Kırımlı Rahmi ve divanı

XVIII. yüzyıl Divan şairlerinden olan Rahmî, Kırımlıdır. İstanbul'a gelip kaside takdimiyle Damat ibrahim Paşa'ya intisâb etmiştir. Daha sonra defeterdarlık, tersâne katipliği ve mektubculuk görevlerinde bulunmuştur.Kalemi kuvvetli bir şair olan Rahmî, müretteb bir "divan" sahibidir. Divanı; kaside, gazel, kıt'a, rubâî, matla, târih ve lûgazlardan oluşmaktadır. Divanının yanı sıra devrin siyasi ve sosyal hayatını yansıtan "Sefâretnâme-i İran" adlı bir eseri de mevcuttur.Rahmî, devrin büyük şairlerine yetişmese de onların izinden gitmiş usta bir divan şairidir. Rahmî'nin övdüğü ve divanda adı geçen başlıca şairler, Râşid Efendi, Abdî, Münîf, Râgıb Efendi, Râtıb Ahmed Paşa, Şeyhülislam Esad Efendi'dir.Kasideler bölümünde yazmış olduğu Mevlânâ methiyesinde, Mevlânâ Hazretlerini pek çok yönleriyle övdüğü görülmektedir.Divanında, çok sayıda tarih düşürdüğü görülmektedir. Rahmî, Tarih düşürme konusunda ustadır.Bu çalışmada, Yüksek Lisans tezi olarak çalıştığımız Kırımlı Rahmî'nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilecektir. Divanının nazım şekilleri, vezin, dil ve üslup özellikleri üzerinde durulacak ve muhteva özellikleri de incelenecektir. Burada amaç şairin üslubunu şiirlerinden örneklerle göstermek ve şiirlerini tanıtmaktır.

Kirimli Rahmi and his divan

Rahmi is a poet of the classical school in eighteenth century. He was born in Kırım. He came to Constantinapolis. He found great favour with Damad İbrahim Paşa. His job was tersane katipliği. Item of e strong poet. He was a Divan and Sefaretname-i İran. Rahmi Divan consist of kaside, gazel, kıt'a, rubâî, matla, târih and lûgaz. Even though Rahmi, is not distinguished poet like other famous poets of teh centry, he is a skilled poet.Râşid Efendi, Abdî, Münîf, Râgıb Efendi, Râtıb Ahmed Paşa, Şeyhülislam Esad Efendi are the other poets mentioned in the divan.Rahmi wrote a Mevlana methiyesi. The Mevlana been praised many espects in this poem.In his divan is a large number of council of tarih poem.In this study, the poems of Rahmi Divan have been investigated in terms of form and meaning under the subtitles of the manner of these poems in nazım forms, meter and language and style. The aim of this study is to demonstrate the style of poem writing of an old poet and to introduce his literary personality to the new generation.

PDF

___

Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, İstanbul 1342.
Ceylan, Ömür, "Kadeh Duasına Dair", Dergah, S. 87, Mayıs 1997.
Elmas Öztürk, Sevgi, Rahmî (Kırımlı, Mustafa) Hayatı, Edebi Şahsiyeti, Eserleri ve Divanının Tenkidli Metni (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Danışman: Kaşif Yılmaz, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Edirne 1997,1-XLV+239s. s. 74.
Erdem, Sadık, Ramiz ve Adab-ı Zurafa'sı İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, S. 79, Ankara 1994.
Fatin Davud, Hatimetü'l-Eş 'ar, İstanbul 1271.
Gökalp, Haluk, Mevlânâ Methiyeleri, Kriter Yayınları, İstanbul 2009.
Kafzade Faizi, Zübdetü'l-Eşar, İstanbul Üniversitesi T.Y. 4098.
Kırımlı Mustafa Rahmî, Sefaretname-i İran, İstanbul Üniversitesi TY. 2538.
Kurnaz, Cemal, Çeltik, Halil, Osmanlı Dönemi Kırım Edebiyatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2000.
Kurnaz, Cemal, Çeltik, Halil, "Hanlık Dönemi Kırım Şairleri Hakkında Bazı Tespit ve Değerlendirmeler", Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, T.Y., S.51.
Mehmed Süreyya, Sicil-i Osmani, Matbaa-i Amire, 1311.
Mengi, Mine, Divan Şiirinde Hikemî Tarzın Büyük Temsilcisi Nâbî, AKM. Yayını, Ankara 1991.
Onay, Ahmet Talat, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar, Haz. Cemal Kurnaz, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1992.
Riyazi Mehmed, Riyazü 'ş-Şuara, İstanbul Üniversitesi T.Y. 1646.
Salim Efendi, Tezkiretü'ş-Şuara, Haz. Adnan İnce, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 2005.
Sami, Şemseddin, Kamus-ül-Alam, İstanbul 1308.
Tuman, Mehmed Nail, Tuhfe-i Naili, Haz. Cemal Kurnaz-Mustafa Tatcı, Bizim Büro Yayınları, Ankara 2001.
Unat, Faik Reşit, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1987.