Mutfak Müzelerinin Sergileme Şekilleri ve Turist Rehberlerinin Etkisi: Şanlıurfa Hacıbanlar Evi Mutfak Müzesi Örneği

Amaç ve Önemi: Bu çalışmanın amacı; son yıllarda faaliyet ve ziyaretçi sayılarında artış gösteren gastronomi müzelerinde, kullanılan sergileme yöntemlerini ve bu yöntemlerin belirlenmesinde turist rehberlerinin etkisini belirlemektir. Gastronomi müzelerinin kurulmasına bilgi temin etmek ve gastronomi müzeleri üzerine yapılan çalışmaların literatürüne katkı sağlamaktır. Yöntem: Bu çalışmada nitel araştırma tercih edilerek gözlem ve görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Örneklem olarak seçilen Şanlıurfa Hacıbanlar Evi Mutfak Müzesi’nde mutfak kültürünün sergilenme şekilleri gözlem yapılarak belirlenmeye çalışılmıştır. Gözlem formu doldurularak veriler kayıt altına alınmıştır. Ayrıca müze sorumluları ile görüşmeler gerçekleştirilerek sergileme şeklinin tercihinde turist rehberlerinin etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Bulgular: Şanlıurfa kültür ve gastronomi turizmi ile ön plana çıkan şehirlerden biri olup, kültürel değerlerin sunulmasında müzelerden yararlanmaktadır. Yaşayan mutfak kültürünün en güzel örneklerinden bir tanesini yansıtan Şanlıurfa Hacıbanlar Mutfak Müzesi ziyaretçilere şehrin mutfak kültürünü anlatmaktadır. Müzede sadece durağan sergileme tekniği kullanıldığı belirlenmiştir. Özellikle vitrin içi sergileme, mankenler, bilgi panoları ve görsellerin çoğunlukta olduğu belirlenmiştir. Sergilenme şeklinin tercihinde turist rehberlerinin etkisi bulunmazken, sergilenen eserlerde ve konumlarında etkilerinin olduğu sonucuna varılmıştır. Özgünlük/Bilimsel Katkı: Mutfak kültürü kitle turizminden bireysel turizme geçiş aşamasında turistlerin ilgi odağı haline gelmiş ve gastronomi turları düzenlenmeye başlanmıştır. Mutfak kültürünü gelecek nesillere aktarmada müzelerin kullanımı, sergileme şekillerinin incelenmesi ve turist rehberlerinin etkisi çalışmanın özgünlüğünü sağlamaktadır. Sınırlılıklar: Çalışmanın sadece Şanlıurfa Hacıbanlar Evi Mutfak Müzesi örnekleminde yapılması sınırlılıklarını oluşturmaktadır.

Exhibition Types of Culinary Museums and the Effect of Tourist Guides: A Case of Şanlıurfa Hacıbanlar Evi Culinary Museum

Purpose and Importance: The aim of this study; is to determine the exhibition methods used in gastronomic museums, which have increased the number of activities and visitors in recent years, and the effect of tourist guides on the determination of these methods. To provide information on the establishment of increasing gastronomy museums and to contribute to the literature by increasing the studies on gastronomy museums.Methodology: In this study, qualitative research method was preferred and observation and interview techniques were used. In the Şanlıurfa Hacıbanlar Evi Culinary Museum, which was selected as a sample, the ways of displaying the culinary culture were tried to be determined by observing. The observation form was completed and the data were recorded. In addition, interviews were conducted with museum managers to determine the effect of tourist guides on the choice of exhibition style.Findings: Şanlıurfa is one of the cities that come to the forefront with cultural and gastronomic tourism and takes advantage of museums in presenting its unique cultural values. Şanlıurfa Hacıbanlar Evi Culinary Museum, which reflects one of the best examples of living culinary culture, informs its visitors about the culinary culture of the city. It was determined that only the stationary display technique was used in the museum. It was determined that particularly in-store display, mannequins, information boards and visuals were used mostly. It was concluded that the tourist guides had no effect on the type of exhibition, but they had an effect on the exhibited works and its’ locations.Originality/Value: Culinary culture has become the center of attention of tourists during the transition from mass tourism to individual tourism and gastronomy tours have started to be organized. The use of museums in transferring culinary culture to future generations, the reason for their display and the influence of tourist guides include the original characteristics of the study. Limitations: The study was conducted only in the Şanlıurfa Hacıbanlar House Kitchen Museum sample.

___

  • Çetin, M., ve Küçükkömürler, S. Destinasyon Çekicilik Unsuru Olarak Gastronomi Müzeleri: Oleatrium Zeytin ve Zeytinyağı Tarihi Müzesi Örneği. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 22(1), 1-17.
  • Erbay, M. (2011). Müzelerde Sergileme ve Sunum Tekniklerinin Planlanması. (1st ed.). İstanbul: Beta Yayıncılık.
  • Gökçe, F., Sunar, H., ve Türkoğlu, A. (2017). Doğal Çevrenin Korunmasında Bitki Müzelerinin Etkisi; Hatay Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Müzesi Örneği. Uluslararası Turizm ve Kültürel Miras Kongresi, Muğla.
  • Gül, M. ve Gül, K. (2017). Özel Müzelerin Kültür Turizmi Potansiyeli Açısından Değerlendirilmesi: Balıkesir Örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(4): 52-65.
  • ICOM, (2018). International Council of Museum, http://icomturkey.org/tr/icoma-g%C3%B6re-m%C3%BCzenin-tan%C4%B1m%C4%B1 (Erişim Tarihi: 17.10.2019).
  • İstanbullu Dinçer, F. ve Şahinoğlu, Ş. (2015). Somut Olmayan Kültürel Miras Kavramında Mutfak Kültürünün İncelenmesi. II. Ulusal Sürdürülebilir Turizm Kongresi, Antalya.
  • Mankan, E. (2017a). Destinasyon Pazarlamasında Çekici Bir Faktör Olarak Türkiye’deki Gastronomi Müzeleri Örneği. Turkish Studies, 14(2): 641-654.
  • Mankan, E. (2017b). Dünyadaki Gastronomi Müzeleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Turkish Studies, 12(1): 157-176.
  • Sandıkcı, M., Mutlu, A. S., ve Mutlu, H. (2018). Mutfak Kültürünün Gastronomi Müzelerinde Sergilenme Şekilleri Emine Göğüş Mutfak Müzesi Örneği. Uluslararası Gastronomi Araştırmaları Kongresi, Kocaeli.
  • Şener, O. ve Yüksel, E. (2016). Avrupa Müzeleri. Beta Yayınevi (1st Ed.). İstanbul.
  • Yılmaz, H. ve Şenel, P. (2014). Turistik Bir Çekicilik Olarak Gastronomi Müzeleri. 15. Ulusal Turizm Kongresi Engelsiz Turizm Kongre Kitabı, 499-510, Ankara.