Diyarbekir eyaletinde yaşayan karakeçili yörük aşiretinin tarihi ve kültür hayatı

Orta Asyadan Anadoluya ilk gelen Türkler, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesine yerleşmişlerdir. Bunların en yoğun yaşadığı yer Diyar-ı Bekir Eyaletidir. Güneydoğu Anadolunun büyük bir kısmını içine alan bu eyalet, Orta Asyadan Anadoluya akan aşiretlerin geçiş noktası olmuştur. 1071den çok önce Türkler buraya gelmişler, buradan Anadoluya oradan Balkanlara dağılmışlardır. Anadolunun kilit noktası olan bu eyaletin Anadoluda iskân olayında büyük rolü vardır.

The historical and cultural life of karakecili nomads in Diyarbakır province

First Turks who came from Central Asia to Anatolia, settled in Eas- tern and Southeastern Anatolia. Most of the Turks lived in a city called Diyarbakır. This city which encloses a big part of Southeast Anatolia has been a transition point for Turkish tribes who came from Central Asia to Anatolia. The Turks came here long before 1071, Malazgirt war. From he- re they spread to Anatolia and through there to Balkans. This city which is the key point of Anatolia, has a huge role in settlements.

___

  • Arşiv Vesikaları
  • BA., Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defteri, nr. 438.
  • BA., Muhasebe-i Vilayet-i Diyar-ı Bekr ve Arab ve Zü’l-Kadiriyye Defteri, nr. 998.
  • BA., Tahrir Defteri, nr. 3, 4, 64.
  • BA.TD., Birecik, nr. 184.
  • BA.TD., Diyarbekir, nr. 200.
  • Başbakanlık Arşivi, Boz-Ulus Defteri, nr. 561.
  • Başbakanlık Arşivi, Hüdavendigar Defteri, nr. 23.
  • Başbakanlık Arşivi, Karahisar-ı Sahib Defteri, nr. 147.
  • Tapu ve Kadastro Genel Md. Sultanönü, nr. 145.
  • Mühimme Defteri, nr. 6, 78, 415, 455, 6160.
  • BA.MAD., nr. 2775.
  • Afyon, Bolvadin Şer’iye Sicilleri, 272 adet (1610-1800 arası).
  • Diyarbakır Şer’iye Sicilleri (1271-1338 /1854-1919 yılları arası).
  • Urfa/Suruç’a bağlı Akziyaret Köyündeki “Şeyh Şeyhmuz Şeceresi” (H. 1165 / M. 1751 tarih)
  • Yayımlanmış Vesikalar
  • Ahmet Refik, Anadolu’da Türk Aşiretleri, İstanbul, 1930.
  • Ahmet Cevdet Paşa, Tezakir, III., nşr. Cavit Baysan, Ankara, 1963.
  • Ahval-i Celaliyan, Esad Efendi Kütüphanesi, nr. 2236.
  • Diyarbekir Salnamesi (1286 ve 1318).
  • Bayat, Nilüfer, XVI. Yüzyılda Musul Eyaleti, Ankara, 1999.
  • Şeref Han, Şerefname-Kürt Tarihi, Çev. M.E. Bozaslan, İstanbul, 1971.
  • Kaynak Eserler
  • Abu Bakr-i Tihrani, Kitab-ı Diyarbakriyya, Haz. N. Lugal-F. Sümer, Ankara, 1993.
  • Ali Emirî, Tezkire-i Şuarâ-yı Amid, İstanbul, 1327.
  • Ali Kemali, Erzincan, 1932.
  • Anna Comnesneus, Alexiade, Paris, 1943.
  • Bayar, Muharrem, Karakeçili Yörük Aşiretinin Tarihi ve İskânı, Ankara, 2002.
  • Bayar, Muharrem, Bolvadin’in Tarihi, c. 1, Ankara, 1996.
  • Bayar, Muharrem, “Yörükler”, Sempozyum Tebliği, Ankara, 1996.
