Türkiye şekerpancarı üretminde Yozgat ilinin yeri ve önemi
İnsanoğlu, günlük, sosyal ve ekonomik yaşamını sağlıklı yürütebilmesi için un, yağ, protein, tuz ve şekervb. içerikli besin maddelerini düzenli ve sağlıklı bir şekilde tüketmek zorundadır. İnsanların beslenme alış-kanlıklarında tatlıya ayrı bir yer ayırmaları nedeniyle şeker, hem tarih boyunca insanoğlunun önemli birbesin maddesi olmuş hem de farklı disiplinlerin araştırma konusu olmuştur. Bu araştırma da şeker üretiminin önemli kaynaklarından birisi olan şekerpancarı üzerine odaklanmıştır. Araştırmanın amacı; Türkiyeşekerpancarı üretiminde Yozgat ilinin yeri ve önemini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda; aşağıdakialt problemler belirlenmiş ve bu alt problemlere yönelik cevaplar aranmıştır. A. Türkiye şekerpancarı üretimi ne kadardır? Bu üretim illere göre nasıl bir dağılım göstermektedir? B. TÜİK (2015) verilerine göre,Yozgat ilinin şekerpancarı üretimi ne kadardır? Yozgat ili, Türkiye şekerpancarı üre?minin yüzde kaçınıkarşılamaktadır? C. Yozgat ilinde şekerpancarı üre?minin ilçelere göre dağılımı nasıldır? Bu dağılımdaetkili olan coğrafi esaslar nelerdir? Araştırma tarama yöntemi ile yürütülmüştür. İstatiksel yöntem olarakilişkisel analiz (Korelasyon) yöntemi kullanılmış?r. 2015 Türkiye İsta?s?k Kurumunun verilerine göre,16.462.000 ülke genelinde şekerpancarı üretilmiştir. Şekerpancarı üretiminde Yozgat ili önemli bir potansiyelesahiptir. Konya ilinden sonra en fazla üretim Yozgat iline aittir. Yozgat ili 1.640.493 ton şekerpancarıüretimi ile Türkiye şekerpancarı üretiminin % 9.97'lik kısmını karşılamaktadır. Yozgat ilinde ilçelere göreşekerpancarı üretimine bakıldığında en fazla üretim Boğazlıyan, Sarıkaya, Merkez ilçe, Sorgun ve Yerköyilçelerinde yoğunlaşmaktadır. En az üretim Çayıralan, Çekerek, Saraykent ve Aydıncık ilçelerine aittir. Klimatolojik,jeomorfolojik, edafik ve hidrolojik faktörler şekerpancarı üre?mine etki eden doğal faktörlerdir.Bu faktörlerden daha çok jeololojik ve topografik faktörler, Yozgat ilindeki pancar ekim alanlarını ve üretimini şekillendirmiştir. İlçelerin toplam tarım alanları ile şekerpancarı üretimi, toplam tarım alanı ile şekerpancarıekim alanı, şekerpancarı ekim alanı ile şekerpancarı üretimi arasında yüksek düzeyde veşekerpancarı ekim alanı ile şekerpancarı verimi arasında pozitif orta düzeyde bir ilişkinin (korelasyon) olduğutespit edilmiştir.
The place and signifcance of the province of Yozgat in sugar beet production in Turkey
Human beings have to consume such nutrients as flour, fat, protein, salt and sugar regularly and healthily to con nue their daily, social and economic lives. As sweet food has a signiŞcant place in their nutri onal habits, sugar has been not only a signiŞcant nutrient, but also a ma er of inves ga on for various dis- ciplines. This study focuses on sugar beet, one of the major sources for sugar produc on. The purpose of this study is to inves gate the place and signiŞcance of Yozgat, a province in middle Anatolia, in sugar beet produc on. In line with this purpose, the answers to the following research ques ons were sought: A. How much sugar beet is produced in Turkey? What is the distribu on of produc on across provincial areas in Turkey? B. How much is the sugar beet produc on in Yozgat, based on data from Turkish Sta s- cal Ins tute (TSI)? What percentage of produc on in Turkey belongs to Yozgat? C. What is the distri- bu on of produc on across coun es in Yozgat? What are the geographical factors that affect such a distribu on? This study is mainly based on literature review and correla onal analyses. According to the data from Turkish Sta s cal Ins tute, 16.462.000 tons of sugar beet was produced in Turkey in 2015. Yozgat has a signiŞcant poten al for sugar beet produc on. The second largest amount of produc on a er Konya, another Middle Anatolian province, belongs to it. Yozgat boasts 9.97% of all sugar beet pro- duc on in Turkey, with 1.640.493 tons. When the distribu on of sugar beet produc on across coun es of Yozgat is examined, Boğazlıyan, Sarıkaya, Yozgat's city center, Sorgun and Yerköy rank among the lar- gest producers. The smallest amount of produc on belongs to the coun es of Çayıralan, Çekerek, Saray- kent and Aydıncık. Climatological, geomorphological, edaphic and hydrological come foremost among the natural factors that impact sugar beet produc on. Among these factors, it is the topographical struc- ture that shapes the areas where sugar beet could be grown and the amount of produc on in these areas. A strong signiŞcant correla on was found between sugar beet produc on and the size of the total agricultural areas in the coun es; the size of the area reserved for sugar beet produc on and the total agricultural area; the size of the sugar beet produc on area and sugar beet produc on, and finally size of the area for sugar beet produc on and sugar beet yield.
