Bünyamin SERTOĞULLARINDAN, Necla TOKGÖZ, Orhan ALTINÖZ, Bülent ÖZBAY, Cengizhan SEZGİ

İlimizde 1999-2003 yılları arasında saptanan tüberküloz olgularının değerlendirilmesi

Bu çalışmanın amacı ilimizde tüberküloz sorununun boyutunu, özelliklerini, seyrini saptamak, hasta özelliklerini belirlemek, tanı ve tedavi özellikleri ile etkinliklerini değerlendirmektir.İlimiz Verem Savaş Dispanseri’nde Ocak 1999 ve Aralık 2003 tarihleri arasında takip edilen 645 vakanın kayıtları geriye dönük olarak incelendi. Hastaların genç ve erkek nüfusta yoğunlaştığı, hastalık insidansının yüzbinde 12-15 arasında değiştiği, hastalığın en çok ferdi muayene ile saptandığı görülmüştür. Hastaların büyük çoğunluğunun yeni olgu olduğu saptanmıştır. Hastaların %26.8 inde temas hikayesi olduğu belirlenmiştir. Tutulum yeri açısından %51.8 akciğer, %48.2’ sinin akciğer dışı olduğu görülmüştür. Hastaların balgam yayma ve kültür sonuçları değerlendirildiğinde; %42.2’ sinde bakteriyolojik tetkik yapılmadığı, %21. 7’sinde yayma ve kültür pozitif olduğu, %26.8’ inde yayma ve kültür negatif olduğu, %8.7’ sinde yayma negatifken kültür pozitif olduğu görülmüştür. Bakteriyolojik tanı oranlarına bakıldığında yıllar içerisinde %39.7’ den %73.6’ ya arttığı görülmektedir. Tedavi sonuçlarında kür oranlarının yıllara göre %12.5 ile %34.4 arasında değiştiği saptanmıştır. Tedavi tamamlama oranlarının yıllık %53.5 ve %72.6, tedavi başarısının ise %82 ile %95.4 arasında değiştiği görülmüştür. Yıllık ölüm oranının %1.7 ile %2.8 arasında değiştiği bulunmuştur.Bölgemizde, yeni olgu ve yayma pozitif olguların genç yaş ve düşük sosyokültürel grupta yoğunlaşma gösterdiği, mikrobiyolojik incelemelerin giderek artmakta olduğu, tanı konan hastalarda tedavi başarısının yüksek olmasına rağmen hastalarda kür oranının düşük olduğu saptanmıştır.

Evaluation of tuberculosis cases detected in our region between 1999 and 2003

This study investigates the extent of tuberculosis, its clinical features, the specification of the patients with tuberculosis, and evaluates diagnosis, treatment and their effectiveness in our region. The records of 645 patients admitted to the Tuberculosis Control Dispensary in our between January 1999 and December 2003 were evaluated retrospectively. The incidence of the disease was 0.012% and it was more common among young men and diagnosed mostly by individual examination. Twenty six percent of the patients had a history of physical contact with a tuberculosis patient. The pulmonary and extra pulmonary involvement of the disease was 51.8% and 48.2%, respectively. Bacteriologic examination of the patients was as follows; 42.2% did not have a bacteriologic examination, 21.7% was smear and culture positive, 26.8% was smear and culture negative, and 8.7% was smear negative and culture positive. Diagnosis of tuberculosis by bacteriologic examination increased from 39.7% to 73.6% within years. Cure rates of the disease were between 12.5% and 34.4%. Completion rates of tuberculosis therapy were between %53.5 and 72.6% and treatment success rates were between 82% and 95% whereas mortality rates varied between 1.7% and 2.8%. In conclusion, we observed that new cases and smear positive cases of tuberculosis were more common among the young and among the people with low socioeconomic status, bacteriologic examination increased over time and the rate of successful treatment was high but the cure rate was low.

