Kaşgar Gecesi Destanı

Kaşgar Gecesi, Abduréhim Ötkür tarafından 1948-1949 yıllarında yazılmış ve 1979 yılında yayımlanmıştır. Kaşgar Gecesi, Leyla ve Kerim’in aşkını dile getiren bir destandır. Ötkür, Kerim ve Leyla (Leyligül)’nın gördüğü zulmü, feodal güçlerin zalim yöneticilerle birlikte halka uyguladıkları baskıları ve adaletsizlikleri trajik biçimde anlatarak destana sosyal boyut kazandırmıştır. Destanda zalimler hicvedilirken zulme boyun eğmeyen kişiler kahraman olarak alkışlanır. Destanda lirik ve epik özellikler iyi harmanlanmıştır. Destan yazıldığı dönemin sosyal hayatını, Uygurların örf ve âdetlerini yansıtmaktadır. Destan kahramanlarından Kerim, kahramanlığının yanında bilgece ve zekice davranışlarıyla da dikkat çekmektedir. Kerim, destanda ümit ve metanetin sembolüdür. Leyla ise vefalı, vicdanlı ve zeki bir kızdır. Ötkür, Leyla’nın hayâ, fazilet ve cesaretine sık sık vurgu yapmaktadır.
Anahtar Kelimeler:

Ötkür, destan, Kaşgar

The Legend of Qashgar Night

Qashgar Night was written by Abduréhim Otkur between the years of 1948-1949 and published in 1979. Qashgar Night is a legend about the love of Leyla and Kerim. Otkur has added a social dimension to the legend through a tragic narration of the tyranny to which Kerim and Leyla (Leyligül) are exposed and the injustice and oppressions of feudal powers and cruel governors on public. While the cruel people are satirized, the people who do not give in to the tyranny are applauded as hero. In the legend, lyric and epic features are blended efficiently. It reflects the social life of the period Uighur people’s manners and customs. One of the heroes of the legend, Kerim catches attention by means of his heroism as well as wise and smart behaviours. Kerim is a symbol of hope and steadiness in the legend. Leyla is a faithful, conscientious, and intelligent girl. Otkur often emphasizes Leyla’s modesty, virtue, and bravery. 
Keywords:

Otkur, legend, Qashgar,

___

  • BAHAVUDUN, Muhemmettursun ve diğerleri (2002), Çaġatay Tiliniñ İzahliq Luġiti, Şincañ Xelq Neşriyati, Ürümçi.
  • İMAM, H. A. ve diğerleri (2011), Uyġur Tiliniñ İzahliq Lüġiti (Qisqartilmiş) 2. Baskı, Şincañ Xelq Neşriyati, Ürümçi.
  • İNAYET, Alimcan (2004), Uygur Halk Destanları-1, TDK Yayınları, Ankara.
  • İSMAYİL, Osman (1998), Xelq Éġiz Edebiyati Heqqide Omumiy Bayan, Şincañ Xelq Neşriyati, Ürümçi.
  • KARAMAN, Ahmet (2011), Lutpulla Mutellip’in Eserleri (İnceleme-Metin-Aktarma-Dizin), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış Doktora Tezi), İzmir.
  • ÖTKÜR, Abduréhim (2012), Qeşqer Kéçisi, Şincañ Xelq Neşriyati, Ürümçi.
  • SİNCON, D. (1997), Uyġurçe-İngilizçe Luġet, Şincañ Qelq Neşriyati, Ürümçi.
  • YAQUPCAN, Yasin (2013), Edebiyat Asasiy Bilimliri, Şincañ Xelq Sehiye Neşriyati, Ürümçi.