Volkan YILDIZ

METROPOLİS AŞAĞI HAMAM PALAESTRA’DA (HAN YIKIĞI) ELE GEÇEN DOĞU SİGİLLATA A GRUBU SERAMİKLERİ

Bu çalışmada, Metropolis antik kentinin önemli yapılarından birisi olan Aşağı Hamam Palaestra’da (Han Yıkığı) gerçekleştirilen kazılar sonucunda ele geçen Doğu Sigillata A grubu seramikleri değerlendirilmiştir. Yapıda bulunan seramiklerin değerlendirilmesi sonucunda Doğu Sigillataları arasında en az bulunan grubun 27 örnekle Doğu Sigillata A grubu seramikleri olduğu tespit edilmiştir. Bu seramiklerden gövde parçaları ve form takibi yapılamayan küçük boyutlu parçalar çalışma kapsamı dışında bırakılmıştır. 15 parça seramik genel olarak J. Hayes’in tipolojisine bağlı kalarak gruplandırılmıştır. Hayes’in tipolojisinde yer almayan 3 parça seramik ise Patara tipolojisine göre değerlendirilmiştir. Gruplandırma sonucunda Doğu Sigillata A grubuna giren toplam 14 farklı form saptanmıştır. Bu sınıflandırmaya göre; tabak, kase, krater ve testiler ana kap türlerini oluşturmaktadır. Bu kap türleri de kendi içinde kronolojik olarak sıralanmıştır. Aşağı Hamam Palaestra’da ele geçen Doğu Sigillata A grubu seramikleri arasında en erken örnek MÖ 2. yüzyılın ikinci yarısı ile MÖ 1. yüzyıl aralığına tarihlenmektedir. Bu gruba giren en geç örnek ise MS 2. yüzyılın ilk yarısına aittir. Yapıda bu grubun en yoğun görüldüğü tarih ise MÖ 2. yüzyılın ikinci yarısı ile MÖ 1. yüzyıl aralığıdır.

EASTERN SIGILLATA A GROUP POTTERY FROM THE LOWER BATH PALAESTRA (HAN YIKIĞI) OF METROPOLIS

In this research, I studied Eastern Sigillata A finds which were found during the excavations carried out in The Lower Bath Palaestra (Han Yıkığı) of Metropolis. The Lower Bath Palaestra is one of the important structures of the ancient city of Metropolis. Among the Eastern Sigillata finds from The Lower Bath Palaestra, it is identified that Eastern Sigillata A is the rarest group with 27 examples. The body sherds and small amorphous pieces among these examples are excluded in this study. 15 examples are classified depending generally on the typology of J. Hayes. 3 pieces which aren’t belong to the typology of J. Hayes are evaluated according to the typology of Patara. As the result of the classification, a total of 14 different forms belong to Eastern Sigillata A are determined. According to this classification, main forms are plates, bowls, craters and jugs. If the forms are chronologically sorted, the earliest example of Eastern Sigillata A pottery from the Lower Bath Palaestra is dated to the period between the second half of the 2nd century BC and 1st century BC. The latest example is from the 2nd century AD. Finds of the period between the second half of the 2nd century BC and 1st century BC are the most common Eastern Sigillata A examples of the building.