  • Bayar, Muharrem, Bolvadin’e İskan Olmuş Aşiretler, standart nr. 411, Ankara, 1996.
  • Bayar, Muharrem, Karabağlı Aşiretinde Taş Kesilme Motifli Efsane, Hatay, 1996.
  • Bayar, Muharrem, Altı Bin Yıllık Türk Yurdu Karabağ, Afyon, 1995.
  • Bayar, Muharrem, Karabağlı Türkmen Aşiretinin İskanı, Afyon, 1995.
  • Bayar, Muharrem, I. Uluslararası Türk-Ermeni Tarih ve Kültür Sempozyumu, Kasım, 2001.
  • Bayar, Muharrem, “Karakeçili Yörük Aşiretinin Tarihi ve Kültür Hayatı”, Ankara Yörük ve Türkmenlerde Günlük Hayat Sempozyumu, Ankara, Mayıs, 2002.
  • Çay, M. Haluk, Anadolu’da Türk Damgası, Ankara, 1983.
  • Ebü’l-Gazi Bahadır Han, Türklerin Soykütüğü, Şecere-i Terakime, Haz. Muharrem Ergin, İstanbul, tarih yok.
  • Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı, Ankara, 1958.
  • Eröz, Mehmet, Yörükler, İstanbul, 1991.
  • Eröz, Mehmet, Türk Kültürünün Alt Unsuru Kürtler, Kayseri, 1992.
  • Eröz, Mehmet, Doğu Anadolu’nun Türklüğü, İstanbul, 1975.
  • Evliya Çelebi, Seyahatname, İstanbul, 1314.
  • Fırat, M. Şerif, Doğu İlleri ve Varto Tarihi, Ankara, 1961.
  • İlhan, M. Mehdi, Diyarbakır Fatihi ve Beylerbeyi Bıyıklı Mehmet Paşa, Diyar- bakır, 1981.
  • Göyünç, Nejat, XVI. Yüzyılda Mardin Sancağı, Ankara, 1991.
  • Göyünç, Nejat, “Diyarbakır”, DİA., nr. 9, s. 464-469.
  • Gülensoy, Tuncer, Orhun’dan Anadolu’ya Türk Damgaları, İstanbul, 1989.
  • Gülensoy, Tuncer, “Elazığ, Tunceli, Bingöl ve Diyarbakır Yörelerinde Boy, Soy, Oymak ve Aşiret Adları Üzerine”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 28, s. 134-156, İstanbul, 1984.
  • Gülensoy, Tuncer, Tunceli Yöresi Ağızlarından Derlemeler, İstanbul, 1992.
  • Halaçoğlu, Yusuf, XV. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu İskân Siyaseti, Ankara, 1988.
  • Kop, Kadri Kemal, Araştırma ve Düşünceleri, Ankara, 1982.
  • Konyar, Basri, Diyarbakır Yıllığı, Ankara, 1936.
  • Rişvanoğlu, Mahmut, Doğu Aşiretleri ve Emparyalizm, İstanbul, 1992.
  • San, M. Salih, Doğu Anadolu ve Muş’un İzahlı Kronolojik Tarihi, Ankara, 1982.
  • Sevinç, Necdet, Osmanlı’nın Yükselişi ve Çöküşü, İstanbul, 1991.
  • Seyirci, Musa, Batı Akdeniz Bölgesi Yörükleri, İstanbul, 2000.
  • Sümer, Faruk, Oğuzlar, İstanbul, 1992.
  • Sümer, Faruk, Kara Koyunlular, Ankara, 1984.
  • Ünal, Mehmet Ali, XVI. Yüzyılda Harput Sancağı, Ankara, 1989.
  • Ünal, Mehmet Ali, “XVI.-XVII. Asırda Diyarbekir Eyaletine Bağlı Sancakların İdari Statüsü”, Ziya Gökalp Dergisi, nr. 44, 1986.
  • Orhonlu, Cengiz, XVII. Yüzyılda Aşiretlerin İskân Teşebbüsü, İstanbul, 1963.
  • Orhonlu, Cengiz, Osmanlı İmparatorluğunda Derbend Teşkilatı, İstanbul, 1990.
  • Türkay, Cevat, Osmanlı İmparatorluğunda Oymaklar-Aşiretler-Cemaatler, İstanbul, 1979.
  • Yınanç, Mükrimin Halil, “Diyarbekir”, İA., III, 605-626.
  • Zengin, Hasan, Hasankeyf Tarihi ve Tarihi Eserleri, Ankara, 1994.