Seval C. ULAŞ, Reyhan UÇKU

Türkiye'de özürlülük ve özürlülere sunulan hizmetler

Türkiye’de yaklaşık 8.5 (%12.3) milyon özürlü birey bulunmaktadır. Ortopedik, görme, işitme, dil ve konuşma ile zihinsel özürlülerin oranı %2.6 iken, süregen hastalığı olanların oranı ise %9.7’dir. Ülkemizde, 1982 Anayasa’sından başlayarak, özürlülerle ilgili pek çok yasal düzenleme bulunmaktadır.. Özürlülere sunulan hizmetler; bakım, sağlık, eğitim, istihdam ve sosyal güvenliğe ilişkin yasal düzenleme ve uygulamalar şeklinde ele alındığında, 2005 yılı yasal düzenlemesinin (5378 sayılı Özürlüler Kanunu) hizmetler kapsamında birçok boşluğu kapattığı ve sunulan hizmetleri geliştirdiği gözlenmektedir. Ancak bu son yasal düzenlemeye rağmen verilen hizmetlerin yeterliliği konusu tartışmaya açıktır. Bu derlemede özürlülere sunulan hizmetler yukarıda adı geçen başlıklar şeklinde değerlendirilecektir.

Disability and the services for the disabled in Turkey

In Turkey there are approximately 8.5 million (% 12.3) disabled people. While the ratio of orthopedic, visual, auditory, speech, and talking disabilities and mental disability is 2.6%, the ratio of the people who have chronic diseases is 9.7% In our country, by the beginning of 1982 Constitution, there have been a lot of legal regulations. If the services for disabled persons considered as social security-related legislation for care, healthcare, education, employment and practices; the legal regulation on the year 2005 (The Disability Law no. 5378 ) has covered many blankness and also evolved the services to the disabled people. However, despite these recent legal regulation it is questionable that if the services for the disabled are adequate or not. In this review, the services, which offered to the disabled people, are evaluated as the topics mentioned above.

PDF

___

1. 5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete sayı:25868, http://www.ozida.gov.tr/mevzuat/kanun.htm [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
2. Türkiye Özürlüler Araştırması, 2002, http://tuikrapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?mthtmlcss&report=Metarp2.rdf&p_aras=2090 [Erişim Tarihi: 30.01.2011].
3. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu 2010 yılı verileri. www.shcek.gov.tr [Erişim Tarihi: 30.01.2011].
4. 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu, Resmi Gazete sayı:18059 http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.2828&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch [Erişim Tarihi: 30.01.2011].
5. Bakıma Muhtaç Özürlülerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik, Resmi Gazete sayı:26244, http://www.shcek.gov.tr/bakima-muhtac-ozurlulerin-tesbiti-ve-bakim-hizmeti-esaslarinin-belirlenmesine-iliskin-yonetmelikte-degisiklik-yapilmasina-dair-yonetmelik.aspx [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
6. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Özürlülerin Bakımı, Rehabilitasyonu ve Aile Danışmanlığı Hizmetlerine Dair Yönetmelik, Resmi Gazete sayı:27691, http://www.shcek.gov.tr/ozurlulerin-bakimi-rehabilitasyonu-ve-aile-danismanligi-hizmetlerine-dair-yonetmelik.aspx [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
7. Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete sayı: 27787, http://www.saglik.gov.tr/TR/belge/1_11521/ozurluluk-olcutu-siniflandirilmasi-ve-ozurlulere-verile-.html [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
8. 3960 sayılı Kalıtsal Hastalıklarla Mücadele Kanunu, Resmi Gazete Sayı:21804 http://www.saglik.gov.tr/ACSAB/belge/1_12083/kalitsal-kan-hastaliklari-yonetmeligi.html [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
9. http://www.saglik.gov.tr/ACSAB/belge/1-12100/neonatal-tarama-programi-fenilketonuri-kongenital-hipot-.html [Erişim Tarihi: 29.03.2011].
10. Fenilketonüri (PKU) Türkiye Verileri, http://www.pku.web.tr/pkudernegimiz/turkiyeverileri [Erişim Tarihi: 4.07.2011].
11. H. Bolat, F. Bebitoglu, S. Özbaş, et al., National Newborn Hearing Screening Program in Turkey: Struggles and implementations between 2004 and 2008, Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol. 2009; 73(12): 1621-1623.
12. http://www.saglik.gov.tr/ACSAB/belge/1-12080/hemoglobinopati-kontrol-programi.html [Erişim tarihi: 4.07.2011].
13. 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun, Resmi Gazete Sayı:21240,_http://mevzuat.meb.gov.tr/html/73.html [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
14. 573 sayılı Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Kanun Hükmünde Kararnamesi, Resmi Gazete Sayı: 23011 http://mevzuat.meb.gov.tr/html/104.html [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
15. Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kurum ve Öğrenci Sayıları, www.meb.gov.tr [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
16. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Resmi Gazete Sayı: 12056 http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/388.html [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
17. 4857 sayılı İş Kanunu, Resmi Gazete Sayı: 25134_http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.4857&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
18. Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, Resmi Gazete Sayı: 27210, http://www.memurlar.net/haber/137914/ [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
19. İstihdam edilen özürlü memurların dağılımı, www.dpb.gov.tr [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
20. İstihdam edilen özürlü memurların özellikleri, http://www.dpb.gov.tr/dosyalar/excel/istatistikler/is3.xls [Erişim Tarihi: 15.01.2011].
21. İstihdam edilen özürlü işçiler www.iskur.gov.tr [Erişim Tarihi: 15.12.2010].
22. 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, Resmi Gazete Sayı:_27751_http://www.sgk.gov.tr/sgkshared/sgk/rehberler/2022/2022_sayili_kanun.pdf [Erişim Tarihi: 29.01.2011].
23. 2022 sayılı kanuna göre maaş alanların dağılımı www.sgk.gov.tr [Erişim Tarihi:15.03.2010].