Sürfaktanlar (yüzey aktif ajanlar), birbiri ile karışmayan iki faz arasında birikerek yüzey ve arayüzey gerilimini düşürebilen amfifilik bileşikler olarak tanımlanmaktadırlar. Ekstraselüler yada hücre membranının bir bileşeni olarak prokaryotik ve ökaryotik mikroorganizmalar tarafından farklı yapılarda sentezlenen biyosürfaktanların, sentetik olarak üretilen hemcinslerine kıyasla belirgin üstünlükleri vardır. Düşük toksisite, yüksek biyoparçalanabilirlik, ekstrem koşullar altında fonksiyonelliğini koruma ve farklı etki mekanizmalarına sahip olması nedeniyle petrol, gıda, tarım, kozmetik ve farmasötik endüstrisinin yanı sıra çevre kirliliğinin biyoremediasyonunu da içeren geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu derleme mikrobiyal sürfaktanların genel özellikleri, sınıflandırması, üretimi etkileyen faktörler ve kullanım alanlarına ilişkin kapsamlı bir bilgilendirme vermektedir.

Surfactants (surface-active agents) are defined as amphiphilic compounds that can reduce surface and interfacial tension by accumulating at the interface of two immiscible phases. Biosurfactans, which are synthesized extracellularly or as a constituent of cell membrane in different structures by prokaryotic and eukaryotic microorganisms, have some distinct superiorities over their synthetically produced counterparts. Due to low toxicity, high biodegradability, conservation of the functionality under extreme conditions, and different mechanisms of action they have been widely employed in petroleum, food, agriculture, cosmetics and pharmaceutical industries, as well as bioremediation of environmental pollution. This review gives comprehensive information with regard to general properties, classification, factors affecting the production, and applications of microbial surfactants