OSMANLI DEVLETİ’Nİ BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NA HAZIRLAYAN SÜREÇ: SİYASİ VE ASKERİ KONJONKTÜR İNCELEMESİ (19-20.YÜZYIL)
19.yüzyılın ilk yarısının başlarında zorlu savaşlar silsilesine giren Osmanlı Devleti, 20.yüzyıla kadar
kendisini muharebe meydanlarında bulmuş, bu muharebelerin bazılarından yenilgi ile ayrılırken
bazılarını galibiyet ile sonuçlandırmıştır. Muharebeleri neticeye ulaştıran antlaşma masalarına kazanan
ve elinde diplomatik koz bulundurarak oturmak isteyen Osmanlı Devleti bu doğrultuda revize edilmiş
alafranga bir ordu oluşturmak istemiştir. Çağa uygun reform hareketlerini ilk olarak ordunun üzerinde
uygulayan Osmanlı Devleti, askeri başarılarla doğru orantılı bir şekilde siyasi başarıların önünün
açılacağını tasavvur etmiştir. Bu anlayış, Birinci Dünya Savaşı’na kadar devam ederek devlet
politikası haline getirilmiştir.
Bu çalışma, 19.yüzyıldan Birinci Dünya Savaşı’na kadar Osmanlı Devleti’nde meydana gelen siyasi
süreçleri ve askeri değişimleri incelemeyi amaçlayacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Osmanlı Devleti, Siyasi Konjonktür, Askeri Modernleşme, Batılılaşma, Diplomasi
THE PROCESS OF PREPARING THE OTTOMAN EMPIRE FOR THE FIRST WORLD WAR: POLITICAL AND MILITARY CONJUNCTIVATION EXAMINATION (19th - 20th CENTURIES)
Ottoman Empire which had entered the challenging wars series at the beginnings of the first half of the
19th century, have found itself in battlefield until 20th century while it has been leaving with defeat
from some of this wars it has concluded others with victory. Otoman Empire which was desiring to
enter into agreements that brings wars to an end, as a winner and by having advantageous in its hands,
had wanted to constitute a revised army. Ottoman Empire that had applied the avant-garde reform
movements to the army firstley, had envisioned that the political success will come with the military
success proportionally. This conception had been become as government policy by proceeding until
First World War.
This study aims to examine the political processes and military evolutions which occured in Ottoman
Empire from 19th century to First World War.
Keywords:
Ottoman Empire, Political Conjunctivation, Military Modernization, Westernization, Diplomacy.,
___
- AFYONCU, Erhan (2011) Sorularla Osmanlı İmparatorluğu, Yeditepe Yayınevi, İstanbul.
- AHMAD, Feroz (1999) İttihat ve Terakki 1908-1914, Çev. Nuran Yavuz, Kaynak Yayınları, İstanbul.
- AKŞİN, Sina (1997) Ana Çizgileriyle Türkiye’nin Yakın Tarihi 1789-1980, C.1, Cumhuriyet Yayınları.
- -------------------- (1997)“Siyasal Tarih (1789-1908)”, Türkiye Tarihi: Osmanlı Devleti 1600-1908, C.3, Cem Yayınları, İstanbul. s.77-188.
- ARMAOĞLU, Fahir (1997) 19.Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- ARTUÇ, Nevzat (2008) “II. Meşrutiyet’in İlanı”, Doğu Batı, Cilt 1, No.45, İstanbul. s.65-82.
- BERKES, Niyazi (1978) Türkiye’de Çağdaşlaşma, Doğu Batı Yayınları, İstanbul.
- BEYDİLLİ, Kemal (2007) “Paris Antlaşması”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.34, s.169-172.
- BOSTAN, M. Hanefi (1992) Said Halim Paşa: Bir İslamcı Düşünür, İrfan Yayıncılık, İstanbul.
- ÇADIRCI, Musa (2002) “Yenileşme Sürecinde Osmanlı Ordusu”, Türkler Tarihi Ansiklopedisi, C.13, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
- ÇALIK, Mustafa (2016) “Jön Türkler’den Jön Müslümanlar’a: Bir Gafletin Tarihi Yahut Bir Muhalefet Tarzının Zihniyet Kalıbı”, Türkiye Günlüğü, 126/Bahar.
- ÇAVDAR, Tevfik (1991) İttihat ve Terakki, İletişim Yayınları, İstanbul.
- CLOGG, Richard (2015) Yunanistan’ın Kısa Tarihi, Çev. Dilek Şendil, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- DANİŞMEND, İsmail Hami (1986) 31 Mart Vak’ası, İstanbul Kitabevi Yayınları, İstanbul.
- EFE, Ahmet (2007) Kuşçubaşı Eşref Efsaneden Gerçeğe, Bengi Yayınları, İstanbul.
- HANİOĞLU, M. Şükrü (1989) Bir Siyasal Örgüt Olarak Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük 1889-1902, C.1, İletişim Yayınları, İstanbul.
- HÜLAGÜ, Mehmet Metin (1996) “Gazi Edhem Paşa”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C.13. s.449.
- HOCHWACHTER, Gustav Von (2008) Balkan Savaşı Günlüğü Türklerle Cephede, Çev. Sumru Toydemir, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- İNALCIK, Halil (2016) Devlet-i Aliyye: Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar, C.4, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- KARAL, Enver Ziya (2007) Osmanlı Tarihi: Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856), C.5, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- -------------------- (2007) Osmanlı Tarihi: Islahat Fermanı Devri (1856-1861), C.6, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
- KARPAT, Kemal (2006) Osmanlı’da Değişim, Modernleşme ve Uluslaşma, Çev. Dilek Özdemir, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
- KOCAHANOĞLU, Osman Selim (Haz.) (1997) Midhat Paşa’nın Hatıraları:Hayatım İbret Olsun, C.1, Temel Yayınları, İstanbul.