PDF

___

AYBEK, S., ÖZ, A.K. ve EKIN MERIÇ, A., 2011. “Metropolis 2009 Yılı Kazı Çalışmaları”, 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 3, İstanbul: 166-181.
AYBEK, S., ÖZ, A. K. ve EKIN MERIÇ, A., 2012. “Metropolis 2010 Yılı Kazı Çalışmaları”, 33. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 2, Malatya: 313-337.
AYBEK, S., ÖZ, A. K., EKIN MERIÇ, A., BALIM, Y. ve ARSLAN, B., 2014. “Metroplis Kazısı’nda 2013 Yılı Çalışmaları”, 36.Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 2, Gaziantep: 325-347.
AYBEK, S., 2014. “Ausgrabungen am unteren (Han Yıkığı) römischen Bad und an der Palastra in Metropolis (Ionien): Ein kurzer Bericht mit epigraphischem Anhang”, Ed. B. Dreyer, Die Surveys im Hermos- und Kaystrostal und die Grabungen an den Thermen von Metropolis sowie am Stadion von Magnesia am Meander (Ionien): Orient&Occident in Antiquity, Bd./Vol.1, Lıt Verlag Fresnostr, Berlin: 107-124.
AYBEK, S., ARSLAN, B., 2015. “Metropolis’te Bulunan MS 2.-3. Yüzyıla Tarihli İon Tipi Sütun Başlıkları”, Eds. E. Okan, C. Atila, Prof. Dr. Ömer Özyiğit’e Armağan (Studies in Honour of Ömer Özyiğit), Ege Yayınları, İstanbul: 29-45.
AYBEK, S., GÜLBAY, O., BALIM, Y. ve ARSLAN, B., 2015. “Metropolis 2014 Yılı Çalışmaları”, 37. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 3, Erzurum: 25-45.
AYBEK, S., 2016. “Metropolis’te Bulunan Üç Roma Hamamı: Şehir Planlama, Mimari Özellikler ve Sosyal Kontekst Bakımından Kısa Bir Değerlendirme”, Arkeoloji ve Sanat, 153, Eylül-Aralık: 109-124.
AYBEK, S., GÜLBAY, O., BALIM, Y. ve ARSLAN, B.,2017. “Metropolis Arkeolojik Araştırmaları, 2015”, 38. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 1, Edirne: 439-456.
AYBEK, S., 2018a. “A Brief Presentation of Hellenistic and Roman Statues from The Civic Center of Metropolis”, Eds. B. Dreyer, S. Aybek, Orient&Occident in Antiquity/ Orient&Okzident in der Antike Bd./Vol.3, Lıt Verlag Fresnostr, Berlin: 9-24.
AYBEK, S., 2018b. “Metropolis’ten İki Komutan-Yönetici Heykeli Parçası”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD) 39: 293-310.
AYBEK, S., GÜLBAY, O., 2019. “The Cult of Zeus Krezimos at Metropolis Previous Observations on the Sacred Area and Cult”, Eds. B. Engels, S. Huy, C. Steitler, Byzas 24, Ege Yayınları, İstanbul: 241-252.
AYBEK, S., ARSLAN, B., 2020. “Metropolis’te Bulunan Mezarlar ve Kentin Nekropolis Lokalizasyonu Üzerine Düşünceler”, Tüba-Ar 26: 111- 130.
AYBEK, S., ARSLAN, B., BALIM, Y. ve CANSEVEN, U., 2020. “Metroplis 2018 Yılı Çalışmaları”, 41. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 4, Diyarbakır: 151-170.
AYBEK, S., ARSLAN, B. ve GÜLBAY, O., 2021. The Peristyle House of Metropolis, Ege Yayınları, İstanbul.
BEYLL, D. 1993. “Terra Sigillata aus der Marienkirche in Ephesos Erste Zwischenbilanz”, ÖAI Berichte und Materialen 5: 5-45.
CROWFOOT, G. M., 1957. “Terra Sigillata General List”, Eds. J.W. Crowfoot, G.M. Crowfoot, K. Kenyon, The Objects from Samaria, Samaria - Sebaste, Reports of the Work of the Joint Expedition in 1931-1933 and of the British expedition in 1935, Band 3, London: 306-357.
EKIN-MERIÇ, A., 2014. “A New Deposit from a ‘Banquet Hall’ of the Bath-Gymnasium in Metropolis”, ÖAI 83: 11-41.
