Sovyetler Birliği öncesinden itibaren Sagay, Kaç, Şor, Beltir, Koybal ve Kızıl olmak üzere altı alt-etnik gruba ayrılan Hakaslar, bugün artık bazı boyların birbirleri içerisinde erimesi sonucunda Sagay, Kaç, Kızıl ve Şor olmak üzere dört grupta ele alınmaktadırlar. Hakas ağızları da bu etnik adlandırmalara paralel olarak aynı dört grup üzerinden değerlendirilmektedir. 18. yüzyıl başlarında, Sibirya’nın keşfi için düzenlenmiş olan bilimsel gezileri gerçekleştiren D. G. Messerschmidt , G. F.Miller, P. S. Pallas ve J. G. Georgi'nin çalışmalarında Hakas ağızlarına ait önemli malzemeler yer almaktadır. 19. yüzyıla gelindiğinde ise doğrudan ve ilk olarak Hakas ağızları hakkında ayrıntılı çalışmalar yapan bir bilim adamı olarak karşımıza M. A. Castrén çıkmaktadır. M. A. Castrén başta olmak üzere W. Radloff ve N. F. Katanov Hakas ağızları çalışmalarının temelini atmışlardır. Hakas ağızları ve fonetiği üzerine önemli çalışmalar ortaya koyan pek çok değerli Türkolog hâlen daha çalışmalarına devam etmektedir. Bugün Hakas Dil, Edebiyat ve Tarih Bilimsel Araştırmalar Enstitüsü’nde (HakNİİYALİ) Dil Bölümünde çalışmalarını sürdürmekte olan Viya Vasilyevna Subrakova, Hakas ağızları üzerine çalışmaları devam ettirmekte olan önemli isimlerden birisidir. Konsonantizm kızılskogo dialekta hakasskogo yazıka: sopostavitel’nıy aspekt (Hakasçanın Kızıl Diyalektinin Ünsüz Sistemi: Karşılaştırmalı Bakış Açısı) adlı kitabıyla bu çalışmalarına bir yenisini daha eklemiştir.