Mal Rejimi Sözleşmelerinde Sözleşme Serbestisi ve Sınırları

Mal rejimi, sona eren evlilik birliklerinin eşler bakımından en önemli mali sonuçlarından biridir. Eşler arasında mal rejiminin herhangi bir sebeple sona erdiği durumlarda eşlerin malvarlığı değerleri açısından bir paylaşımın olup olmayacağı, paylaşımın olacağı durumlarda ise bunun ne şekilde gerçekleştirileceği eşlerin tabi olduğu mal rejimine göre belirlenir. Aile hukukuna ilişkin hükümler kural olarak emredici nitelikte olsa da aralarında uygulanacak mal rejiminin belirlenmesine ilişkin olarak eşlere sınırlı da olsa sözleşme özgürlüğü tanınmıştır. Eşler TMK m. 202 uyarınca yapacakları mal rejimi sözleşmesi ile aralarında uygulanacak mal rejimini kanunda belirtilen seçimlik mal rejimleri arasından seçebilecek; seçtikleri mal rejiminin veya hiçbir seçim yapmadıkları durumda kendilerine uygulanacak olan yasal mal rejimi niteliğindeki edinilmiş mallara katılma rejiminin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar kapsamında belirleyebileceklerdir. Bu kapsamda, eşlerin aralarındaki mal rejimini seçme ve içeriğini belirlemelerine ilişkin sözleşme serbestisinin kapsamının ne olduğunun belirlenmesi çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Sözleşme serbestisi, sınırlı sayı ilkesi (numerus clausus), tipe bağlılık ilkesi, mal rejimi sözleşmeleri, yasal mal rejimi, seçimlik mal rejimleri

Property regime is one of the most important financial consequences of the dissolution of marriages for the spouses. In cases where the property regime between the spouses is terminated for any reason, whether there will be a division in terms of the property values of the spouses, and in cases where there will be a division, how this will be done is determined according to the property regime to which the spouses are subject. Although the provisions of family law are mandatory as a rule, limited freedom of contract is given to the spouses regarding the determination of the property regime to be applied between them. Spouses Art. 202 of Turkish Civil Code, they will be able to choose the goods regime to be applied between them, among the optional goods regimes specified in the law, with a property regime contract; they will be able to determine the content of the property regime they have chosen or of the regime of participation in acquired properties, which is the legal property regime that will be applied to them in case they have not made any choice, within the limits stipulated in the law. In this context, the subject of our study is to determine the scope of the freedom of contract for the spouses to choose the property regime between them and to determine its content.

Keywords:

Freedom of contract, limited number principle (numerus clausus), principle of adherence to type, property regime contracts, legal property regime, optional property regimes,

PDF

___

Acabey, M. Beşir: Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, 1998.
Acar, Faruk: Aile Hukukumuzda Aile Konutu Mal Rejimleri ve Eşin Yasal Miras Payı, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2021.
Akıntürk, Turgut; Ateş,Derya: Aile Hukuku, 24. Bası, İstanbul, Beta Yayınları, 2022.
Aldemir, İpek Betül : Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Taraf İradelerinin Etkisi, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2018.
Anıl, Yaşar Şahin; Taner, Yonca: Eşler Arasındaki Mal Rejimleri, Legal Kitapevi, 2011.
Aydos, Oğuz Sadık: “Eşlerin Geçmişe Etkili Mal Rejimi Sözleşmesi Yapabilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Y: 2006, C:22, s: 3, s. 383-393.
Barlas, Nami: “Yeni Türk Medeni Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Eşler Arası Hukuki İşlem Özgürlüğü ve Sınırları”, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2004, s. 115-143.
Demir, Pınar Özlem: “4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 221. Maddesinin Yorumu”, Prof. Dr. Necla Arat’a Armağan, Beta Yayınları, 2004, s. 133-138.
Gümüş, Mustafa Alper: Türk Özel Hukuku Cilt III: Aile Hukuku, Filiz Kitabevi, 2020.
Erdem, Mehmet; Makaracı Başak, Aslı: Aile Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 2022.
Gençcan, Ömer Uğur : Mal Rejimleri Hukuku, 5. Baskı, Yetkin Yayıncılık, 2018.
Gümüş, Mustafa Alper: Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri (TMK m. 185-281), Vedat Kitapçılık, 2008.
Hatemi, Hüseyin: Aile Hukuku, 9. Bası, On İki Levha Yayınları, 2021. Hausheer, Heinz: Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Schweizerisches Zivilgesetzbuch I, Art. 1-456 ZGB, Hrsg. Heinrich Honsell/Nedim Peter Vogt/Thomas Geiser, 2. Auflage, Basel-Genf-München, 2012.
Hausheer, Heinz; Ruth Reusser; Geisser, Thomas: Berner Kommentar Band II: Das Eherecht: Das Güterrecht der Ehegatten: Allgemeine Vorschriften und der ordentliche Güterstand der Errungenschaftsbeteiligung, Art. 181-220 ZGB, Stämpfli Verlag AG, 1992.
Karamercan, Fatih: Katkı – Değer Artış Payı & Katılma Alacağı Davaları, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, 2018.
Kaya, Ayşegül: Mal Ortaklığı Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiyesi, Ankara, Adalet Yayınevi, 2021.
Kılıçoğlu, Ahmet M.: Aile Hukuku, 6. Bası, Turhan Kitabevi, 2022. (Aile Hukuku).
Kılıçoğlu, Ahmet M.: Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, 2002. (Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi)
Kılıçoğlu, Ahmet M.: Katkı- Katılma Alacağı, 6. Bası, Turhan Kitabevi, 2016.
Kılıçoğlu, Ahmet M.: Medeni Kanun’umuzun Aile-Miras-Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, 3. Bası, Turhan Kitabevi, 2014.
Koçhisarlıoğlu, Cengiz: “Aile Hukuku Kavramlarının Farklılığı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2004, C. 53, s. 19-28.
Langenfeld Gerrit, Milzer Lutz: Handbuch der Eheverträge und Scheidungsvereinbarungen, C. H. Beck, 2015.
Ozanemre Yayla, H. Tolunay; Turan, Gamze: “Türk Medeni Kanunu’nda Mal Rejimi Sözleşmesi”, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara, Turhan Kitabevi, 2008, s. 1079-1092.
Öztan, Bilge: Aile Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, 2015.
Sarı, Suat: Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi Olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, İstanbul, Beşir Kitabevi, 2007.
Şıpka, Şükran : Türk Hukukunda Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulamaya İlişkin Sorunlar, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2011.
Tuncer, Senar Çağırgan: Türk Medeni Kanunu’nda Mal Ortaklığı Rejimi, Ankara, Gazi Kitabevi, 2015.
Uluç, Yusuf: Mal Rejimleri ve Tasfiyesi, Yetkin Yayınları, 2014.
Ünal, Akın: “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimine Eleştirel Bir Bakış”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIII, Y. 2019, S. 4, s. 121-140.
Yağcıoğlu, Ali Haydar: Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Eşlerin Yasal Alım Hakkı, Güncel Yayınevi, 2007.
Zeytin, Zafer : Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Tasfiyesi, 5. Baskı, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2021.