15-49 yaş grubu evli kadınların doğum sonu dönemde bebek yakımına yönelik geleneksel uygulamaları

Özet: Bu çalışma, Tokat ilinde bir sağlık ocağına başvuran 15-49 yaş grubu evli kadınların doğum sonu dönemde bebek bakımına yönelik yaptıkları geleneksel uygulamaları belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini 1 Mart-30 Nisan 2006 tarihleri arasında sağlık ocağına başvuran, en az bir çocuk sahibi olan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 400 kadın oluşturmuştur. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan iki form ile toplanmıştır. Birinci formda kadınların bazı bireysel özelliklerini, ikinci formda ise doğum sonu dönemde bebek bakımına yönelik yaptıkları geleneksel uygulamaları belirlemeye yönelik hazırlanmış sorular yer almıştır. Uygulama öncesi kadınlardan sözel izin alınmış ve formlar kadınlara yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, kadınların bebek bakımına yönelik yaptıkları geleneksel uygulamalar arasında ilk sıralarda bebeğin kırkını çıkarmak (%97.8), bebeğin göbeği düştüğünde yapılan (%94.8) ve bebeği nazardan korumak için yapılan (%93.3) uygulamaların yer aldığı belirlenmiştir. Ayrıca kadınların %88.9’unun bebeklerini kundakladıkları, %64’ünün bebeği tuzladıkları, %29.8’inin bebeğin altına höllük koyduğu ve %20.8’inin ilk emzirmeden önce üç ezan geçmesini bekledikleri saptanmıştır. Sonuç olarak araştırma kapsamında yer alan kadınların doğum sonu dönemde bebek bakımına yönelik bazı geleneksel uygulamaları sürdürdükleri söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Kültür, Kültürel özellikler, Erişkin, Konu ile ilgili görüşmeler, Süt çocuğu bakımı

Traditional postnatal infant-care practices of 15-49 years old married women

Abstract: This descriptive study was conducted in order to determine the traditional postnatal infant-care practices of 15-49 years old married women. The subjects were the women who attented to the health center in the province of Tokat. The sample consisted of 400 women with at least one child who attented the health center between March 1, 2006 and April 30, 2006 and accepted to take part in this study. The data has been gathered in two forms which were prepared by the researchers. The first form included questions about the subjects’ personal characteristics while the questions in the second form determined their postnatal traditional practices in infant -care. Permission was obtained from the subjects verbally before the study started and the forms were filled such that the questions in the forms were read to them. The results showed that the most common traditional practices included those such as making the forties of infant (97.8%), the applications when navels cord of infant fall down (94.8%), the applications to keep evil eye of infant (93.3%). It was also determined that 88.9% of the subjects swaddled their babies, 64% of them salted the baby, 29.8% of the women used porous earth instead of baby’s nappies, and 20.8% of the subjects delayed suckling the baby until after they heard three calls to prayers. In conclusion, it can be stated that some of the subjects who participated in this study continued some traditional practices in baby-care in their postnatal periods.

Keywords:

