Ayşe İLKER

KAZAK DİL BİLİMİ ÖĞRENCİLERİNİN “-P” , “-ARAK” VE “-A” ZARF-FİİL EKİ ÜZERİNDEN TÜRKİYE TÜRKÇESİNE İNTİBAK SÜREÇLERİ

2016 yılının Kasım ve Aralık aylarında, on iki gün süreyle Türkiye

Anahtar Kelimeler:

Kazak Türkçesi, Ölçünlü Türkiye Türkçesi, zarf-fiil, uyum

Adaptation Processes of Students of Kazakh Linguistics to Standard Turkish (on Verbal Adverbs -p, -ArAk and -A)

It has been observed that students of Kazakh Linguistics, to whom Ilectured Turkish lessons in L. N. Gumilev University Faculty of Linguisticsduring twelve days in November and December of 2016, producedstructures different from standard Turkish structures in their wording ofTurkish sentences which they created by using specified mode/ tense /personformulas during their practices of the lessons. Students took StandardTurkish lessons from the academicians whose native language is StandardTurkish but having previously left Turkey as well as the academicianswhose native language is Kazakh Turkish and having returned to Kazakhstanafter staying in Turkey for educational purposes for more thanten years. In a study adopting especially the use and semantic features ofverbal adverbs, sentences which are formed through the style affirmationfunction of the verbal adverb suffixes which are, “-p” , “-ArAk” and “-A”in Turkish (meaning “by” / “as” / “because of” in Turkish language) havebeen exemplified and students whose native language is Kazakh Turkishhave been asked to make similar sentences in Standard Turkish. Studentsexemplified the following sentences based on their previous knowledge ofStandard Turkish: Müzikleri çok dinleyip besteci oldum “I became a composerby listening to music much” / Derste uzun dinleyerek az söyledim “Italked less as listening much at the lessons” / Çalışa çalışa arkadaşlarımıda unuttum “I ignored my friends by dint of working” / Ödevlerini bitiripuyumaya gitti-odasına çekildi “He went to bed (let himself into his room)as he finished his homework” / Onun uyua uyua başı(n) ağırdı “He hada headache because of sleeping” / Sular aka aka her yer berbat oldu“Everywhere was spoilt as the water leaked”. It is seen that there is adeviation from the standard structures of Standard Turkish with regard tosemantics and structure in these sentences. In this deviation; it has beenanalyzed whether the questions “Do the uses of verbal adverbs which aredifferent between Kazakh Turkish and Standard Turkish have any impacton this?” or “How do the students use verbal adverb structures in bothdialects?” are effective or not; and it has been examined which verbaladverbs are commonly and practically used in both dialects by touchingupon this issue from a historical perspective. The study will analyze thereasons of deviation from the standard structure with reference to verbaladverb suffixes used in Kazakh Turkish and their functions; and try toreveal how these standard structures can be used in comparison with theusages in Standard Turkish.

Keywords:

Kazak Turkish, Standard Turkish, verbal adverbs, adaptation,

PDF

___

Balcı, O. (2010). “Kazak Türkçesinde Fiil Kılınışını Belirleyen Ekler”. Türk Dünyası 39, 15-35.
Balcı, O. (2012). “Kazak Türkçesinde -a, -e/-y Zarf- Fiil Eki ve İşlevleri”. Turkish Studies, Spring 7/2,183-192.
Bayniyazov, A., Koç, K. ve Başkapan, V. (2003). Kazak Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.
Çağatay, S. (1948). Eski Osmanlıca’da Fiil Müştakları-3 Gerundifler, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi 6, Ankara.
Çiftçi, S. (2016). Kalıplaşmış Bir Zarf-Fiil: “Giderek” The Journal of Academic Social Science Studies. 45, 267-277.
Demirci, K., Ulutaş, İ. ve Karabulut, F. (2006). Kazak Türkçesi Grameri El Kitabı. Ankara: Oku-yorum Yayınları: 3.
Durmuş, O. (2012). “{-(Y)Arak} Zarf-Fiil Ekinin Kökeni Üzerine”. Türkbilig, 23, 19-60.
Efendioğlu, S. (2010). “Kazak Türkçesinde Zarf-Fiil Kökenli Kipler”, Sosyal Bilimler Araştıtmaları Dergisi 1, 1-20.
Ercilasun, A. B., Karahan, L. ve Kirişçioğlu, F. (2006). Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I, Fiil -Basit Çekim, Fiil. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ergin, M. (1977). Türk Dil Bilgisi, İstanbul: Minnetoğlu Yayınları.
Erol Arslan, H. (2010). Kazak Türkçesinde İsim Çekim ve İşletme Eklerindeki Kalıplaşmalar. Dil Araştırmaları, 6, 61-66.
Erol Arslan, H. (2008). “Kazak Türkçesinde Fiil Çekim ve İşletme Eklerindeki Kalıplaşmalar”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2/7, 355-366.
Hirik, E. (2016). “-(X)K Ekinin Kılınış, Kiplik Ve Çatı Kategorisindeki İşlevleri”, Türkbilig/ 32, 97-114, Ankara.
Hünerli, B. (2012). Oğuz Grubu Türk Lehçelerinde Zarf-Fiiller, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
İlker, A. (1997). Batı Grubu Türk Yazı Dillerinde Fiil, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.
Karabulut, F., Bayniyazov, A. ve Albay, N. (2011). Türkçe Öğreniyorum Ders Kitabı, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Ders Kitapları serisi, Yayın No:1, Türkistan.
Karadoğan, A. (2008). Türkiye Türkçesindeki -Dık ve -An Sıfat-Fiil Eklerinde Sınır Vurgulayışın Rolü, Türk Dili 678, 519-520, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.
Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Türk Lehçeleri Grameri (2007). Ahmet B. Editörlüğünde, Ankara: Akçağ Yayınları.
Kazak, M. (2001). Jusıpbek Aymawutılı’nın “Kartkoja” Romanında Sıfat-Fiil ve Zarf- Fiiller, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Dr. Ayşe İlker danışmanlığında tamamlanmış Yüksek Lisans tezi), Manisa.
Koç, K. ve Doğan, O. (2004). Kazak Türkçesi Grameri. Ankara: Gazi Kitabevi.
Taşçı, Y. (2003). Anadolu Ağızlarında Zarf-fiil Ekleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Uğurlu, M. (1999). Memlük Türkçesinde Zarf-Fiilli Parçaların Dizimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Uğurlu, M. (1999). “-ArAK ve -p ile Kurulan Zarf-Fiilli Parçalarda Sınır Vurgulayışı Rolü”. 3. Uluslar Arası Türk Dil Kurultayı-1996. 1181-1187.
Uğurlu, M. (2003). ‛Türkiye Türkçesinde Bakış‛ (Aspektotempora‛), Türkbilig, 5, 124- 133.