Musa AKSOY

Birinci DÜnya savaşı'nın evveliyatı ve gerekçeleri

On sekizinci yüzyılın sonunda Avrupada başlayan devrim hareketleri, imparatorluk ve krallıkların baskısı altındaki milletlerin uyanmasına öncülük etti. Bu öncülük bizde Yeni Osmanlıların doğmasına zemin hazırladı. Diğer taraftan denizlerde başlayan hâkimiyet mücadelesi, Afrikanın büyük devletler tarafından paylaşılma girişimi, Almanyanın silahlanmaya hız vermesi, İngiliz ve Fransızları savaş hazırlığına zorladı. Bu sırada Osmanlı Devleti, rejimini ve birbiri ardına patlak veren savaşların getirdiği ağır yenilginin yaralarını sarmaya çalışıyordu. Arapların II. Meşrutiyetten sonra başlattıkları devlet aleyhtarlığı yüzünden de Arabistanın her tarafında Osmanlı Devleti idarecilerine hakaretler yapılıyordu. Bu hakaretler bölgenin her tarafına yayılmıştı. Bu arada Yahudiler de Filistini ele geçirmek için harekete geçmiş, bölgenin su ve bitki örtüsü ile tarım arazilerini keşif için bölgeye ziraat uzmanı olan Aaron Aaronsonu göndermişti. Ayrıca bölge, Almanlara verilen Bağdat Demiryolu ihalesi sebebiyle büyük devletlerin bilim adamı kılığındaki ajanlarıyla dolmuştu. Nazım Paşanın ardından iktidara gelen Mahmut Şevket Paşa, tehlikeyi görmüş ve tedbir almaya başlamıştı. İlk etapta da kara ordusu için Almanyadan İstanbula askeri heyet getirtmişti. Bu heyet, başta Rusya, İngiltere ve Fransayı kızdırmıştı.

Previous situations and reasons of 1st World war

In the end of the 18th century, revolution motions help people under the press of kingdoms and empires become conscious of freedom. Those movements prepare the birth of New Ottomans in our country.On the other hand act of sovereignty starts over the seas attempt of sharing Africa between the big countries, Germany s attempt to arm faster, made French and England prepare for a war. Meantime Ottoman government tries to heal the wounds of continuous wars and its governing regime. Because of the opposition against the government started by Arabians, Ottoman governors were affronted. This affronts expanded every where. Same time Jews aimed to capture Palestine and send an agriculture expert, Aaron Aaronson to investigate water sources variety of plants and agriculture fields. Also there were many agents of big countries showing themselves as scientist because of the Baghdat Railrood s transfer order given to Germany. Mahmut Sevket Pasha, who was forerunner of Nazim Pasha as a head of government, saw the danger and starts to take precautions. At first he called military experts from Germany to Istanbul for land forces. This move had made Russia, England and French angry.

PDF

___

AKBULUT, Ayşe: Çanakkale Savaşları, Tercüman Aile ve Kültür Kitaplığı Yayınları, İstanbul, 1986.
AKİF, Mehmet: Süleymaniye Kürsüsünde, 8. Basım, İnkılâp ve Aka Kitapevleri, İstanbul, 1966.
ARMSTRONG, George: Rothschıld Para İmparatorluğu, Derin Yahudi Devleti, Tercüme: Mert Akcanbaş, 4. Baskı, Destek Yayınevi, İstanbul, Kasım, 2011.
ASPİNAL, C.F. Oğlander: Büyük Harbin Tarihi, Çanakkale Gelibolu Askeri Hareketi, Cilt: 1, Arma Yayınları, İstanbul, 2005.
BABAN, Cihat: Çörçil, Okat Yayınevi, İstanbul, Nisan, 1965.
BERKES, Niyazi: Türkiyede Çağdaşlaşma, Doğu-Batı Yayınları, İstanbul, Mart, 1978.
DABAGYAN, Levon Panos: Sultan Abdülhamid Han ve Ermeni Meselesi, Kum Saati Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul, 2001.
ENGİN, Vahdettin: Pazarlık, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2011.
ER-REYYİS, Riyad N.: Osmanlıların Çöküş Döneminde Arap Casusları, Tercüme: Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul, 2006.
HAMİLTON, Ian: Gelibolu Günlüğü, Tercüme: Osman Öndeş, Birinci Baskı, Hürriyet Yayınları, İstanbul, 1972.
HERZL, Theodor: Hatıralar, Tercüme: Ergun Göze, 3. Baskı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, Eylül, 2007.
KAPLAN, Mehmet: Şiir Tahlilleri, 4. Baskı, Bilmen Basımevi, İstanbul, 1969.
KUTAY, Cemal: Örtülü Tarihimiz, Hilâl Matbaası, Cilt: 1, İstanbul, Eylül, 1975.
PAŞA, Cemal: Hatıralar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Haz. Alpay Kabacalı, Birinci Basım, İstanbul, Mayıs, 2001.
PAŞA, Esat: Çanakkale Savaşı Hatıraları, Hz. İhsan Ilgar-Nurer Uğurlu, 2. Baskı, Örgün Yayınevi, İstanbul, 2004.
SANDERS, Liman Von: Türkiyede Beş Sene, 4. Baskı, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2010.
TEVFİK, Ebüzziya: Yeni Osmanlılar Tarihi, Hürriyet Yayınları, İstanbul, Mart, 1973.
TUNÇOKU, A. Mete: Anzakların Kaleminden Mehmetçik, Çanakkale 1915, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2000.
WALDER, David: Çanakkale Olayı, Tercüme: M. Ali Kayabal, Milliyet Yayınları, İstanbul, Ekim, 1971.
WİLLİAMS, Peter: Çanakkale Savaşı-Kanlısırt Muharebesi, Tercüme: Zuhal Bilgin, Kitap Yayınevi, Birinci Basım, İstanbul, Şubat, 2008.
YILMAZER, Tuncay: Alçıtepeden Anafartalara Çanakkale Muharebeleri, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, Mart, 2006.