Halide Edip Adıvar’ın İlk Roman Teşebbüsü: Çingene Kızı

Çingene Kızı, Halide Edip Adıvar’ın henüz 1899’da henüz lise öğrencisiyken “Halide” imzasıyla Hanımlara Mahsus Gazete’de tefrika olarak kaleme aldığı fakat yarım bıraktığı ilk telif eseridir. Bu eserin tüm yönleriyle ortaya konması ve Halide Edip’e aidiyetinin kesinleştirilmesi Halide Edip’in biyografisinin tamamlanması sürecinde önemli bir yere sahiptir. Nitekim söz konusu roman denemesi Halide Edip Adıvar’ın edebiyat dünyasına girişi, ilk etkilenmeleri ve daha sonra yazacağı romanlardaki karakter yaratımları ile ilgili önemli ipuçları vermektedir. Bu çalışmada öncelikle Çingene Kızı’nın Halide Edip’in biyografisinde nerede durduğu belirlenmeye ve ortaya konmaya çalışılacaktır. Bununla birlikte Halide Edip’in romanı kaleme alırken önemli ölçüde etkilenme yaşadığı Ahmet Mithat Efendi’nin Çingene romanı ile Çingene Kızı arasındaki münasebetler belirlenerek romanın yazılış süreci ve amacı irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Halide Edip Adıvar, Çingene Kızı, biyografi, Ahmet Mithat Efendi, Çingene, Çingene

Halide Edip Adivar’s First Novel Attempt: Çingene Kızı

Çingene Kızı was the first novel written by Halide Edip Adıvar and was published in 1899 in the Hanımlara Mahsus Gazete under the name of “Halide”’ while she was still a high school student. Determining the various aspects of the novel and that it in fact was composed by Halide Edip play an important role in the process of completing the author’s biography. In fact, the novel provides important clues about Halide Edip Adıvar’s entry into the literary world, her initial influences, and character building in her later novels. This article aims to determine the position of Çingene Kızı in Halide Edip’s biography. It also examines, the relationship between Çingene Kızı and Ahmet Mithat Efendi’s novel, Çingene, which had a significant impact on Halide Edip’s novel. Further, the process and purpose of writing Çingene Kızı is discussed.

Keywords:

Halide Edip Adıvar, Çingene Kızı, biography, Ahmet Mithat Efendi, Çingene, Çingene,

PDF

___

ADIVAR, Halide Edip, Mor Salkımlı Ev, Yeni Matbaa, İstanbul 1963.
ADIVAR, Halide Edip, “Topkapı Nümune Bağları Yolunda Çingeneler”, Yedigün, S. 224 (23 Haziran 1937), s. 6.
Ahmet Mithat Efendi, Çingene, Sel Yayınları, İstanbul 2009.
Ahmet Mithat Efendi, “Muharrerât-ı Osmaniyye’ye Bir Lâhika”, Hanımlara Mahsus Gazete S.134 (16 Teşrin-i Evvel 1313), İstanbul, s.5
ÇALIŞLAR, İpek, Halide Edib, Biyografisine Sığmayan Kadın, Everest Yayınları, İstanbul, 2010.
ENGİNÜN, İnci, Halide Edip Adıvar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1986.
ERDEN, Fethi, “Halide Edib Hanım’ın Bilinmeyen veya Az Bilinen Tarafları ve Türk Ocağı İle İlgili Hatıraları” Türk Yurdu, S. 305-306 (Kasım 1964), Cilt.3, Yıl 52, s.17.
Halide, Çingene Kızı, Hanımlara Mahsus Gazete S. 231/29- 271/69 (23 Eylül 1315- 13 Temmuz 1316), İstanbul
Mahmut Esad, “Kerime-i Maneviyemiz Kıymetli Halide Hanımefendiye”. Hanımlara Mahsus Gazete, S. 134 (16 Teşrin-i Evvel 1313), İstanbul, s.5.
SOYDAN, Serdar, “Çingene Kızı Halide Edip Adıvar’ın Bilinmeyen İlk Eseri mi?”, Notos Öykü 14 (Şubat-Mart 2009), İstanbul, s.101-105
ÜNAYDIN, Ruşen Eşref, Diyorlar Ki, Haz. Necat Birinci ve Nuri Sağlam, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2002.