BİR ÜNİVERSİTE HASTANESİNDE ÇALIŞAN HEMŞİRE VE TEKNİSYENLERİN MESLEKİ RİSK ALGISININ BELİRLENMESİ

Amaç: Bu çalışma bir üniversite hastanesinde çalışan hemşire ve teknisyenlerin mesleki risk algılama durumları ve bunu etkileyen etmenleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.Yöntem: Kesitsel nitelikteki bu çalışma bir üni- versite hastanesinde 10 Ağustos – 5 Eylül 2012 tarihlerinde yürütülmüştür. Toplam 349 hemşire ve teknisyenin 240’ına %69 ulaşılmıştır. Sosyo- demografik özellikler, çalışma yaşamı ve mesleki risk algısı ve koruyucu önlemlerden oluşan anket formu ile veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde ki-kare analizleri kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılanların %88,3’ü hemşire, %11,7’si teknisyen, %83,8’i kadındır ve yaş ortalaması ise 29,9±6.1dir. Hemşire ve teknisyenlerin yarıdan fazlası %51,0 kliniklerde çalışmaktadır. Çalışanların %60,3’ü kadrolu iken; %18,8’i taşerona bağlı 4857 istihdam edilmektedir.Hemşire ve teknisyenlerin %2,1’i işi risksiz algılarken, %69,6’sı çok riskli algılamaktadır. Hemşirelerin işi riskli algılamaları %90,0 teknisyenlere göre %75,0 daha yüksektir p=0,029 . Yoğun bakım /derlenme ve merkezi sterilizasyon ünitelerinde çalışanların işi riskli algılamaları %100,0 , diğer birimlere göre daha yüksektir p

Anahtar Kelimeler:

Sağlık çalışanı, tehlike, risk, risk algısı

The Determination of Occupational Risk Perception of The Nurses and Technicians Working at a University Hospital

The Determination of Occupational Risk Perception of The Nurses and Technicians Workingat a University HospitalPurpose: This study was performed in order tofind out profession risk status of technicians andnurses who work in at a university hospital. Method: This sample-section cross-sectionalmethod study was performed between 10 Agust –5 September, 2012 at a university hospital 40 ofthe total 349 nurses and technicians 69% werereached. All the data was collected with the questionnaire which consists of work life, perceiving ofthe occupational risk, social features and safetyprecautions. Chi-square analysis was used. Results: 88,3% of the participants are nurses,11,7% are technicians and 83,8% are women. Theaverage of age is 29,9±6,1. More than half of thenurses and technicians 51% work in clinics.While 60,3% of the workers are permanent staff,18,8% of them are employed as impermanent staff.While 2,1% of nurses and techicians perceivethe job to be not risky, 69,6% of them perceive itto be very risky. Nurses perceiving the job risky 90,0% is higher than technicians 75,0% p=0,029 . Intensive care/recovery and centralsterilization units’ staffs perceiving the job to berisky 100% is higher than the other units. p˂0,001 . The riskiest states indicated are invasive enterprises 45,0% , which is listed as infection 19,0% , patient and watchers 11,3% , and working without taking protective measures is statedas the least. The risks exposured at working environment, according do frequency rate, are statedas standing 86,5% , infection 64,2% , disinfectants 48,3% , lifling 31,9% , radiation 28,1% ,sting 24,2% , injury 18,3% , antineoplastics 15,9% , vislence 14,1% and anesthetic gases 5,5% . Most of the nurses and technicians 97,1% have stated that measures are needed.Conclusion:Nurses and technicians perceivetheir job to be risky. For nurses perception of risksat intensive care and central sterilazition units ishigher

Keywords:

Health care worker, danger, risk, risk perception,

PDF

___

Devebakan N. “Sağlık Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği” Türkiye Sağlık İşçileri Sendikası, Ankara:2008, s:15.
Bilir N. ve Yıldız AN. “İş Sağlığı ve Güvenliği” Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara:2013. s.111
Zencir M. “Sağlık Reformların Arka Planı: Sağlık Hizmetlerinin Sermaye Birikim Sürecine Doğrudan Katkısı” Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 2012;45- :49-58.
TUİK (2013) Temel İstatistikler, Sağlık ve Sosyal Koruma, Türkiye İstatistik Kurumu, Erişim: www.tuik.gov.tr. [25.12.2013].
Özkan Ö. “Hastanede Çalışan Hemşirelerin İş ve Çalışma Ortamı Tehlike ve Riskleri İle Risk Algılarının Saptanması” Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara:2005.
Dokuzoğuz B. “Sağlık Çalışanlarının Mesleki Riskleri” Hastane Enfeksiyonları Kontrol Kitabı, Hastane Enfeksiyonları Derneği Yayını No:2, Bilimsel Tıp Yayınevi, Ankara:2004. s:403-417s.
Parlar S. “Sağlık çalışanlarında Göz Ardı Edilen bir Durum: Sağlıklı Çalışma Ortamı” TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2008; 7 (6):547-554.
İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği (2013) Tarih:29 Mart 2013, Sayı:28602 www.resmigazete.gov.tr (10.01.2014).
Sakaoğlu Manavgat S, Mandıracıoğlu A. “Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde Kişisel Dozimetre Taşıyan Çalışanların Mesleksel İyonlaştırıcı Radyasyon Risk Algısı” Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2012;43:34-43.
TDK (2014) Türk Dil Kurumu, www.tdk.gov.tr (05.04.2014).
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (2012) Tarih:30 Haziran 2014, Sayı:6331. www.resmigazete.gov.tr (11.10.2013).
Yavuz CI. “ Sağlık ve Çevre Profesyonellerinde Çevresel Risk Algısı: Eski Bir Çalışmadan Güncele Dair İpuçları” Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi 2012;45- :69-79.
Erdoğan Ö, Ergün M. “İki Meslek Grubunda Çalışan Personelin Denetim Odağı ve Risk Eğilimi Düzeylerinin Karşılaştırılması” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2011;40:176-185.
WEB_3. From Risk Perception to Safe Behaviour. Erişim:https://www.sia.org.au/.../From_ Risk_Perception_to_Safe_Behaviour.pdf [10.02.2014]
Alexopoulos EC, Kavadi Z, Bakoyannis G, Papantonopoulos S. “Subjective Risk Assessment and perception in the Greek and English Bakery Industries” Journal of Environmental and Public Health. 2009, Article ID 891754: 1-8.
Taşcıoğlu İ. “Lüleburgaz Devlet Hastanesi ve Lüleburgaz 82. Yıl Devlet Hastanesinde İş ve Çalışma Ortamından Kaynaklanan Riskler ve Bu Riskleri Hemşirelerin Algılama Düzeylerinin Saptanması” Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Edirne, 2007.
Bayhan S. “Ankara Üniversitesi Cebeci Sağlık Yüksek Okulu Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinin ve Tıp Fakültesi Hemşirelerinin Mesleki Riskleri Konusunda Bilgi Düzeyleri” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2005.
Çetinkaya F, Naçar M, Ünalan D, Erkorkmaz Ü, Öztürk Y. “Hekim, Hekim Adayları, Hemşire ve Laboratuar Teknisyenlerinin Hepatit B ile İlgili Risk Algılamaları” Hastane İnfeksiyonları Dergisi, 2000;4 (2):112-118.
İş Sağlığı ve Güvenliği Tehlike Sınıfları Tebliği 82013) Tarih:29.03.2013, Sayı:28602 www.resmigazete.gov.tr (10.01.2014).
Annagür B. “Sağlık Çalışanlarına Yönelik Şiddet: Risk Faktörleri, Etkileri, Değerlendirilmesi ve Önlenmesi” Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, 2010;2 (2):161–173.
Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık Güvenlik Dergisi (2012) Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ve Sağlık Çalışanları, 43:26.
Türk Hemşireler Derneği “7 Gün-24 Saat/Hasta Başında Türkiye’de Hemşirelerin Çalışma Koşulları” Türk Hemşireler Derneği, Ankara, 2008. s.1-52. Erişim: www.saglikcalisanisagligi.org. (02.03.2014).
Korkmaz M. “Sağlık Çalışanlarında Kesici delici Alet Yaralanmaları” Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2008;3 (9):17-37.
Ergüney S, Tan M, Sivrikaya S, Erdem N. “Hemşirelerin Karşılaştıkları Mesleki Riskler” Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2001;4 (1):63-73.
Atasoy A, Aksoy S. “Hekim Dışı Sağlık Personelinde Mesleki Risklerin Belirlenmesi” Uluslararası Sağlıkta Kalite ve Performans Kongresi, Antalya, 2009. s. 111
Cürcani M, Tan M. “ Diyaliz Üniteleri ve Nefroloji Servislerinde Çalışan Hemşirelerin Karşılaştıkları Mesleki Riskler ve Sağlık Sorunları, TAF Preventive Medicine Bulletin, 2009;8 (4):339-344.
WEB_2. Demirhan, G. Risk ve Güvenlik. http://yunus.hacettepe.edu.tr/~giyas/risk.pdf (04.01.2014).
Orucu M, Geyik MF. “Yoğun Bakım Ünitesinde Sık Görülen Enfeksiyonlar” Düzce Tıp Fakültesi Dergisi, ;1:40-43. Akgün M, Arslanoğlu A, Dağlı G. “Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Çalışan Güvenliği” III. Uluslar Arası Sağlıkta Kalite ve Performans Kongresi, Ankara, s. 92-106. Ören S. “Hemşirelerin Çalışma Koşullarından Kaynaklanan Sorunları ve Mesleki Risklerin İncelenmesi” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1994.
İncesesli A. “Çalışma Ortamında Hemşirelerin Sağlığını ve Güvenliğini Tehdit Eden Risk Faktörlerinin İncelenmesi” Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana, 2005..
Özkan Ö, Emiroğlu ON. “Hastane Sağlık çalışanlarına Yönelik İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Hizmetleri” Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2006;10 (3):43-51.
Öztürk H, Babacan E, Anahar Ö. “ Hastanede Çalışan Sağlık Personelinin İş Güvenliği” Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2012;1 (4):252
HASUDER “ Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Çalıştayı Sonuç Raporu” HASUDER, 2012. Erişim: http://hasuder.org.tr/anasayfa/jupgrade/index. php/gruplar/is/564-salk-calanlarnn-sal-caltay 11.2013]
Türkistanlı E, Şenuzun FE, Karaca ve ark. “Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinde Sağlık Çalışanlarının Bağışıklama Durumu” Ege Tıp Dergisi, 2000;39 (1): 29-32.
Öncül A, Aslan S, Pirinççioğlu, H, Özbek E. “Diyarbakır Devlet Hastanesi Çalışanlarında HBV, HCV, HIV, VDRL Seropozitifliğinin ve Aşılanma Oranlarının Belirlenmesi” J. Exp. Clin. Med., 2012; :280-284.
Özen M, Mısırlıoğlu Özen N, Kayabaş Ü, Köroğlu, M, Topaloğlu B. “Biyokimya Laboratuarı Personelinin İş Kazaları Hakkındaki Bilgi ve Tutumları” İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2006;13 (2): 87-90.
Selvi Y, Özdemir GP, Özdemir O, Aydın A, Beşiroğlu L. “Sağlık Çalışanlarında Vardiyalı Çalışma Sisteminin Sebep Olduğu Genel Ruhsal Belirtiler ve Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi” Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 2010;23:238-243.l