GASSNER, V., 1997. Das Südtor der Tetragonos Agora, Keramik und Kleinfunde, Forschungen in Ephesos, 13, 1,1, Österreichische Akademie der Wissenschaften, Wien.
HAYES, J. W., 1973. “Roman Pottery from the South Stoa and Corinth”, Hesperia 42: 416-470.
HAYES, J. W., 1985. “Sigillate Orientali”, EAA, Enciclopedia dell’Arte Classica e Orientale. Atlante delle Forme Ceramiche II: Ceramica Fine Romana nel Bacino Mediterraneo, Roma: 1-96.
HAYES, J. W., 1991. Paphos. The Hellenistic and Roman Pottery, Bd.III, Nicosia.
HAYES, J. W., 2008. The Roman Pottery. Fine Ware Imports, The Athenian Agora XXXII, American School of Classical Studies at Athens, Princeton, New Jersey.
JOHANSEN, C. F., 1971. “Les terres sigillées oriantales”, Eds. A.P. Christensen, C.F. Johansen, Les Poteries Hellénistiques et les Terres Sigillées Orientales, Fouilles et Recherches de la Fondation Carlsberg 1931-1938, HAMA, III, 2, Copenhague: 55-204.
JONES, F. F., 1950. “The Pottery”, Ed. H. Goldman, Excavations at Gözlükule, Tarsus, Vol.I, The Hellenistic and Roman Periods, Princeton, New Jersey: 149-296.
KARAKAŞ, G., 2019. Soli/Pompeiopolis E7 Plankaresi Rögar Buluntuları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
KENRICK, P. M., 1985. The Fine Pottery, Excavations at Sidi Khrebish Benghazi (Berenice), Vol. III, Part 1, Supplements to Libya Antiqua, V, London, Tripoli.
KENYON, K. M., 1957. “Roman and Later Wares, Terra Sigillata”, Eds. J.W. Crowfoot, G.M. Crowfoot, K. Kenyon, The Objects from Samaria, Samaria - Sebaste, Reports of the Work of the Joint Expedition in 1931-1933 and of the British expedition in 1935 Band 3, London: 281-306.
KÖRSULU, H., 2015. “Kanytellis Atölye Kazısı Seramik Buluntuları”, Ed. Ü. Aydınoğlu, Kanytellis, Kanlıdivane, Dağlık Kilikia’da bir Kırsal Yerleşimin Arkeolojisi, Ege Yayınları, İstanbul: 131-148.
KÖRSULU, H., ERGÜRER, H. E., 2019. “Isauria Kenti Philadelphia’dan (Karaman-Ermenek-Gökçeseki) Doğu Sigillata A (DSA) Seramikleri”, Cedrus VII: 365-387.
KRAMER N., 2004. Gindaros: Geschichte und Archäologie einer Siedlung im nordwestlichen Syrien von hellenistischer bis in frühbyzantinische Zeit, Internationale Archäologie 41, Rahden.
LADSTATTER, S., 2005. “Keramik”, Ed. H. Tür, Hanghaus 2 in Ephesos. FİE 8.6,Österreichische Akademie der Wissenschaften, Wien: 230-358.
LADSTÄTTER, S., LIEDL, H., 2020. “Die Gefäßkeramik”, Ed. S. Ladstätter, Eine Frühkaiserzeitliche Grubenverfüllung aus dem Hanghaus 2 in Ephesos, Ergänzungshefte zu den Jahresheften des Österreichischen Archäologischen Institutes 18, Verlag Holzhausen GmbH, Wien: 21-99.
LAPP, P. W., 1961. Palestinian Ceramic Chronology 200 BC – AD 70, AASOR III, American Schools of Oriental Research, New Haven.
MERİÇ, R., 2002. Spathellenistisch-römische Keramik und Kleifunde aus einem Schachtbrunnen am Staatsmarkt in Ephesos, Forschungen in Ephesos IX/3, Österreichische Akademie der Wissenschaften, Wien.
MERİÇ, R., ÖZ, A.K. ve EKİN MERİÇ, A., 2005. “2003 Metropolis Kazıları”, 26. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 2, Konya: 137-147.
MERİÇ, R., ÖZ, A. K., EKIN MERİÇ, A. ve AYBEK, S., 2006. “Metropolis 2004 Yılı Kazı Çalışmaları”, 27. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 1, Antalya: 249-261.
