Ayşe GÜNER, Nazlı ATAK

KOAH'lı hastalarda sağlık eğitiminin etkisinin değerlendirilmesi

Bu çalışma, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan hastalarda sağlık eğitiminin etkilerini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, önce-sonra müdahale araştırmasıdır. Şubat 2000-Haziran 2000 tarihleri arasında Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahi Merkezi'nde yatan 801 KOAH'lı hastadan gönüllü olan 40 hasta üzerinde yürütülmüştür. Araştırmaya başlamadan önce sağlık eğitimi programına ihtiyaç olup olmadığı araştırmacı tarafından düzenlenen İhtiyaç Analiz Formu ile belirlenmiş; eğitimin genel amaçları, hedef ve davranışları tespit edilmiştir. Eğitim materyali olarak araştırmacı tarafından hastalara yönelik olarak hazırlanan eğitim el kitapçığı kullanılmıştır. Hastalarla ilk karşılaşmada, Sosyo-Demografik Veri Toplama Formu ile hastaların bireysel özellikleri ile ilgili bilgi toplanmıştır. Yedi gün teorik, 8 gün uygulamalı olmak üzere toplam 15 gün süren eğitimden önce hastaların bilgi durumları ve beceri değerlendirme formları ile uygulama eğitimi değerlendirilmiştir. Hastaların edindikleri bilgileri davranışa dönüştürüp dönüştürmediği "Davranış Izlem Formu" ile belirlenmiştir. Eğitimden sonra ikinci kez hastaların bilgi düzeyleri değerlendirilmiş ve solunum fonksiyon testleri ile hastalığın şiddeti belirlenmiştir. Cinsiyet, yaş, sigara, öğrenim durumu, daha önce hastaneye yatma durumu ve tanı konma süresinin eğitim öncesi bilgi düzeyini etkilemediği görülmüştür. Bütün hastaların eğitim öncesi bilgi düzeylerinin benzer fakat düşük olduğu saptanmıştır. Ancak eğitim sonrası bilgi düzeyinin tüm gruplarda anlamlı ve benzer ölçüde arttığı görülmüştür. Veriler Mann-Whitney U, Wilcoxon Signed, Kruskal Wallis testi ve korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, hastaların eğitim öncesi bilgi düzeyleri benzer ve düşük olmasına rağmen, eğitimden sonra anlamlı ölçüde artmıştır.

Evaluation of effects of health education of patients with COPD

The research was designed to identify and evaluate the effects of health education of patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD). It was conducted on forty voluntary patients from 801 patients with COPD between February 2000 and June 2000 in Atatürk Thoracic Diseases and Thoracic Surgery Center. A pre test was applied before education to evaluate the patients' level of knowledge. After education, post test was applied. Sociodemographic properties and behaviors which were developed after education, were determined. The level of COPD was evaluated according to the respira-tory functions. Gender, age, smoking habit, education level, frequency of being hospitalized and period of diagnosis did not affect the level of knowledge of patients before education. It was similar and low. But, level of education increased signiflcantly and similar in all groups after education. Data were analyzed by Manny-Whitney U, Wilcoxon Signed, Kruskal Wallis tests and correlation analysis. Although before health education levels of knowledge of COPD were found similar but low, they increased statistically significant after health education.

PDF

___

1. Pauwels et al. Global Strategy for the Diagnosis, Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. NHLBIWHO Global Initiative for Chronic ObstructiVe Lung Disease (GOLD) Workshop Summary. Am J Respir Crit Care Med 2001; 163: 1256-76,
2. DSÖ- Cenevre, World Health Organization, 21.Yüzyılda Yaşam Herkes için Bir Vizyon, 1998.
3. T.C. Sağlık Bakanlığı, UlusaL Sağlık Politikası, Mayıs, 1992.
4. Baykal Y. KOAH Üzerine Epidemiyolojik Bir Araştırma. Uzmanlık Tezi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Toplum Hekimliği Enstitüsü, 1975.
5. Türkiye İstatistik Yıllığı. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Yayın No: 529, 1998.
6. Gary T.Ferguson. Management of COPD. Postgraduate Medicine 1998; (103):4.
7. Bartolome RC. Pulmonary Rehabilitation for COPD, Postgraduate Medicine, (103):4, 1998.
8. Güler Ç, Akın L. Sağlık Eğitimi ve iletişim. Halk Sağlığı. Ankara, 1995.
9. Özden M. Sağlık Eğitimi Ankara, 1993.
10. Tel H. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireylerde Yaşam Kalitesinin ue Geliştirilen Hasta Izlem Formunun Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi, 1998.
11. Akbay S. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarında Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi ue SFT ile İlişkisinin İncelenmesi. Uzmanlık Tezi, T.C. S.B. Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Merkezi, Ankara, 1999.
12. Can F. KOAH'da Göğüs Fizyoterapisi ile Göğüs Fizyoterapisi ue Egzersiz Eğitiminin Etkileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Uzmanlık Tezi. H.Û. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1986.