Büyüklü küçüklü devletlerin yanında, imparatorluklar dahi kuran Türkmenler geleneksel kültür anlayışının hakim olduğu bir medeniyetle binlerce yıllık geçmişe dayanan halktır. Günümüz Türkmen toplumunda kültürün taşıyıcısı olan yaşlı kadın-erkeklere, kök boyalı iplerle dokunan Türkmen halılarına ve “şay-sep” diye adlandırılan genellikle gümüşten ve değerli taşlardan yapılan Türkmen takılarına büyük önem verilmektedir. Bu makale iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, kuyumculuk zanaatının tarihi gelişimi adı altında kuyumculuk terimi ve arkeolojik buluntular analiz edilmiştir. Đkinci bölümde ise: Türkmen kadının sosyal statüsü ve kuyumculuk zanaatı üzerinde durulurken, Türkmenlerin takıları ve motifleri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı: Binlerce yıllık geçmişe sahip Türkmen halkının bilinen arkeolojik ve etnografik kaynakların da ışığında, gelişmiş kuyumculuk sanatına sahip olduklarını tespit ile, Türkmen kadınının el sanatlarıyla aile bütçesine katkı sağlarken, statü ve saygınlığının taktığı takılarıyla nasıl belirlendiğini analiz etmektir. Türkmenistan’da 10 yılı aşan süre zarfında öğretim görevlisi olarak bulunmamız ve her vilayeti değişik vesilerle defalarca ziyaret etmemiz; bu konuyu detaylı ve yerinde inceleme imkanı sağladı. Bu çalışmamızda: Merv, Daşoğuz, Köhneürgenç ve başkent Aşkabat’ta milli müzeler, kütüphaneler ve bizzat ev ziyaretlerinde bulunduğumuz ev kütüphanelerinden faydalanıldı ve görüldü ki; her Türkmen’in evi adeta birer kütüphanedir. Bunun yanında kuyumculuk sahasında araştırma yapan akademisyenlerle birebir görüşmeler ve kendi gözlemlerimiz yoluyla bu çalışmamızın zenginleşmesini hedefledik. Eski Türkmenlerin hayatında ayrı bir yeri olan kuyumculuk sanatı kâbile hayatıyla başlar. Türkmen takıları sanat yönünden mükemmelliği ve çeşitliliği; içerikleri bakımından ise dünyaya dağılmış farklı Türkmen boylarının özelliklerini sergilediği, yapımında, işlenişinde, adlandırılmasında, nakışlarında, halkın geçmiş tarihi, milli ve kültür özellikleri, ruh dünyası, dine bakış açısı, üreticilik kabiliyetini yansıttığı sonucuna varılmıştır.

Turkmen who established big and small states, even empires have past regarding thousands years with civilization based on traditional culture. In today's Turkmen community the elderly men and women as bearers of culture give great importance Turkmen carpets are weaved with the roots are processed with paint and Turkmen jewelry is usually made of silver and precious stones called ‘şay-sep’ This article consists of two main sections; In the first section; we analyze the work of jeweler term under the name of the work of a jeweler craft of historical development and archaeological finds. In the second section; we studied Turkmen women's social status and the work of a jeweler craft. In addition, jewelry and Turkmen motifs were examined in a detailed way. The purpose of this study: It is to meet that Turkmen have the thousands of years of history with archaeological and ethnographic sources, advanced jewelry art possessed and Turkmen women's handicrafts contributed to the family budget and to meet relationship between Turkmen woman’s status and piece of jewelery. We have been in Turkmenistan more than 10 years as an instructor and in the meantime we visited all cities several times. This provided and allowed us to research this issue. In this study: Libraries in Merv, Daşoğuz Köhneürgenç and capital Ashgabad, national museums, personal libraries in houses were visited and searched by us. In addition we aimed to talk face to face with academicians who are interedted in the work of a jeweler and we had opportunity of observation. Finally, we talk about Jewelery art which has crucial appreciation starts in the tribal life of Turkmen. Turkmen piece of jewelry contains perfection and diversity on art, contents on different turkmen tribe, national history and culture on processing, naming and production.