MERİÇ, R., ÖZ, A.K., EKİN MERİÇ, A., AYBEK, S. ve GÜNGÖR, E., 2007. “2005 Yılı Metropolis Kazıları”, 28. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 2, Çanakkale: 243-253.
MITSOPOULOS-LEON, V., 1991. Die Basilika am Staatsmarkt in Ephosos Kleifunde. 1. Teil: Keramik Hellenistischer und Römischer Zeit, Forschungen in Ephesos, IX 2/2, Österreichische Akademie der Wissenschaften, Schindler-Wien.
ÖZDİLEK, B., 2017. “Andriake Sinagogu’ndan Ele Geçen DSA Grubu Seramikler”, Cedrus V: 327-395.
ROBINSON, H. S., 1959. Pottery of the Roman Period, The Athenian Agora V, American School of Classical Studies at Athens, Princeton, New Jersey.
SLANE, K., 1997. The Hellenistic and Roman Pottery: The Fine Wares, Tel Anafa II, Kelsey Museum, Ann Arbor.
TEKOCAK, M., 2006. Kelenderis Roma Çağı Seramiği, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
TEKOCAK, M., 2017. “Akdeniz’de Antik Çağ’da Bir Liman Kenti Olan Kelenderis’te Aşağı Şehir Sondajında Bulunan Doğu Sigillatası A Grubu Seramikleri”, SUTAD 41: 213-235.
TEKOCAK, M., 2019. “Stratonikeia Kazılarında Bulunan Kırmızı Astarlı Seramikler”, Ed. B. Söğüt, Stratonikeia Çalışmaları 4. Mimari, Heykel ve Küçük Buluntu Araştırmaları, Ege Yayınları, İstanbul: 85-123.
UYGUN, Ç., 2011. Tepecik Kırmızı Astarlı Seramikleri (İ.Ö.2. YY – İ.S. 4. YY), Patara, IV, 2, Ege Yayınları, İstanbul.
VESSBERG, O., WESTHOLM, A., 1956. The Hellenistic and Roman Periods in Cyprus,The Swedish Cyprus Expedition, Vol.IV.Part 3, Stockholm.
WAAGÉ, F. O., 1948. Antioch on-the-Orontes IV, 1, Ceramics and Islamic Coins, Princeton University Press, Princeton.
WANNAGAT, D., 2006. “Neue Forschungen in Uzuncaburç 2001-2004: Das Zeus- Olbios-Heiligtum und die Stadt Diokaisareia”, AA 2005/1: 117-165.
WILLIAMS, C., 1989. Anemurium, The Roman and Early Byzantine Pottery, Printed By Universa, Wetteren.
YILDIZ, V., 2006. Tarsus Cumhuriyet Alanı Kazılarında Bulunan Doğu Sigillataları A Grubu Seramikleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya.
YILDIZ, V., 2012. “Tarsus Cumhuriyet Alanı Kazılarında Bulunan Doğu Sigillataları A Grubu Seramikleri”, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması I, AKMED, Antalya: 521- 539.
YILDIZ, V., 2016. “Akhisar Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Roma Seramiği”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 14, Sayı 3: 252-273.
YILDIZ, V., 2019a. “Alanya Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Doğu Sigillataları A, B ve C Grubu Seramikleri”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (DÜSBED), 23: 108-127.
YILDIZ, V., 2019b. “Soli Pompeiopolis Sütunlu Caddesi’nde Bulunan Doğu Sigillatası D Grubu Seramikleri”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD), 42: 245-274.
YILDIZ, V., 2021. “Metropolis Aşağı Hamam Palaestra’da (Han Yıkığı) Ele Geçen Doğu Sigillata B Grubu Seramikleri”, Cedrus IX: 389-426.
ZELLE, M., 1997. Die Terra Sigillata aus der Westtor- Nekropole in Assos, Asia Minor Studien, Bd.27.
ZOROĞLU, L., 1986. “Samsat’da Bulunan Doğu Sigillataları İlk Rapor”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (SEFAD), 3: 61-100.