PDF

___

1. Dye C, Scheele S, Dolin P, et al. Global burden of tuberculosis. Estimated incidence, prevalence, and mortality by country. JAMA 1999; 282: 677-86.
2. Bilgiç H. Tüberküloz epidemiyolojisi. Kocabaş A (editör). Tüberküloz Kliniği ve Kontrolü. Ankara: Emel Matbası, 1991: 401-37.
3. Özkara Ş, Aktaş Z, Özkan S, Ecevit H. Türkiye’de tüberküloz kontrolü için kılavuz. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığı, 1999: 7-9.
4. Özkara Ş, Aktaş Z, Özkan S, Ecevit H. Türkiye’de tüberkülozun kontrolü için başvuru kitabı. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Daire Başkanlığı, 2003: 7-9.
5. Koç HA, Karagöz T. Tüberkülozda epidemiyolojik ölçütler ve yaş grupları analizi. Solunum Hastalıkları 1997; 8:621-34.
6. Treatment of tuberculosis: Guidelines for national programmes. 2nd ed. WHO, Geneva, 1997.
7. Kocabaş A, Burgut B, Kibaroğlu E ve ark. Verem Savaşı Dispanserlerinde sürdürülen tüberküloz tanı ve tedavi çalışmalarının etkinliği (ön rapor). Tüberküloz ve Toraks 1994; 42: 99-107.
8. Hadjo B, Gönüllü U, Enacar N ve ark. 517 akciğer tüberkülozlu hastanın değişik açılardan değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks 1986; 34: 1 -7.
9. Deveci F, Muz MH, Kıraç H. Elazığ Verem Savaş Dispanseri’nde 1997 ve 1998 yıllarında izlenen 272 tüberkülozu olgunun değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları 2000;11: 188-95.
10. Kuzuca İG, Canbakan SÖ, Mutlu AG, Küsmez AC. Ankara 2 nolu Verem Savaşı Dispanseri’nde 1996-1997 yıllarında izlenen 256 hastanın retrospektif olarak değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları 1999; 10: 16-22.
11. Akkaya A, Şahin Ü, Turgut E, Ünlü M. Isparta ve Burdur bölgelerindeki verem savaş dispanserlerine kayıtlı tüberkülozlu olguların araştırılması. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 1998; 46: 362-8.
12. Koç N, Keskiner N, Zeybekoğlu E ve ark. Antalya ili merkez ve ilçe dispanserlerinde 1995 yılında izlenen 335 tüberkülozlu olgunun değerlendirilmesi. XXI. Ulusal Türk Tüberküloz ve Göğüs Hastalıkları Kongre kitabı, 17-19 Ekim 1996, Marmaris 129-35.
13. Özbay B, Gencer M, Gülsün A ve ark. Tüberkülozlu olgularda sosyokültürel yapı. Tüberküloz ve Toraks 2001; 49:246-51.
14. Ceylan E. Bingöl Verem Savaş Dispanseri’nde 1999-2000 yıllarında izlenen yeni tüberkülozlu olguların değerlendirilmesi. Akciğer Arşivi 2004; 5: 26-30.
15. Arpaz S, Keskin S, Kıter G ve ark. Nazilli Verem Savaş Dispanseri’nde Haziran 1996-Mayıs 2000 tarihleri arasında yürütülen çalışmaların değerlendirilmesi: DGT öncesi durum. Tüberküloz ve Toraks 2003; 51: 289-97.
16. Kart L, Akduman D, Altın R ve ark. Fourteen-year trend of tuberculosis dynamics in the Northwest of Turkey. Respiration 2003; 70: 468-74.
17. Hacıevliyagil S, Duran M, Şenoğlu A ve ark. Malatya 1 nolu Verem Savaş Dispanser’inde izlenen akciğer tüberküloz olgularının değerlendirilmesi (Poster)- Tüberküloz ve tüberküloz kontrolü 23. Tüberküloz ve Göğüs Hastalıkları Kongresi 3-5 Nisan 2003, Malatya.
18. Çiçek A, Özkan S, Aktaş Z, Çağlar Ş. Ankara il merkezindeki dispanserlerin 3 yıllık olgularının değerlendirilmesi (Poster)- Tüberküloz ve tüberküloz kontrolü 23. Tüberküloz ve Göğüs Hastalıkları Kongresi 3-5 Nisan 2003,Malatya.
19. Özkara Ş, Kılıçarslan Z, Öztürk F ve ark. Bölge verileriyle Türkiye’de tüberküloz. Toraks Dergisi 2002; 3: 178-87.
20. Centers for Disease Control and Prevention. Reported Tuberculosis in the United States, 1998. August 1999.
21. Agarwal SP. TB across the globe (2). Tuberculosis in India. The past and the prospects for the future. Scot Med J 2000; 45(Suppl 1): 11-3.
22. Kocabaş A, Burgut R, Kibaroğlu E ve ark. Verem savaşı dispanserlerinde sürdürülen tüberküloz tanı tedavi çalışmalarının etkinliği. Tüberküloz ve Toraks 1994; 42:99-107.
23. Aktaş E, Görgüner M, Sağlam L ve ark. Erzurum Verem Savaş Dispanseri’ne kayıtlı aktif tüberkülozlu hastaların değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks 1998; 46: 63-8.
24. Kolsuz M, Ersoy M, Küçükkebapçı C ve ark. Eskişehir Deliklitaş Verem Savaş Dispanseri’nde kayıtlı akciğer tüberkülozlu olgularının değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları 2003; 14: 163-70.
25. Kocabaş A. Tüberküloz tedavisinin temelleri. Kocabaş A (editör). Tüberküloz Kliniği ve Kontrolü. Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi, 1991: 273-93.
26. Orman A, Ünlü M, Cirit M. Afyon Verem Savaş Dispanseri’nde 1990-2000 yılları arasında izlenen 627 tüberküloz olgusunun değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları 2002; 13: 271-6.
27. Öztop A, Ünsal İ, Çiftci E, Çakmak R. İzmir Kahramanlar VSD’de 1998 yılında kayıtlı tüberküloz hastalarının değerlendirilmesi. Solunum Hastalıkları 2003; 14: 117-24.
28. Kıter G, Coşkunol I, Alptekin S. İzmir Eşrefpaşa Verem Savaş Dispanser’inde Ocak-1997-Haziran 1998 döneminde kayıtlı tüberkülozlu hastaların değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2000; 48: 333-9.
29. Glynn JR, Worndorff DK, Fine PEM. Measurement and determinants of tuberculosis outcome in Karonga District. Malawi. Bulletin of World Health Organisation. 1998; 76: 295-305.
30. Kochi A. The global tuberculosis situation and the new control strategy of World Health Organisation. Tubercle1991;72: 1-6.
31. Moore RD, Chaulk CP, Griffiths R, et al. Cost-effectiveness of directly observed versus self-administered therapy for tuberculosis. Am J Respir Crit Care Med 1996;154: 1013-1019.
32. Kılıçarslan Z, Çağlar E, Karagöz T ve ark. İstanbul verem savaşı dispanserleri çalışmalarının değerlendirilmesi. Tüberküloz ve tüberküloz kontrolü 23. Tüberküloz ve Göğüs Hastalıkları Kongresi 3-5 Nisan 2003, Malatya.