Gerçekliğin Paradoksal Yenilgisi: Televizyon Yarışmalarına Sosyopsikolojik Bir Bakış

Televizyon yarışmaları daha çok popüler kültür bağlamında değerlendirilen program türlerindenbiridir ve izleyicinin kendini ararken, tükettiği gerçeklik etrafında tartışılmıştır. Daha renklibir dünya, göze çarpan bir ün ve parasal getiri ihtimali olan bir umudun eyleme dönüşmüşhâli olan sahne performansları, bir yandan toplumsal ilgiyi somutlaştırırken, diğer yandanizleyicinin, en azından birkaç dakikalığına, yaşadığı zorluklardan uzaklaşmasını sağlayabilmekteve yarışmacıya onlarca bölümlük bir harikalar dünyası imkânı sunabilmektedir.Bu bağlamda elinizdeki makale, ilk olmaları nedeniyle 2000’li yıllardaki yarışmalardan vedaha çok teorik ve medyaya yansımış tartışmalardan yola çıkarak Popstar, Survivor, BugünNe Giysem gibi televizyon yarışmalarını eleştirel bir açıdan, teorik bağlamda ele almayıamaçlamaktadır. Disiplinler arası (izleyici araştırmaları, sosyoloji, psikoloji) bir perspektiftende faydalanarak yapılan analizlerle izleyicinin kendi gerçekliğini inşa etme sürecindekiikilemine, yeni gerçekliklerinin mevcut değerleriyle ve sosyal normlara olan çatışmasınadeğinilmektedir. Televizyon programcılığı, ekran kültürü ve seyirci davranışları temelindeyapılan değerlendirmede, tüketicinin, kendisine yeni bir gerçeklik oluşturmak için ekrangörüntüleri ve gündelik yaşamındaki ögeleri sentezlediği anlaşılmıştır.

The Paradoxal Defeat of Authenticity: A Sociopsychological Perspective on Television Competitions

Television competitions are those which mostly examined within the context of popular culture. In a wider perspective, they have been debated in relation to the authenticity which the audience consumed while looking for her/himself. While the stage performances, caused by a desire for a more colourful world, a salient reputation, and a better economic future, are attracting social interest, they on the other hand allow the audience to keep away from the surrounding difficulties even if for a few minutes and provide them with a wonderland for tens of episodes. Therefore, this article, based on the first TV competitions broadcasted in 2000s and the theoretical and mediated debates, aims to tackle the Turkish television contests such as Survivor, Popstar and Bugün Ne Giysem through a critical and theoretical aspect. With the analyses which are also conducted through an interdisciplinary perspective (audience studies, sociology, psychology), the article also handles the audience’s dilemmas within the process of the structuring the authenticity and the contradiction of new truths with her/his values and social norms. The assessment based on TV programming, screen culture and audience behaviours, suggest that the audience is synthesising the displays with the entries in her/his everyday lives.