___
- Avcı, S. (1993-1996). Türkiye'de Şeker Pancarı Ziraa?nın Coğrafi Esasları, İstanbul Üniversitesi Ed. Fak. Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi sayı :4, s: 267- 270.
- Büyüköztürk Ş., Çakmak K.E, Akgül E.Ö., Karadeniz Ş ve Demirel F. (2009). Bilimsel Araş?rma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi.
- Çatal, M.İ. ve Akındemir, F.(2013).Konya Koşullarında Bazı Şeker Pancarı Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, Selçuk Tar Gıda Bil Der, 27(2):112-120.
- Çelikel, B. (1989). Şeker Pancarı Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurları Üzerinde Bir Araş?rma. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi (Basılmamış), Tekirdağ.
- Doğanay, H. (2007). Ziraat Coğrafyası, Ekonomik Coğrafya 3, Ak?f Yayınevi, Ankara.
- Er, C. (2012). Şeker ve Şeker Pancarının Dünü, Bugünü ve Geleceği, 1. Uluslararası Anadolu Şeker Pancarı Sempozyumu, s:1-12, Kayseri.
- Gediz, A. (1953). 1953, 1952 Senesi Almanya, Hollanda, Fransa, İspanya ve İsviçre'de Şeker Pancarı Ziraa?nın Son Durumu, T.S.F.A.S.
- Neşriya? No: 24, Doğan Kardeş Yayınları A.S. Basımevi, Ankara. Johnson R.T, Alexander, J.T., Rush, G.E and Hawkes, G.R.(1977).Şekerpancarı
- Üre?mindeki Gelişmeler: Prensipler ve Uygulamalar, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Yayını, Ankara.
- Kadıoğlu, Y.(2009).Çivril'de Şekerpancarı Tarımının Coğrafi Özellikleri, Doğu Coğrafya Dergisi, Sayı:22, s:107-124.
- Karaibiş D. ve Emeklier, H.Y. (2012). Pancar Şekeri Mi? Mısır Şekeri Mi?, 1. Uluslararası Anadolu Şeker Pancarı Sempozyumu, s:85-90, Kayseri.
- Karasar, N. (1999). Bilimsel Araş?rma Yöntemi, Ankara: Nobel Yayınları. Kaya, S., Meral, R. ve Demir, A.D. (2012). Erzurum Ovası Koşullarında Şeker Pancarının Sulama Programının Belirlenmesi, Uluslararası Anadolu Şeker Pancarı Sempozyumu, s:209 -214, Kayseri.
- Konyalı, S ve Şatana, A. (2012). Şeker Pancarı Tarımının ve Şeker Sektörünün SWOT Analizi ile Değerlendirilmesi: Trakya Bölgesi Örneği, 1. Uluslararası Anadolu Şeker Pancarı Sempozyumu, s:64-70, Kayseri.
- Rahimi, A. ve Arslan, N. (2012). Farklı Rakımlarda Ye?şen Şekerpancarlarının Kalite Yönünden Karşılaş?rılması, Uluslararası Anadolu Şeker Pancarı Sempozyumu, s:136 -142, Kayseri.
- Söğüt, T., Arıoğlu, H.H. (1999). Diyarbakır koşullarında bazı şeker pancarı (Beta vulgaris L.) çeşitlerinin önemli tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi. Adana. 15-18 Kasım 2: 82-87.
- Şiray, A.(1990).Şeker pancarı Tarımı, Pankobirlik Yayınları. No: 2, Ankara.
- Okut, N. ve Yıldırım, B.(2004). Van Koşullarında Şeker Pancarı Çeşit ve Ekim Zamanının Verim, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkisi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi (J. Agric. Sci.), 14(2): 149-158.
- Özçağlar, A. (1992). Türkiye'de Seker Pancarı Ekim Alanlarının Coğrafi Dağılışı, Türkiye Coğrafyası Uygulama ve Araş?rma Merkezi Dergisi, sayı :1, s: 18- 30.
- Yardımcı, N., Çulal Kılıç H. ve Ürgen G. (2012). Eskişehir İli Şeker Pancarı Üre?m Alanlarında Görülen Virüs Hastalıklarının DAS-ELİSA Yöntemiyle Belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 7(1):42-50.
- Yavuz, M.L. (1970). Orta Anadolu ve Marmara İklim ve Toprak Sartlarında Su ve Azotun Şeker Pancarının Verim ve Kalitesine Etkileri Üzerine Bir Araş?rma, T.F.S.F. Yayını Ankara.
- ISSN: 1302-5856
- Başlangıç: 1943
- Yayıncı: Türk Coğrafya Kurumu