Mehmet KAYA, Sarp ÜNER, Emine KARANFİL, Reyhan ULUYOL, Fatih YÜKSEL, Murat YÜKSEL

Birinci basamak sağlık çalışanlarının tükenmişlik durumları

Özet: Tükenmişlik kavramı ilk kez 1974 yılında Fredeunberg tarafından ortaya atılmıştır. Fredeunberg tükenmişliğin genellikle insanlar ile yüz yüze çalışan mesleklerde görüldüğünü vurgulamıştır. Bu çalışmanın amacı birinci basamak sağlık kuruluşu çalışanlarının tükenmişlik durumlarının incelenmesidir. Tanımlayıcı tipteki epidemiyolojik çalışmanın evrenini Keçiören’de birinci basamak sağlık kuruluşlarında çalışan 466 sağlık personeli oluşturmaktadır. Araştırmaya katılım %54,1 (252 kişi) olarak gerçekleşmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) ve katılımcıların bazı özelliklerini içeren anket formu kullanılmıştır. Araştırmanın analizinde Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Araştırma grubunun %76,6’si kadındır ve kadınların duygusal tükenme puanı erkeklere göre daha yüksek olarak saptanmıştır (p

Anahtar Kelimeler:

Tükenmişlik, mesleğe bağlı, Birinci basamak sağlık hizmetleri, Tıbbi personel

PDF

___

1. Freudenberger HJ. Staff Burn-Out, Journal of Social Issues, 1974, 30 (1): 159-165.
2. Demir A, Ulusoy M, Ulusoy MF. Investigation of Factors Influencing Burnout Levels in the Professional and Private Lives of Nurses. International Journal of Nursing Studies. 2003; 40: 807-827.
3. Maslach C, Jackson SE. The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behavior, 1981, 2, 99-113.
4. Ersoy F, Yıldırım C, Edirne T. Tükenmişlik (Staff Burnout) Sendromu, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2001; 10 (2): 46-47.
5. Schmitz N, Neumann W, Oppermann R. Stres, Burnout and Locus of Control in German Nurses. International Journal of Nursing Studies. 2000; 37: 95-99.
6. Maslach C, Jackson SE. Maslach Burnout Inventory. 1996, Psychologists Press, Consulting Palo Alto, CA.
7. Sayıl I, Haran S, Ölmez Ş, Özgüven HD. Ankara Üniversitesi Hastanelerinde Çalışan Doktor ve Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyi. Kriz Dergisi. 1997; 5 (2): 71-77.
8. Ergin C. Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. VVII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara, Sayfa 143-154.
9. Aslan D, Kiper N, Karaağaoğlu E, Topal F, Güdük M, Cengiz ÖS. Türkiye'de Tabip Odalarına Kayıtlı Olan Bir Grup Hekimde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler. Türk Tabipleri Birliği Yayınları. Ankara, 2005.
10. Güdük M, Erol Ş, Yağcıbulut Ö, Uğur Z, Özvarış ŞB, Aslan D. Ankara'da Bir Tıp Fakültesi'nde Okuyan Son Sınıf Öğrencilerde Tükenmişlik Sendromu. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2005; 14 (8): 169-173.
11. Doğan K, İlham MN, Aygün R. Üçüncü Basamak Çalışanlarında Tükenmişlik: Etkili Kişisel ve Mesleksel Etmenler. Dahili Tıp Bilimleri Dergisi. 2006; 1 (3-4): 178-184.
12. Kurçer M. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hekimlerinin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2005; 2 (3): 10-15.
13. Yaman H, Ungan M. Tükenmişlik: Aile Hekimliği Asistan Hekimleri Üzerinde Bir İnceleme. Türk Psikoloji Dergisi. 2002; 17 (49): 37-44.
14. Önsüz F, Demir F, Yener G, Üçüncü A, Öztürk G, Küçükdurmaz F ve ark. İstanbul'da Bir Üniversite Hastanesi ve Bir Eğitim Araştırma Hastanesinde Çalışan Uzmanlık Öğrencisi Hekimlerde Tükenmişlik Düzeyi. 10. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kongre Kitabı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, 2006, Sayfa 187.
15. Alimoğlu MK, Dönmez L. Daylight Exposure and the Other Predictors of Burnout Among Nurses in a University Hospital. International Journal of Nursing Studies. 2005; 42: 549-555.
16. Piko BF. Burnout, Role Conflict, Job Satisfaction and Psychosocial Health Among Hungarian Health Care Staff: A Questionnaire Survey. International Journal of Nursing Studies. 2006; 43: 311-318.
17. Üner S, Bossi TB, Erçeltik Ö, Ertuğrul İ, Göde S, Kılıç L ve ark. Keçiören İlçesi Sağlık Grup Başkanlığı'na Bağlı Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarının Maslach Tükenmişlik Ölçeğine Göre İncelenmesi. 9. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Özet Kitabı. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2004, Sayfa 303.
18. Yavuzyılmaz A, Topbaş M, Çan E, Çan G, Özgün Ş. Trabzon İl Merkezindeki Sağlık Ocakları Çalışanlarında Tükenmişlik Sendromu ile İş Doyumu Düzeyleri ve İlişkili Faktörler. II. Ulusal Çevre Hekimliği Kongresi Bildiri Kitabı. Ankara, 2006, Sayfa 471.
19. Bakar C, Erdem Ö, Güneş G, Akgün HS. Bir Üniversite Hastanesi Çalışanlarındaki Tükenmişlik ve Ruhsal Durum Değişimleri. 10. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kongre Kitabı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, 2006, Sayfa 193.
20. Serenken M, Ergör A, Çımrın AH, Ersoy G. İzmir İlindeki Acil Servis Hekimlerinin Tükenme Düzeyleri. Toplum ve Hekim, Temmuz-Ağustos 2003, 18 (4): 293-299.
21. Ekerbiçer H, Çelik M, Aral M, Buğdaycı R. Kahramanmaraş'ta Çalışan Hekimlerde Mesleksel Tükenmişlik Düzeyi ve Bazı Kişisel Özelliklerle İlişkisi. 8. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kongre Kitabı 2. Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, 2002, Sayfa 700.
22. Buğdaycı R, Kurt AÖ, Şaşmaz T, Öner S, Tamamoğulları N, Galioğlu C ve ark. Mersin İlinde Görev Yapan Hekimlerde Ruhsal Tükenmişlik Durumu ve Etkileyen Faktörler. 9. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Özet Kitabı. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2004, Sayfa 307.
23. Ay S, Güngör N, Özbaşaran F. Manisa İl Merkezi Sağlık Ocaklarında Çalışan Personelin Sosyo- Demografik Özelliklerinin Tükenmişlik Düzeyleri Üzerine Etkisi. 9. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Bildiri Özet Kitabı. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2004, Sayfa 306.
24. Aslan SH, Gürkan SB, Alparslan ZN, Ünal M. Tıpta Uzmanlık Öğrencisi Hekimlerde Tükenme Düzeyleri. Türk Psikiyatri Dergisi. 1996; 7: 39-45