Mehmet Hilmi’nin “Yeni Adım gazetesi” nde Batı Trakya Türkleri’nin yeni Türk alfabesi’ne geçmesi için verdiği mücadele

Mehmet Hilmi 1920’li yıllarda Batı Trakya Türkleri’ nin haklarını savunma rolünü üstlenmiş, bu uğurda gazeteler çıkarmış, gençlik teşkilatlarının kurulmasına öncülük etmiş aydın bir öğretmendir. Batı Trakya’daki Türklerin Türkiye’de gerçekleştirilen devrim hamlelerini takip etmesi, bunları alması ve özümsemesi gerektiğini savunan Mehmet Hilmi’ye göre esas olan millet aşkıdır ve aslında ilerlemeyle gelişme bunun neticesidir. Mücadelesini yürütürken Yunanlı yetkililerin engellemelerine maruz kaldığı gibi, bölgeye sığınmış kimi Yüzellilikler ile Türkiye firarilerinin etkisindeki muhafazakâr kesimin de muhalefetine maruz kalmıştır. Mehmet Hilmi aydınlanma yolunda Batı Trakya’da mücadele veren en önde gelen isimlerden biridir ve bölge Türkünün 1920’li yıllarda yaşadıklarını anlayabilmek için mutlaka O’nun kaleme aldığı yazılara bakmak gerekmektedir. Ne yazık ki çok genç, daha 29 yaşında hayata gözlerini yummuştur. Batı Trakya’da Yeni Türk Alfabesi’ne geçiş sürecinde yaşananlar, bölgede yeniliklere verilen tepkiyi, o dönem azınlığın sosyal yapısını ve Yunanlı yetkililerin gelişmelere yaklaşımını ortaya koyar niteliktedir.

Mehmet Hilmi’s struggle at “Yeni Adım” newspaper for the transition of the western thrace Turks to the new Turkish alphabet

Mehmet Hilmi was an intellectual teacher who undertook the role of defending the rights of the Western Thrace Turks. He published newspapers and initiated the foundation of youth organisations. He defenced that the Western Thrace Turks must follow the revolution attacks of Turkey. According to Mehmet Hilmi the main principal is the love to nation, progress and development is a result of this love. During his action he faced obstructions from Greek Authorities also from the group “150’s” who were refuged to Greece and from the concervatives who were influenced from the Turkish refugees. Mehmet Hilmi is one of the leading names who fighted for the illumination of the Western Thrace Turks. For that reason by all means his articles must be studied in order to understand the life of the Western Thrace Turks at 1920’s. Unfortunately, he died at a very early age only 29 years old. The events at the Western Thrace during the transition to New Alphabet is identical. These events indicate the reaction to newness, the social statue of the minority and the approach of the Greek authorities to improvements.

PDF

___

Süreli Yayınlar: (Makalemizde kullanmış olduğumuz gazeteler Batı Trakya’da yayınlanmışlardır veya yayınlanmaktadırlar).
Gündem Gazetesi
İleri Gazetesi
Millet Gazetesi
Trakya Gazetesi
Yarın Gazetesi
Yeni Adım Gazetesi
Anı ve Kitaplar:
Anastasiadu, İfigenia, O Venizelos Ke To Ellinoturkiko Simfono Filias Tu 1930, Athina 1982.
Delta, Pinelopi, Eleftherios K. Venizelos, Athina 1978.
Haciantoniyu, Kostas, İstoria Tis Neoteris Elladas 1821-1941, Athina 2002.
İskeçe Türk Birliği, Ksanthi 2003.
Memişoğlu, Hüseyin, Geçmişten Günümüze Bulgaristan’da Türk Eğitim Tarihi, Ankara 2002.
Özerdim, Sami N., Yazı Devriminin Öyküsü, İstanbul 1998.
Panayotidis, Nathanail M., Musulmaniki Miyonotita Ke Ethniki Sinidisi, Aleksandrupolis 1995.
Panayotidis, Nathanail M., To Miyonotiko Ekpedeftiko Sistima Tis Ellados, Aleksandrupolis 1999.
Soysal, İlhami, 150’likler, İstanbul 1985.
Ülkütaşır, M. Şakir, Atatürk ve Harf Devrimi, İstanbul 1998.
Venizelu, Elena, Sti Skia Tu Venizelu, Athina 2002.
Makale ve Bildiriler:
Aleksandris, Aleksis, “To İstoriko Plesio Ton Ellinoturkikon Sheseon”, İ Ellinoturkikes Shesis 1923-1987, Athina 1988.
“Batı Trakya’ya Hizmet Edenler Törenimiz Bir Kez Daha Takdir Topladı”, Batı Trakya Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 219.
Kavaklı, Enver, “Atatürk Devrimleri ve Batı Trakya Türklüğü”, Batı Trakya Dergisi, Cilt:16, Sayı: 189, 1983.
Şerif, Şerafettin, “Batı Trakya Türk Azınlığı’nın Eğitim Sorunları”, Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni Bildirileri, Ankara 1999.
Topses, Gürsen, “Cumhuriyet Dönemi Eğitiminin Gelişimi”, 75 Yılda Eğitim, İstanbul 1999.
Üstün, İsmail Şahap, “Gümülcine Hususi Okulu Nasıl Açıldı”, Batı Trakya Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 56.
Tezler:
Erdem, Nilüfer, Lozan Antlaşması’ndan Günümüze Batı Trakya Türkleri’nin Eğitim ve Öğretim Birliği Sorunu, İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 2003.
Erdem, Nilüfer, Yunan Tarihçiliğinin Gözüyle Anadolu Harekatı 1919-1923, İstanbul Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, 2009.
Eren, Halit, Batı Trakya Türk Cemaat ve Vakıf İdareleri, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, 1989.
Eren, Halit, Batı Trakya Türkleri, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, 1995.
Ansiklopedi ve Web Adresleri:
Büyük Larousse Ansiklopedisi Mehmet Hilmi. Erişim: http://www.burasibatitrakya.com, [16 Haziran 2010]
Mehmet Hilmi. Erişim: http://www.kultur.gov.tr, [16 Haziran 2010] Seçek Yaylası. Erişim: http://www.batitrakyadakiosmanli.blogspot. com, [18 Ağustos 2010]