PDF

___

Adorno, T. W. (1991). The Culture Industry: Selected Essays on Mass Culture. London: Routledge.
Akbaydar, N. (2005, Nisan 15). Yevmiyemi eve bırakıp arkadaşımın aldığı bavulla İstanbul’a geldim. Vatan gazetesi, s. 13.
Aköz, E. (2003, Aralık 15). Deniz Seki’nin hatası. Sabah gazetesi, s. 17.
Aköz, E. (2007, Mayıs 15). Baykal’ın hikâyesi var mı?. Sabah gazetesi, s. 17.
Ailem Bayhan’ı destekliyor. (2004, Ocak 17). Akşam gazetesi, s. 01.
Fransa’ya ‘Cezayir Menekşesi’ ile cevap. (2006, Ekim 14). Akşam gazetesi, s. 13.
Altunay, A. (2003). Biri Bizi Gözetliyor Programı ve Elektronik Gözetim. Kurgu, 133-141.
Atkinson, H. T., Barnett, W. & Severe, M. (2016). Ministry with Youth in Crisis, Revised Edition. Eugene: Cascade Boks.
Binark, M. & Kılıçbay , B. (2004). Türkiye’de Gerçek Televizyonu ve Telegörsel Kimlikler: Biri Bizi Gözetliyor Örneği. İletişim Araştırmaları, 71-90.
Caner Toygar, AK Parti’den milletvekili aday adayı oldu. (2018, Mayıs 02). CNNTÜRK: https://www.cnnturk.com/turkiye/caner-toygar-ak-partiden-milletvekili-aday-adayi-oldu?page=1, adresinden alındı.
Çelenk, S. (2005). Televizyon Temsil Kültür: 90’lı Yıllarda Sosyokültürel İklim ve Televizyon İçerikleri. Ankara: Ütopya.
Demirag, D. (2004, Şubat 14). Hayatımız Popstar. Umran, s. 18.
Denker, S. (2007, Mayıs 09). Vekil star geliyor. Hürriyet gazetesi, s. 23.
Dinç, S. & Erdem, Ö. (2005, Eylül 21). Cenazesi de reyting yaptı. Hürriyet gazetesi, s. 15.
Doksat, K. (2005, Eylül 20). Ata’nın ölümüne üzülmüyorum. haber7.com: http://www.haber7.com/guncel/haber/112356-semra-hanim-atanin-olumune-uzulmuyorum, adresinden alındı.
Edelstein, A. S. (2013). Total Propaganda: From Mass Culture to Popular Culture. New York: Routledge.
Esslin, M. (2001). The Age of Television. New York: Routledge.
Fiske, J. (2010). Understanding Popular Culture. Oxon: Routledge.
Gayberi, A. Z. (2007, Nisan 06). Bay, bayan, Bayhan. Gerçek Hayat, s. 35.
Güven, S. K., & Kar, A. (2010). Medyanın Seyirlik Sunakları: Yarışma Programları. Folklor/ Edebiyat, 17-32.
Hautakangas, M. (2010). Trans Audiencehood of Big-Brother: Discourse of Fans, Producers and Participants. N. Carpentier, & S. Van Bauwel içinde, Trans-Reality Television: The Transgression of Reality, Genre, Politics, and Audience (s. 229-250). Maryland: Lexington.
Jones, J. (2004). Emerging Platform Identities: Big Brother UK and Interactive Multi-Platform Usage. E. Mathijs, & J. Jones içinde, Big Brother International: Formats, Critics and Publics (s. 210-231). London: Wallflower.
Karaca, N. B. (2003, Aralık 02). Çocuklar Duymasın: Ben evleniyorum. Zaman gazetesi, s. 13.
Kaya, K., Baysal, H. & Kurt, E. (2007). Popüler Kültür Bağlamında Müzik Yarışması ve Magazin Programlarının Üniversite Gençliği Üzerindeki Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35-52.
Semra Kaynana kimdir? Semra Yücel kaç yaşında?. (2017, Mayıs 02). Hürriyet Kelebek. hurriyet.com: http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/semra-kaynana-kimdir-semra-yucel-kac-yasinda-40383145, adresinden alındı.
Köse, A. (2005). Üç Yusuf Bir İslam. İstanbul: Etkileşim.
Lister, M., Dovey, J., Giddings, S., Grant, I. & Kel, K. (2009). New Media: A Critical Introduction. London: Routledge.
Mutlu, E. (1999). Televizyon ve Toplum. Ankara: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu.
Semra Hanım: Ata’nın ölümüne üzülmüyorum. haber7.com: http://www.haber7.com/ guncel/haber/112356-semra-hanim-atanin-olumune-uzulmuyorum, adresinden alındı.
Oskay, Ü. (1980). Popüler Kültür Açısından ‘İdeoloji’ Kavramına İlişkin Yeni Yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 198-253.
Övet, E. (2007, Mayıs 17). Onlarınki popstar bizimkiler kofstar. Sabah gazetesi, s. 17.
Sezgin, R. (2006, Nisan 16). Yağ Starım Bal Starım, Hayatı Kaymış Pop Starım. Zaman gazetesi, s. 17.
Soydemir, B. (2007, Nisan 14). Popstar arıyorduk, ‘jüristar’ bulduk. Radikal gazetesi, s. 17.
Storey, J. (2015). Cultural Theory and Popular Culture: An Introduction. London: Routledge.
Storey, J. (2016). From Popular Culture to Everyday Life. New York: Routledge.
Strinati, D. (2004). An Introduction to Theories of Popular Culture. New York: Routledge.
Tay, J. (2016). The Search for an Asian Idol: The Performance of Regional Identity in Reality Televison. J. d. Bruin, & K. Zwaan içinde, Adapting Idols: Authenticity, Identity and Performance in a Global (s. 55-68). New York: Routledge.
Bayhan’a acıyorum. (2004, Şubat 26). Türkiye gazetesi, s. 13.
Üngör, Ç. (2001, Mart 25). Biri Bizi Özetliyor. Radikal İki, s. 7.
Yaylagül, L. (2004). Yarışma Programları ve İdeolojisi. Eğitim. Popüler Kültür ve Gençlik, 180-188.