Ersin USKUN, Hakan TÜRKOĞLU, Tufan NAYIR, A. Nesimi KİŞİOĞLU

DEZAVANTAJLI SOSYAL BİR GRUP VE SAĞLIK RİSKLERİ ÇÖP ARAYAN İŞÇİLER

Amaç: Katı atık ayırarak geçimlerini sağlayan ve deponi alanındaki barakalarda yaşayan işçilerin ve ailelerinin, yaşam ve çalışma koşullarını belirlemek ve atık ayırma işinde çalışmanın enfeksiyon yada yaralanma sıklığı ile ilişkisini incelemek.Gereç ve yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini, Isparta il merkezi deponi alanında atık ayırarak geçimlerini sağlayan ve deponi alanındaki barakalarda yaşayan işçiler ve aileleri oluşturmaktadır. 2006 Şubat ayında, örnekleme yapılmaksızın deponi alanındaki tüm bireylere ulaşılarak ve yüzyüze görüşülerek veriler toplandı. Anket formu hanelerin yaşam koşulları yiyecek, giyecek, barınma, ısınma, temizlik , bireylerin sosyo-demografik özellikleri, sağlık durumu, enfeksiyon ve yaralanma geçirme sıklığını değerlendirmeye yönelik soruları içermekteydi.Bulgular: Deponi alanında 16 barakada yaşayan 78 kişinin yaş ortalaması 16.2 ± 14.5, %52’si erkekti ve %23.1’inin sosyal güvencesi vardı. Zorunlu eğitim yaşında olan 22 çocuktan yalnız biri okula devam etmekteydi. Yüzde 56.4’ü atık ayırma işinde çalışmaktaydı. Son bir yıl içinde %39.7’si bir sağlık sorunu nedeniyle sağlık kuruluşuna başvurmuştu. Atık ayırmada çalışanlarda çalışmayanlara göre, sağlık durumu değerlendirmesi, akut hastalık mevcudiyeti, enfeksiyon sıklıkları üst solunum yolu, deri veya barsak enfeksiyonu bakımından farklılık bulunmazken, kesici delici yaralanma sıklığı yüksekti p=0.013 .Sonuç: Bu araştırmada atık ayıran işçilerin ve ailelerinin sağlıksız koşullarda ve temel günlük ihtiyaçlardan mahrum olarak yaşamlarını sürdürdüğü belirlendi. Temel sorun, ayrım için çalışan bireylerin ve ailelerinin deponi alanında yaşıyor olmalarıydı. Kısa vadede atık ayıran işçilerin çalışma koşullarının ve sosyal haklarının düzenlenmesi ve ailelere deponi alanı dışında konaklama imkanı sağlanması, uzun vadede ise atıkların geri kazanımına yönelik teknolojilerin geliştirilmesi çözüm için gereklidir.

Anahtar Kelimeler:

Katý atýklar, çöp, atýk ayrýmý, iþçiler, saðlýk riskleri

Purpose: To determine the life and workingconditions of workers and their families, who make a living by separating waste and live in sheds inwaste disposal area, and to examine the relationbetween infection or personal injury frequencyand working in the waste separation job. Material and method: This sectional type research’s environment is the workers and their families, who make a living by separating waste in Isparta city central waste disposal area and who livein sheds in this waste disposal area. In February2006, data are collected by reaching to the entireindividuals in waste disposal area and by performing face-to-face interviews. The survey form hadquestions for the assessment of life conditions aliment, clothes, sheltering, warming, cleanliness socio-demographical characteristics of individuals,health status, frequency of infection and injury. Results: Average age of 78 people, living in 16sheds in waste disposal area, was 16.2±14.5, 52%of them were male and 23.1% of them had socialsecurity. Only one child, among 22 who are incompulsory education age, was going to school.56.4 percent of them were working in the waste separation occupation. In the last year, 39.7% ofthem had applied to a health center because of ahealth problem. Although there were no difference in infection upper respiratory tract, skin or intestine infection frequencies in workers of wasteseparation than the other workers, incisory anddriller injury frequency was high p=0.013 . Conclusion: In this research it has been determined that waste separating workers and their families live in unhealthy conditions and deprived ofbasic daily needs. The fundamental problem wasthe fact that individuals and their families, whowork for separation, live in the waste disposal area. In the short term, solution is necessary for regulation of working conditions and social rights ofwaste separating workers and accommodation opportunity other than waste disposal area should beprovided to the families, and in the long term a solution is necessary for development of technologies to recycle the wastes

