Hastalığı kabul ölçeğinin türk toplumundaki diyabetik bireylere uyarlanması

AMAÇ: Bu çalışma, Felton ve Revenson tarafından 1984 yılında Amerika�da geliştirilen Acceptance of Illness Scale (AIS)-Hastalığı Kabul Ölçeğinin, Türk toplumundaki diyabetik (tip 2) bireylere uyarlanması amacıyla metodolojik olarak yapılmıştır. YÖNTEM: Araştırmanın örneklemini iki üniversite hastanesinin diyabet polikliniklerine başvuran 80 tip 2 diyabetli birey oluşturmuştur. Araştırmanın veri toplama sürecinde Hastalığı Kabul Ölçeği (Acceptance of Illness Scale) ile Sosyo-Demografik ve Diyabete İlişkin Soru Formu kullanılmıştır. Araştırma verilerinin değerlendirilmesinde geçerlik ve güvenirlik analizleri kullanılmıştır. BULGULAR: Hastalığı Kabul Ölçeği�nin (Acceptance of Illness Scale) Türk toplumundaki diyabetik bireyler için geçerlik ve güvenirliği yüksek bulunmuştur. Ölçeğin iç ölçüt geçerliliğini sağladığı (t=22,139, p= ,000), zamana karşı değişmezliğinin (r=0,71, p= ,000) ve iç tutarlılığının yüksek (Cronbach Alfa= 0,79) olduğu saptanmıştır. Ölçek maddelerinin puan ortalamasının 2,53 ile 4,38 arasında, madde toplam puan korelasyonlarının ise 0,45-0,77 arasında değiştiği ve anlamlı olduğu saptanmıştır. SONUÇ: Felton ve Revenson tarafından 1984 yılında Amerika�da geliştirilen Acceptance of Illness Scale-Hastalığı Kabul Ölçeği�nin Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bir araç olduğu saptanmıştır. Ülkemizde de diyabetli bireylerin hastalığı kabul düzeyinin ölçülmesi ve kabul düzeyini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, bireylere bütüncül bakım verilmesine ve psikososyal uyuma olanak sağlayacaktır.

The adaptation of the acceptance of illness scale to the diabetic patients in Turkish society

AIM: This study was conducted using methodological approaches for the adaption of the Acceptance of Illness Scale (AIS) developed in USA to the type 2 diabetic patients in the Turkish society. METHOD: The sample of this research, the validity and reliability study, consisted of 80 type 2 diabetic patients who had applied to the diabetes polyclinics of two training hospitals. During the data collection process of the study the following instruments were used: Acceptance of Illness Scale and Socio-Demographic and Diabetes Questionnaire. Validity and reliability analyses were used for the assessment of the study data. RESULTS: The validity and reliability of Acceptance of Illness Scale in the diabetic patients in the Turkish society were found to be high (Cronbach�s Alpha=0,79; test-retest r=0,71). Scale item mean scores between the 2,53 and 4,38, the item-total correlations ranged 0,45 to 0,77 and was found to be significant. CONCLUSION: The validity and reliability of Acceptance of Illness Scale has been determined. Establishing the factors that determine the acceptance levels and assessing the acceptance level in our country will enable individulas to receive holistic treatment and psychosocial adaptation.