- KURAN, Ahmet Bedevi (2000) İnkılap Tarihimiz ve Jön Türkler, Kaynak Yayınları, İstanbul.
- LEWİS, Bernard (2015) Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev. Boğaç Babür Turna, Arkadaş Yayınevi, Ankara.
- MOLTKE, Helmuth Von (2016) Moltke’nin Türkiye Mektupları, Çev. Hayrullah Örs, (Ed. Ahmet Örs), Remzi Kitabevi, İstanbul.
- OKYAR, Osman, SEYİTDANLIOĞLU, Mehmet (1999) Fethi Okyar’ın Anıları (Atatürk, Okyar ve Çok Partili Türkiye), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
- ÖRENÇ, Ali Fuat (2012) “Türk Denizcilik Tarihi Yazımı Problemleri”, Osmanlı Askeri Tarihini Araştırmak: Yeni Kaynaklar Yeni Yaklaşımlar, (Ed. Cevat Şahin, Gültekin Yıldız), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- ORTAYLI, İlber (2006) İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Alkım Yayınevi, İstanbul.
- -------------------- (1981) II.Abdülhamit Döneminde Alman Nüfuzu, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
- QUATAERT, Donald (2017) Osmanlı Devleti’nde Avrupa İktisadi Yayılımı ve Direniş 1881-1908, Çev. Sabri Tekay, İletişim Yayınları, İstanbul.
- SELEK, Sabahattin (Haz.) (1997) İsmet İnönü’nün Hatıraları: Genç Subaylık Yıllarım (1884-1918), Cumhuriyet Yayınları.
- SEYİTDANLIOĞLU, Mehmet (2012) “Divan-ı Hümayun’dan Meclis-i Mebusan’a Osmanlı
- İmparatorluğu’nda Yasama”, Tanzimat: Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu, (Haz. Halil İnalcık, Mehmet Seyitdanlıoğlu) Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- SOMEL, Selçuk Akşin (2001) “Osmanlı Reform Çağında Osmanlıcılık Düşüncesi (1839-1913)”,Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, C.1, İletişim Yayınları.
- SÖNMEZ, Erdem (2012) Ahmed Rıza: Bir Jön Türk Liderinin Siyasi-Entelektüel Portresi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- ŞIVGIN, Hale (2002) “Trablusgarp Savaşı”, Türkler Tarihi Ansiklopedisi, C.13, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
- TETİK, Fatih, SOYLUER, Serdal (2013) “Silah İthalatı ve Kara Harp Sanayi”, Osmanlı Askeri Tarihi: Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri (1792-1918), (Ed. Gültekin Yıldız), Timaş Yayınları, İstanbul.
- TOYNBEE, Arnold J. (1999) Türkiye: Bir Devletin Yeniden Doğuşu, Çev. Kasım Yargıcı, C.1, Cumhuriyet Yayınları.
- TUNÇAY, Mete (1997) “Siyasal Tarih 1908-1923”, Türkiye Tarihi: Çağdaş Türkiye 1908-1980, C.4, Cem Yayınları, İstanbul.
- UÇAROL, Rifat (1985) Siyasi Tarih, Harp Akademileri Basımevi, İstanbul.
- UYAR, Mesut, ERİCKSON, Edward J. (2014) Osmanlı Askeri Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- ÜNALP, F. Rezzan (2013) “İlklerin Savaşı Kırım Savaşı (1853-1856)”, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı.22.
- ÜSTEL, Füsun (2001) “II. Meşrutiyet ve Vatandaşın İcadı”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Cumhuriyet’e Devreden Düşünce Mirası Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi, C.1, İletişim Yayınları.
- VOVELLE, Michel (2016) “Karl Marx: Tarih Hiçbir Şey Yapmaz; Her Şeyi Yapan, Gerçek ve Canlı Olan İnsandır”, Tarihçiler, Veronique Sales (Haz.), Çev. Elif Bildirici, İletişim Yayınları, İstanbul.
- YENİ, Mustafa (2012) “Geç Osmanlı Askeri Tarih Çalışmalarında Görüntülü Kaynakların Kullanımı”, Osmanlı Askeri Tarihini Araştırmak: Yeni Kaynaklar Yeni Yaklaşımlar, (Ed. Cevat Şahin, Gültekin Yıldız), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- -------------------- (2013) “Hava Kuvvetleri”, Osmanlı Askeri Tarihi: Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri (1792-1918), (Ed. Gültekin Yıldız), Timaş Yayınları, İstanbul.
- YENİÇERİ, Özcan (2002) “Kırım Savaşı, Islahat Fermanı ve Paris Barış Antlaşması”, Türkler Tarihi Ansiklopedisi, C.12, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
- YEŞİL, Fatih (2016) İhtilaller Çağında Osmanlı Ordusu: Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyoekonomik ve Sosyopolitik Değişim Üzerine Bir İnceleme (1793-1826), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- -------------------- (2013) “Kara Kuvvetlerinde Avrupalı Danışmanlar”, Osmanlı Askeri Tarihi: Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri (1792-1918), (Ed. Gültekin Yıldız), Timaş Yayınları, İstanbul.
- YILDIZ, Gültekin (2013) “Kara Kuvvetleri”, Osmanlı Askeri Tarihi: Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri 1792-1918, (Ed. Gültekin Yıldız), Timaş Yayınları, İstanbul.
- YURDAYDIN, Hüseyin G. (1997) “Düşünce ve Bilim Tarihi (1600-1839)”, Türkiye Tarihi: Osmanlı Devleti (1600-1908), C.3, Cem Yayınevi, İstanbul.
- ISSN: 2602-2060
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi