Ontoloji Tabanlı Bilgi Sistemlerinde Erişim Denetimi: Ulusal Aşı Bilgi Sistemi İçin Durum Çalışması

Günümüzdeki webin sunduğu verinin, sadece insanlar değil makineler tarafından da aynı şekilde anlaşılarak, sistemler ve kullanıcılar arasında bilgi paylaşımını ve birlikte çalışabilirliği sağlamak, Anlamsal Web’in ulaşmak istediği hedefler arasında yer almaktadır. Özellikle, verinin anlamsal tanımının verildiği ontolojilerin üzerinden çıkarsama yapılmasını destekleyen alana özgü ontoloji tabanlı bilgi sistemleri geliştirilmeye başlanmıştır. Oldukça çok sayıda insan ve makine kullanıcısı olan bu sistemlerde bilgi paylaşımı desteklenirken, erişim denetiminin sağlanması ve olası çelişkilerinin çözümlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada ontoloji tabanlı bilgi sistemlerinde erişim denetiminin sağlanması ve çelişkilerin çözümlenmesi için Ontoloji Tabanlı Erişim Denetim (OBAC) modelinin sunduğu çözümler anlatılmaktadır. Mevcut erişim denetim uygulamalarında Rol Tabanlı Erişim Denetimi (RBAC) kullanılmaktadır. OBAC, RBAC’in getirdiği yönetimsel ek yükler nedeni ile rol tabanlı erişim denetimi kullanan uygulamalardan farklı olarak, profil tabanlı bir erişim denetimi sunmaktadır. Bu amaçla, kişiye özel bilgi anlamsal olarak modellenmekte ve erişim denetiminin bir parçası haline getirilmektedir. Bu çalışmada, sağlık alanındaki aşı ve aşı uygulamalarına ilişkin bilgi ve hizmetlerin sunulması hedeflenerek, ontoloji tabanlı bilgi sistemi olarak geliştirilmekte olan Ulusal Aşı Bilgi Sistemi’ndeki (UABS) erişim denetim desteği, OBAC’in kullanıldığı bir durum çalışması ile verilmektedir