PDF

___

1 Kılıççı Y. Kendini-kabul kavramı üzerinde bir ölçme-değerlendirme denemesi. H.Ü. Ed. Fak. Dergisi. 1985; (2): 129-140.
2 Keogh AM, Feehally J. A quantitative study comparing adjustment and acceptance of illness in adults on renal replacement therapy. ANNA Journal. 1999; 26(5): 471-500.
3 Stuifbergen A, Becker H, Blozis S, Beal C. Conceptualization and development of the acceptance of chronic health conditions scale. Issues in Mental Health Nursing. 2008; 29: 101-114.
4 Moulton P. Chronic illness, grief and the family. Jounal of Community Health Nursing. 1984; 1(2): 75-88.
5 Carpenter R. Perceived threat in compliance and adherence research. Nursing Inquiry. 2005; 12(3): 192-199.
6 Newbould J, Taylor D, Bury M. Lay-led self-management in chronic illness: a review of the evidence. Chronic Illn. 2006; 2: 249-261.
7 Telford K, Kralik D, Koch T. (2006). Acceptance and denial: implications for people adating to chronic illness: literatür review. http://www.blackwellsynergy.com/doi/pdf/10.1111/j.1365-2648.2006.03942.x [Erişim Tarihi: 07.05.2007]
8 Wright SJ, Kirby A. Deconstructing conceptualizations of adjustment to chronic illness. Journal of Health Psychology. 1999; 4(2): 259-272.
9 Hornsten A, Sandstrom H, Lundman B. Personal understandings of illness among people with type 2 diabetes. Journal of Advanced Nursing. 2004; 47(2):174-182.
10 Livneh H, Antonak RF. Psychosocial adaptation to chronic illness and disability: a primer for counselors. Journal of Counseling &Development. 2005; 83: 12-20.
11 Madhu K, Sridgar GR. Coping with diabetes: a paradigm for coping with chronic illness. Diab Dev Ctries (Cited2007jul4). 2001; 21: 103 111.
12 Kralik D, Brown M, Koch T. Women’s experiences of being diagnosed with a long-term illness. Journal of Advanced Nursing. 2001; 33(5): 594-602.
13 Lewko J, Politynska B, Kochanowicz J, et all. Quality of life and its relationship to the degree of illness acceptance in patients with diabetes and peripheral diabetic neuropathy. Advances in Medical Sciences. 2007; 52(1): 144-
146. 14 Garay-Sevilla ME, Malacara JM, Gutierrez-Roa A, Gonzalez E. Denial of disease in Type 2 Diabetes Mellitus: its influence on metabolic control and associated factors. Diabetic Medicine. 1999; 16, 238-244.
15 Felton B, Shinn M. Social integration and social support: moving social support beyond the individual level. Journal of Community Psychology. 1992; 20: 103-115.
16 Felton BJ, Revenson TA, Hinrichsen GA. Stress and coping in the explanation of psychological adjustment among chronically ill adults. Social Science & Medicine. 1984; 18: 889-898.
17 Felton BJ, Revenson TS. Coping with chronic illness: a study of illness controllability and the influence of coping strategies on psychological adjustment. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 1984; 52(3): 343-353.
18 Ben-Shlomo Y, Camfield L, Warner T. What are the determinants of quality of life in people with cervical dystonia?. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2002; 72: 608-614.
19 Craig TKJ, Cox AD, Klein K. Intergenerational transmission of somatization behaviour: a study of chronic somatizers and their children. Psychological Medicine. 2002; 32: 805-816.
20 Griffin KW, Rabkin JG. Perceived control over illness, realistic acceptance, and psychological adjustment in people with AIDS. Journal of Social and Clinical Psychology. 1998; 17(4): 407-424.
21 Krouse RS, Grant M, Rawl SM, et all. Coping and acceptance: the greatest challenge for veterans with intestinal stomas. Journal of Psychosomatic Research. 2009; 66: 227-233.
22 Treharne GJ, Lyons AC, Booth DA, Mason SR, Kitas GD. Reactions to disability in patients with early versus established rheumatoid arthritis. Scand J. Rheumatol. 2004; 33: 30-38.
23 Simmons KL, Smith JA, Bobb K, Liles LLM. Adjustment to colostomy: stoma acceptance, stoma care self-efficacy and interpersonal relationships. Journal of Advanced Nursing. 2007; 60(6): 627-635.
24 Zalewska A, Miniszewska J, Chodkiewicz J, Narbutt J. Acceptance of chronic illness in psoriasis vulgaris patients. JEADV. 2007; 21: 235-242.
25 Zwierzchowska AG. Acceptance of chronic disease and mental adjustment of subjects living with HIV and patients with AIDS. HIV AIDS Rev. 2005; 4(1): 7-13.
26 Akgül A. Tıbbi Araştırmalarda İstatistiksel Analiz Teknikleri SPSS Uygulamaları, 1. Baskı. Ankara. Emek Ofset Ltd. Şti, 2003.
27 Aksayan S, Gözüm S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber I: ölçek uyarlama aşamaları ve dil uyarlaması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2002; 4(1): 9-14.
28 Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2002; 4(2): 9-20.
29 Ercan İ, Kan İ. Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2004; 30(3): 211-216.
30 Karasar N. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara. Nobel Yayın Dağıtım, 1999.
31 Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik, 9. Baskı. Ankara. Hatipoğlu Basım ve Yayım San. Tic. Ltd. Şti, 2003.
32 Çimen S, Bahar Z, Öztürk C, et all. AIDS tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim Araştırma Dergisi. 2005; 1(1): 1-12.
33 Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. 3. Baskı. Ankara Nobel Yayın Dağıtım, 2006. s. 16-58.
34 Çakır B. Tıbbi araştırma teknikleri: temel özellikler, yarar ve kısıtlılıklar, olası hata kaynakları. http://www.toraks.org.tr/kisokulu3-ppt-pdf/Banu_cakir.pdf [Erişim tarihi: 14.01.2011].
35 Kumcağız H, Ersanlı K. Diyabet hastalarının umutsuzluk düzeylerinin cinsiyet ve eğitim düzeylerine göre incelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitiesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. 2008; 23: 123-128.
36 Coşansu G, Erdoğan S. Çok boyutlu diyabet anketi Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2010; 13: 4.
37 Acemoğlu H, Ertem M, Bahçeci M, Tuzcu A. Tip 2 diyabetes mellituslu hastaların sağlık hizmetlerinden yararlanma düzeyleri. The Eurasian Journal of Medicine. 2006; 38: 89-95.
38 Çıtıl R, Öztürk Y, Günay O. Kayseri il merkezinde bir sağlık ocağına başvuran diyabetik hastalarda metabolik kontrol durumu ve eşlik eden faktörler. Erciyes Tıp Dergisi. 2010; 32(2): 111-122.
39 Çıtıl R, Günay O, Elmalı F, Öztürk Y. Diyabetik hastalarda tıbbi ve sosyal faktörlerin yaşam kalitesine etkisi. Erciyes Tıp Dergisi. 2010; 32(4): 253-264.
40 Nural N, Hindistan S, Akkaş Gürsoy A, Bayrak N. Bir sağlık ocağına başvuran tip 2 diabetes mellitus tanılı hastaların epidemiyolojik özellikleri ve prognozu. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2009: 8(4): 297-306.
41 Rankin H, Holttum SE. The relationship between acceptance and cognitive representations of pain in participants of a pain management programme. Psychology Health Med. 2003; 8: 329-334.
42 Simmons KL, Smith JA, Bobb K, Liles LLM. Adjustment to colostomy: stoma acceptance, stoma care self-efficacy and interpersonal relationships. Journal of Advanced Nursing. 2007; 60(6): 627-635.