Culture, Cultural Characteristics, Adult, Interviews as Topic, Infant Care,

PDF

___

1. Açıkalın İ. Türkiye’de ana sağlığı ve aile planlaması. Yeni Türkiye. 2001; Mayıs- Haziran (39): 441-450.
2. Akın A, Mıhçıolur S. Dünya’da ve Türkiye’de anne ölümleri. Sağlık ve Toplum. 1998; 4 (5): 37-44.
3. Akın A, Özvarış ŞB. Türkiye’de Doğum ve Doğum Sonrası Bakım. Ed.: Akın A, İçinde: Türkiye’de Ana Sağlığı Planlaması Hizmetleri Ve İsteyerek Düşükler TNSA 1998 İleri Analiz Sonuçları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, TAP Vakfı ve UNFPA; 2002; 243-293.
4. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü (HÜNEE), ICON INSTITUD Public Sector GmbH ve BNB Danışmanlık (2006) Ulusal Anne Ölümleri Çalışması 2005, Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ve Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu. Ankara: Elma Teknik Basım Matbaacılık; 2006; 9-10.
5. Dünya Sağlık Örgütü. Dünya Sağlık Raporu 1998, 21.Yüzyılda Yaşam Herkes İçin Bir Vizyon. Çeviri Editorleri. Metin B, Akın A, Güngör A. Ankara. Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler Başkanlığı;1998; 178.
6. Ergin F, Başar P, Karahasanoğlu B ve Beşer E. Güvenli olmayan doğumlar ve doğum sonrası evde bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005; 4 (6): 321-329.
7. Başer M. Doğum Yapan Kadınların Doğum Öncesi, Doğum Ve Sonrası Sağlık Bakımı Alma Durumlarının Değerlendirilmesi. V. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildiri Özeti Kitabı. İzmir: 1997;14-15.
8. Balkaya N. Postpartum dönemde annelerin bakım gereksinimleri ebe ve hemşirenin rolleri. Cumhuriyet Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2002; 6 (2): 42-49.
9. Başer M. Postpartum dönemde anne-babaların yenidoğan bakımına ilişkin gereksinimlerinin belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2005;14 (Ek Sayısı: Hemşirelik Özel Sayısı): 54-58.
10. Şenses M, Yıldızoğlu İ. Sekiz ayrı ildeki kaynana ve gelinlerin loğusalık ve çocuk bakımında geleneksel uygulamaları. Çocuk Forumu. 2002; 5 (2): 44-48.
11. Bayık A. Doğurgan çağdaki kadınların geleneksel uygulamalarına ilişkin bir çalışma. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 1985; 1 (1): 1-13.
12. Polat HH. Sivas Ulaş’ta Halk Hekimliği Uygulamaları. Ankara: Ürün Yayıncılık. Ltd. Şti; 1995; 104-105.
13. Aksayan S. Çocuk Sağlığına İlişkin Geleneksel İnanç Ve Uygulamalar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1983.
14. Hotun N, Çoşkun A. İstanbul Halkalı Bölgesinde Kadınların Gebelik Ve Doğuma İlişkin Geleneksel İnanç Ve Uygulamaları. II. Ulusal Hemşirelik Kongresi Bildirileri Kitabı. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası; 1990; 696-706.
15. Özyazıcıoğlu N. 12 aylık çocuğu olan annelerin sağlık sorunlarında başvurdukları geleneksel uygulamalar. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2004; 7 (2): 30-38.
16. Bahar Z, Bayık A. Doğanlar Mahallesinde Annelerin Çocuk Bakımına İlişkin Geleneksel Davranışlarının İncelenmesi. I.Ulusal Hemşirelik Kongresi. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası; 1985; 241-251.
17. Biltekin Ö, Boran D. Naldöken sağlık bölgesinde 0- 11 aylık bebeği olan annelerin doğum öncesi dönem ve bebek bakımında geleneksel uygulamaları. STED. 2004;13 (5): 166-168.
18. Gölbaşı Z. Postpartum dönmede erken taburculuk, evde bakım hizmetleri ve hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2003; 7 (2): 15-22.
19. Taşkın L. Doğum Ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği. Ankara: Sistem Ofset Matbaacılık; 2003; 284-85.
20. Holyrod E. An exploration of postpartum practice in chinese women. Health Care for Women International. 1997; 8: 301-313.
21. Leininger M. Cultural care theory, research and practice. Nurs. Sci Q. 1996; 9: 71-78.
22. Meriç M, Elçioğlu O. Halk Tababetinin Çocuklara Yönelik Uygulamaları. I. Halk Bilim Sempozyumu. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Basımevi; 2004: 133-141.
23. Neyzi O, Ertuğrul T. Pediatri. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi, 1989: 286.
24. Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Ankara: Sistem Ofset; 2002; 192.
25. Küçüködük Ş. Yenidoğan ve Hastalıkları. Ankara Feryal Matbaası 1994; 407