factors in hemodialysis patients in Taiwan. Res Nurs Health 29: 40-50.
24. Lopes, A.A., Lantz, B., Morgenstern, H. and Pisoni, R.L. (2014). Associations of self-reported physical activity types and levels with quality of life, depression symptoms, and mortality in hemodialysis patients: the DOPPS. Clin J Am Soc Nephrol, 9:1702-1712
25. Lowney, A.C, Myles, H.T, Bristowe, K., Lowney, E.L., Shepherd, K., Murphy, M., et al.(2015). Understanding what influences the health-related quality of life of hemodialysis patients: a collaborative study in England and Ireland. J Pain Symptom Manage, Dec;50(6):778-85. doi: 10.1016/j.jpainsymman. 07.010
26. Lukkala, P.S,, Honkanen, R.J., Rauma, P.H et al. (2016). Life satisfaction and morbidity among postmenopausal women. PLoS One;11(1):e0147521.
27. Maher, J.P., Pincus, A.L., Ram, N et al. (2015). Daily physical activity and life satisfaction across adulthood. Dev Psychol;51(10):1407–19.
28. Marques, A., Peralta, M., Gouveia, E.R., Gómez Chávez, F. and González Valeiro, M.( 2018). Physical activity buffers the negative relationship between multimorbidity, self-rated health and life satisfaction. Journal of Public Health, 40, 3. https://doi.org/10.1093/pubmed/fdy012
29. Mollaoğlu, M. (2011). Disability, activities of daily living and self-efficacy in dialysis patients. TAF Prev Med Bull, 10(2), 181-186.
30. Morsch, C.M., Goncalves, L.F. and Barros, E. (2006). Health-related quality of life among haemodialysis patients-relationship with clinical indicators, morbidity and mortality. J Clin Nurs. 15: 498–504.
31. Okçin, A.F., Yeşilbalkan ve Usta Ö. (2020). Hemodiyaliz tedavisi alan kronik böbrek yetmezliği hastalarının yaşam deneyimlerinin incelenmesi. ADYÜ Sağlık Bilimleri Derg.;6(1):1-12. doi:10.30569.adiyamansaglik.608931
32. Pretto,C.R.,Winkelmann, E.R., Hildebrandt, L.M., Barbosa, D.A., de Fátima Colet, C. and Fernandes Stumm, E.M. (2020). Quality of life of chronic kidney patients on hemodialysis and related factors* Rev. Latino-Am. Enfermagem 28:e3327. http://dx.doi.org/10.1590/1518-8345.3641.3327
33. Ramirez, S.P., Macêdo, D.S., Sales, P.M., et al. (2012). The relationship between religious coping, psychological distress and quality of life in hemodialysis patients J Psychosom Res, 72: 129-135
34. Roumelioti, M.E., Buysse, D.J., Sanders, M.H., Strollo, P., Newman. A.B. and Unruh M.L. (2011). Sleep-disordered breathing and excessive daytime sleepiness in chronic kidney disease and hemodialysis. Clinical Journal of the American Society of Nephrology, 6(5):986-94.
35. Sodergren, M., Sundquist, J., Johansson, S.E et al. (2008). Physical activity, exercise and self-rated health: a population-based study from Sweden. BMC Public Health 8:352.
36. Souweine, J.S., Kuster, N., Chenine, L., Rodriguez, A., Patrier, L., Morenaİ M., et al. (2018). Physical inactivity and protein energy wasting play independent roles in muscle weakness in maintenance haemodialysis patients. PLoS One. 13(8):e0200061. doi: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0200061
37. Tel, H. ve Güler, N. (2011). Yaşlıların evde günlük yaşam aktivitelerini sürdürme durumu ve yaşam kaliteleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi;2:59-67
38. Thomas‐Hawkins, C., (2000) Symptom distress and day‐to‐day changes in functional status in chronic hemodialysis patients. Nephrology Nursing Journal, 27, 369– 380.
39. Turgay, G., Tutal, E. ve Sezer, S. (2017). Hemodiyaliz hastalarının günlük yaşam aktiviteleri, yeti yitimi, depresyon ve komorbidite yönünden değerlendirilmesi. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 26(3), 311-316.
40. Unruh, M.L., Hartunian, M.G., Chapman, M.M. and Jaber, B.L. (2003). Sleep quality and clinical correlates in patients on maintenance dialysis Clin Nephrol, 59 (4) : 280-288
41. Ülker, Tümlü, G. ve Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 205-213.
42. Vara, S. (1999). Yoğun bakım hemşirelerinde iş doyumu ve genel yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü: İzmir.
43. Yi-Nan, Li., Shapiro, B., Kim, C.J. et al.(2016).Association between quality of life and anxiety, depression, physicalactivity and physical performance in maintenance hemodialysis patients. Chronic Diseases and Translational Medicine, 2: 110-119. http://dx.doi.org/10.1016/j.cdtm.2016.09.004
44. Zamanian, H. and Kharameh, Z.T. (2015). Translation and psychometric properties of the persian version of the dialysis symptom ındex in hemodialysis patients. Nephro Urol Mon, 7(1): e23152.
45. Zyga, S., Alikari, V., Sachlas, A., Stathoulis, J., Aroni, A., Theofilou, P., et al. (2015). Management of pain and quality of life in patients with chronic kidney disease undergoing hemodialysis. Pain Manag Nurs. Oct;16(5):712-20. doi: 10.1016/j.pmn.2015.03.004