Çocuk Gözüyle Anlatmak: Sinemada Çocukluğun Büyüme Serüveni

Çocukluk, tarih boyunca farklı coğrafyalarda farklı anlamlara sahip olmuş bir kavramdır. Bazı tarihçiler Orta Çağ sanatında çocuk imgesinin olmadığını hatırlatarak, Orta Çağ’da çocukluk kategorisinin olmadığını ileri sürer. Bu iddia, çocukluğun moderniteyle ortaya çıkan bir kategori olduğu anlamına gelir. Sinema da çocuklukla benzer dönemde dünya sahnesine çıkar. Modernleşme yolundaki stratejiler hem çocukluğu hem de sinemayı şekillendirmiştir. Bu makale, ilk film örneklerinden günümüz sinemasına çocuk imgesinin dönüşüm dinamiğini anlamaya çalışmaktadır. Çocukluğun büyüme hikâyesi, masumiyetten tedirginliğe uzanan bir yolculuktur. Çünkü sinema, çocukluğu sadece bir inşa zemini olarak görmez. Sinema, özellikle belirli sinema anlayışında, çocuklukla ilgili alternatif bir gerçek sunarak, çocukluk üzerinde işletilen modern stratejilerin işlevsizliğini gösterme potansiyeline sahiptir. Makale, bu dönüşümü farklı coğrafyalardan ve farklı film türlerinden örneklerle analiz edecektir. Anahtar kavramlar olarak Kellner ve Ryan’ın ortaya koyduğu “metaforik” ve “metonimik” anlatı kavramları kullanılacaktır. Çocukluğu, inşanın öznesi olarak gören film türleri “metaforik” kavramıyla, çocukluğun gerçekçi deneyimini ön plana çıkaran film türleri ise “metonimik” kavramıyla değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Çocukluk Sosyolojisi, Modernleşme, Sinema, Metafor, Metonimi

Story Telling From the Point of View of Children: The Adventure of Childhood to Grow Up in Cinema

Childhood is a notion that has had different meanings in different geographies throughout history. Some historians recall that medieval art did not have childhood imagery, suggesting that there is no childhood category in the Middle Ages. This claim means that childhood is a category emerging in modernity. In the same period, cinema becomes like childhood. Strategies of modernization have shaped both childhood and cinema. This article tries to understand the transformational dynamic of children’s images from the first films to the present-day cinema. The story of childhood growth is a journey from innocence to discontent. Because cinema does not see childhood as just a construction site. Cinema has the potential to show the dysfunction of modern strategies run on childhood, especially by presenting an alternative fact about childhood in a particular cinema genres. The article will analyze this transformation with examples from different geographies and different film genres. The key concepts are the metaphorical and metonymic narrative concepts that Kellner and Ryan put forth. The film types that see childhood as the subject of construction will be analyzed with the concept of “metaphoric” and the film genres that emphasize the realistic experience of childhood with the concept of “metonimic”.

Keywords:

Sociology of Childhood, Modernization, Cinema, Metaphoric, Metonimic,

PDF

___

Alemdar, K. ve Erdoğan, İ. (1994). Popüler Kültür ve İletişim, Ankara: Ümit Yayıncılık. Aries, P. (1962). Centuries of childhood: a social history of family life. (Translated by Robert Baldick). New York: Vintage Books. Baker, U. (2015). Beyin Ekran. İstanbul: İletişim. Batur, S. (2007). Siyasal İslam Örneğinde İran Sineması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü. Bettela, P. (2013.) Introduction to Special Issue on Children in Italian Cinema. Quaderni D’Italianistica. Volume: 34, No. 2. Bonitzer, P. (2006). Kör Alan ve Dekadrajlar. İzzet Yaşar (çev.). İstanbul: Metis. Dabaşi, H. (2008). İran Sineması. Barış Aladağ, Begüm Kovulmaz (çev.). İstanbul: Agora. Diken, B. & Laustsen, C. B. (2014). Filmlerle Sosyoloji. Sona Ertekin (çev.). İstanbul: Metis. Foucault, M. (2005). Özne ve İktidar. Işık Ergüden-Osman Akınhay (çev.). İstanbul:Ayrıntı. Fortna, B. (2013). Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Dönemlerinde Okumayı Öğrenmek. Mehmet Beşikçi (çev.). İstanbul: Koç Üniversitesi. Heywood, C. (2003). Baba Bana Top At: Batıda Çocukluğun Tarihi. Esin Hoşsucu (çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi. Kellner, R. & Michael, D. (2010). Politik Kamera. Elif Özsayar (çev.). İstanbul: Ayrıntı. Lebeau, V. (2008). Childhood And Cinema. London: Reaktion Books. Öztan, G. G. (2012). Türkiye’de Çocukluğun Politik İnşası. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları. Pembecioğlu, N. (2006). Türk ve Dünya Sinemasında Çocuk İmgesi. Ankara: Ebabil. Postman, N. (1995). Çocukluğun Yokoloşu. Kemal İnal (çev.). Ankara: İmge. Sadr, H. R. (2007). Çağdaş İran Sinemasında Çocuklar: Biz Çocukken. Richard Tapper (Ed.). Yeni İran Sineması - Siyaset, Temsil ve Kimlik içinde, Kemal Sarısözen (çev.). İstanbul: Kapı Yayınları.