Recep ÇELİK

Batı trakya Türklerinin müftülük sorunu ve Mehmet Emin Ağa

Batı Trakya Türklerinin birçok sorunundan biri olan müftülük sorunu, ön planda yer alan ve uluslararası alanda ses getirmiş bir sorundur. Bu sorun, Yunanistan’ın ikili ve çok taraflı anlaşmalara uymamasından kaynaklanmaktadır. Böylece Batı Trakya’da bir yanda seçilmiş diğer yanda atanmış müftüler olduğu halde iki başlı bir durum ortaya çıkmaktadır. Mehmet Emin Ağa bu müftülük sorununun ve mücadelesinin simge ismi haline gelmiştir. Ağa, müftülük sorunu mücadelesinde Türk azınlığın hem dinsel haklarının mücadelesini vermiş hem de Türklük ve var olma davasının ön saflarında yer almıştır. Bu kapsamda mahkeme mahkeme dolaştırılmış ve çok çeşitli nedenlerle hapis cezalarına çaptırılmıştı. Ancak onun bu mücadelesi, müftülük meselesinin dünya çapında bilinmesini sağlamıştır. Bu makalede Ağa’nın Türklerin müftülük meselesinde verdiği mücadele işlenmektedir.

The mufti problem of western thracian Turks and Mehmet Emin Aga

Mufti issue is one of the many issues of Western Thracian Turks that stands in the forefront and resounded in the international area. This issue is based on Greece’s not obeying mutual and multilateral aggrements. Thus, even though there are elected muftis on one side and assigned muftis on the other side, a couple headed case comes forward. Mehmet Emin Aga had became the symbol name of mufti issue and mufti struggle. Aga had struggled for religious justice of Turkish minority and also took place in forefront of Turkishness and case of continued existance. In this context, he had appeared at courts and was sentenced with multifarious reasons. Nevertheless, his struggle had provided mufti issue to be known worldwide. This article studies the struggle of Aga’s for Turks’ mufti issue.

PDF

___

Adıyeke, Ayşe Nükhet, Yunanistan Sınırları İçinde Müslüman Cemaat Örgütlenmeleri Cemaat-ı İslamiyeler (1913-1998), SAEMK, Ankara 2001.
Ahmet, Sadık, “Yunanistan”, Mustafa Kahramanyol, Türk Halkları, Ahmet Yesevi Üniversitesine Yardım Vakfı, Ankara 1995.
Alp, İlker, “Batı Trakya Türkleri”, ATAM, sayı: 33 (Kasım 1995).
Armaoğlu, Fahir, “Müftülük Krizi”, Yeni Batı Trakya, y. 7, Mart 1990, sayı: 84.
Baş, Hakan, Unutulan Batı Trakya Türkleri, Umay Yay., İzmir 2005.
Cin, Turgay, Yunanistan’daki Müslüman Türk Azınlığın Din ve Vicdan Özgürlüğü (Baş Müftü ve Müftülükler Sorunu), Seçkin Yay., Ankara 2003.
Çakmak, Zafer, “Türkiye İle Yunanistan Arasında İmzalanan ‘Samimi Anlaşma Misakı’ (14 Eylül 1933) ve Yankıları”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, Sayı: 172, Şubat 2008, s. 107-126.
Çelik, Recep, 20. Yüzyılda Balkan Türklerinin Siyasal ve Toplumsal Örgütlenmeleri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon 2006.
Dede, Abdürrahim, Rumeli’de Bırakılanlar, Otağ Matbaası, 1975.
Eren, Halit, Batı Trakya Türkleri, Rebel Basım, İstanbul 1997.
Galip, Selahaddin, Batı Trakya’da Yazabildiklerimden, Kastaş Yayınevi, İstanbul, 1998.
Hatipoğlu, Murat, Yunanistan’da Etnik Gruplar ve Azınlıklar, SAEMK, Ankara 1999.
Heraclides, Alexıs, Yunanistan ve Doğudan Gelen Tehlike Türkiye, Çev. Mihalis Vasilyadis-Herkül Millas, İletişim Yay., İstanbul 2002.
Hüseyin, Necmettin (Der.), Batı Trakya Dayanışma Derneğinden Tarihe Bir Not, Emir Ofset, İstanbul 2004.
Köker, Mustafa, “Mehmet Emin Ağa: Mücadelemiz Devam Edecek”, Yeni Batı Trakya, y. 14 (Ocak-Şubat 1998), sayı: 147.
Mandacı-Erdoğan, Nazif, Birsen, Balkanlar’da Azınlık Sorunu: Yunanistan, Arnavutluk, Makedonya ve Bulgaristan’daki Azınlıklara Bir Bakış, SAEMK, Ankara 2001.
Oran, Baskın, Türk-Yunan İlişkilerinde Batı Trakya Sorunu, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yay., Ankara 1986.
Poulton, Hugh, Balkanlar, Çatışan Azınlıklar, Çatışan Devletler, Çev. Yavuz Alagon, Sarmal Yay., İstanbul 1993.
Sönmezoğlu, Faruk, Türkiye-Yunanistan İlişkileri Büyük Güçler Kıbrıs Ege ve Diğer Sorunlar, Der Yay., İstanbul 2000.
Yaşar, Fatma Tunç, Batı Trakya Meriç’in Öbür Yakası, İlke Yay., İst. 2005.
Gazete ve Dergiler
Ayın Tarihi, Batı Trakya’nın Sesi, Gündem, İnkılâp, Yeni Batı Trakya.