Keywords:

Solid wastes, garbage, waste separation, workers, health risks,

PDF

___

Katý Atýklarýn Kontrolü Yönetmeliði. 14 Mart 1991 Ta- rih ve 20814 Sayýlý Resmî Gazete.
Çobanoðlu Z. Belediyeler ve Diðer Kurumlarýn Katý A- týklarla Ýlgili Görev, Yetki ve Sorumluluklarý. Türk Beledi- yecilik Sempozyumu. Saðlýklý Modern Kentleþme. Sempoz- yum Kitabý. 13-14 Aralýk 2003, Ankara. S. 242-251.
Akdur R. Katý Atýklarýn Zararsýz Hale Getirilmesi. In: Akdur R, Çöl M,Iþýk A, Ýdil A, Durmuþoðlu M, Tunçbilek A. Halk Saðlýðý. Antýp Yayýnlarý Ankara, 1998. s.135-153 4. Kocasoy G. Katý Atýklar ve Týbbi Atýklarýn Yönetimi. Kent ve Saðlýk Sempozyumu. Bildiri Kitabý 7-9 Haziran 2006, Bursa. S. 12-24.
Curi K. Ýstanbul’da Katý Atýklar: Toplanmasý, Nakli, De- polanmasý ve Bertarafý Sorunlarý’, Katý Atýk ve Çevre 1994;19:2-15.
Ergun C. Yoksulluk ve Enformel Sektör: Çöp Toplayýcý- larý Örneði. Yüksek Lisans Tezi. Isparta, 2005.
Ergun C. Kent Yoksullarýnýn Yoksullukla Mücadele Stra- tejisi: Enformel Ýþ Alanlarý, Isparta-Ýzmir Çöp Toplayýcýlarý- na Yönelik Bir Alan Araþtýrmasý. Kent ve Saðlýk Sempoz- yumu. Bildiri Özetleri Kitabý 7-9 Haziran 2006, Bursa. S. 187-188.
Çilingiroðlu N. Kent Nüfusunun Artýþý, Riskli Gruplar ve Saðlýðýn Etkilenmesi. Türk Belediyecilik Sempozyumu. Saðlýklý Modern Kentleþme. Sempozyum Kitabý. 13-14 A- ralýk 2003, Ankara. S. 176-183.
Curi K. Türkiye’de Katý Atýklarýn Geri Kazanýlmasý ve Uzaklaþtýrýlmasý Sorunu. Katý Atýk ve Çevre Dergisi 1997;28:14.
Özgen N. Kentte Yeni Yoksulluk ve Çöp Ýnsanlarý. Top- lum ve Bilim Dergisi 2001; 89: 90-91.
Günay O. Konut Saðlýðý. II. Ulusal Çevre Hekimliði Kongresi.Bildiri Kitabý. 18-21 Ocak 2006, Ankara. S: 114- 116.
Castells M. Kent, Sýnýf, Ýktidar, Bilim ve Sanat Yayýnla- rý, Ankara, 1997, s:27-28.
Belek Ý, Kýlýç B. 10 Soruda Aile hekimliði doktorluðu Yanlýþlar Deðil Doðrular Yalanlar deðil Gerçekler. 2003;18(6):414-430.
Ergun C. Yoksulluk ve Çöp Toplayýcýlarý Örneði Teme- linde Enformel Sektöre Yönelik Bir Sosyal Politika Önerisi. Türkiye’de Sosyal Hizmet Uygulamalarý-Ýhtiyaçlar ve So- runlar, Sosyal Hizmet Sempozyumu. Baþkent Üniversitesi, Saðlýk Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmetler Bölümü, 4-6 Kasým 2004, Alanya, s:10.