Sebaste’den (Uşak) Kapı Tipli Yeni Bir Mezar Steli

Uşak’ın Sivaslı ilçesi Selçikler köyünde bulunan Sebaste antik kenti Roma İmparatorluk Dönemi’nde Phrygia Bölgesi sınırları içerisinde yer almaktadır. Makalenin konusunu Selçikler’de 1995 yılında yapılan cami hafriyat çalışmaları sırasında açığa çıkan bir adet kapı tipli mezar steli oluşturmaktadır. Stel, üçgen bir alınlık içerisinde kemer betimine sahiptir. Kapı çerçevesi, üç fascialı olarak yapılmıştır. Çerçeve içerisindeki kapı betimi ise stel gövdesi üzerinde bezeme içeren dört panelden oluşmaktadır. Stelimizi Sebaste ve yakın çevresinden bulunan kapı tipli stellerden ayıran özelliği ise panellerdeki betimleridir. Stel tipolojik, ikonografik ve stilistik incelemelerine göre MS 2.-3. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Bu yüzyıllar Sebaste’nin de en görkemli dönemlerini yansıtmaktadır. Kentte böyle bir mezar stelinin bulunması kentli elit sınıfın varlığı, yaşam biçimi ve ölü gömme geleneği konusunda aydınlatıcı bilgiler içermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kapı Tipi, Mezar Steli, Roma Dönemi, Sebaste, Phrygia

A New Door-Type Grave Stele from Sebaste (Uşak)

The ancient city of Sebaste, located in the Selçikler village in Sivaslı district of Uşak province, is include in the borders of Phrygia Region during the Roman Empire Period. The subject of the article is a door-type grave stele, which was unearthed during the mosque excavation in Selçikler in 1995. The stele has an arch depiction in a triangular pediment. The door frame is made with three fasciae. The door depiction in the frame consists of four panels with decoration on the stele body. Also the feature that distinguishes our stelefrom the door-type steles found in Sebaste and its immediate surroundings is the descriptions on the panels. According to the typological, iconographic and stylistic examines of the stele, is dated to the 2nd- 3th century AD. These centuries indicate the most magnificent periods of Sebaste. The discovery of such a gravestele in the city provides lightening knowledges about the existence of the urban elite class, the way of life and the burial custom.

PDF

___

ADAK, Mustafa, AKYÜREK ŞAHİN, N. Eda (2005), “Katalog der Inschrıften ım Museum von Adapazarı”, Gephyra 2, 133-172.
AMYX, D. (1958), Attic Stelai, Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens, Vol. 27, No.4 (Oct. – Dec.), 255 – 310.
ASGARİ, Nuşin (1982),“Uşak Selçikler ve Çevresinden Roma Çağı Lahitleri ve Mermer Ocakları“, Türk Arkeoloji Dergisi, Sayı XXV-2, 11-47.
BOARDMAN, John, KURTZ, C. Donna (1971), Greek Burial Customs: Aspects of Greek and Roman Life, Thames and Hudson, London.
CONZE, Alexander (1893), Die Attischen Grabreliefs, Tafel – Text Band I, Verlag Von W. Spemann, Berlin.
DİNÇ, Münteha, TAŞTEMÜR, Emre (2017), 2016 Yılı Uşak İli Ve İlçeleri Arkeolojik Yüzey Araştırması: Eski Yunan-Roma (Arkaik, Klasik, Helenistik Ve Roma Dönemi) Yerleşimleri, 35. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt. (22-26 Mayıs 2017). Bursa, 243-272.
DURUGÖNÜL, Serra, (2015) “Manisa Müzesi’ndeki Arkaik – Roma Dönemi Kabartmaları”, Ed. S. Durugönül Manisa Müzesi Heykeltraşlık Eserleri, İstanbul, 27 – 98. DÜŞEN, Olcay – GÜRCAN, Betül – SARPKAYA, Uygar (2016), “Aizanoi Mezar Stellerindeki Bitkisel Motiflerin Değerlendirilmesi”, Ed. E. Özer, Aizanoi II, İstanbul, 369 – 379. EĞECİ HACAR, Simge, (2021), The Hellenistic Pottery, City and Its Surrounding with Excavations in the 1966-1978 and Survey Results of 2016-2020, Ed. E. TAŞTEMÜR – M. DİNÇ, Ankara (Baskıda).
ERDİNÇ, Zerrin (2020), Aizanitis Bölgesi Mezar Taşları, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
ERTEN, Şenol, (2007), Sivaslı İlçesinde Araziden Yararlanma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
EYÜPOĞLU, M., TAŞTEMÜR, E. (2020) Sebaste Antik Kenti Yüzey Araştırmaları’nda Ele Geçen Terra Sigillata ve Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramikleri’nin Ön Değerlendirmesi, Lycus Dergisi 2, 39-66.
HEAD, B. V., (1911) Historia Numorum, A Manuel of Greek Numismatics, Oxford.
KELP, Ute (2015), Grabdenkmal und lokale Identitat: Ein Bild der Landschaft Phrygien in der römischen Kaiserzeit, Asia Minor Studien 74, Bonn.
KELP, Ute (2016),“Some Remarks on Tumuli of Late Hellenistic and Early Roman Times in Phrygia andthe Development of Provincial Art”, Ed. U.Kelp – O. Henry, Tumulus as Sema: Space,Politics, CultureandReligion in The First Millenium BC, Berlin, 601 – 612.
KOCH, A. Marcus, KARL, Robert, DMITRY, A. German (2017),“Underexplored Biodiversity of Eastern Mediterranean Biota: Systematics and Evolutionary History of the Genus Aubrieta (Brassicaceae)”, Annals of Botany 119, 39 – 57.
LINDE, Dies van der (2019), “Pediment Blocks in the Valley of Apollonia (Pisidia)”,Colloquium Anatolicum 18, 209-231.
LOCHMAN, Tomas (2003), Studienzu kaiserzeitlichen Grab- und Votifreliefs aus Phyrgien, Basel: Skulpturhalle.
National Plant Monitoring Scheme: Species Identification Guide, Centre for Ecology and Hydrology, Botanical Society of Britain and Ireland, 2015 Erişim Adresi: https://npms.org.uk/sites/default/files/PDF/NPMS%20ID%20GUIDE_WEB_0.pdf
PFUHL, Ernst, MÖBIUS, Hans (1977), Dieostgriechischen Grabreliefs, Text – Tafel Band I, Mainzam Rhein.
POLAT, Gürcan (2005),“Bir Anadolu-Akhaemenid Dönemi Ölü Kültü Geleneği: Tümülüs Önünde Steller ve Seremoni Alanları”, Olba XI, 1-24.
RAMSAY, M. Willam (1883), The Cities and Bishoprics of Phrygia, The Journal of Hellenic Studies, Vol.4, 370-436.
RIMMEL, Eugene, (1867), The Book of Perfumes, Chapman & Hall, London.
ROOSEVELT, H. Christopher (2006),“Symbolic Door Stelae and Graveside Monuments in Western Anatolia”,American Journal of Archaeology, Vol.110, No.1, 65-91.
SCHMALTZ, Bernhard (1983), Griechische Grabreliefs, Darmstadt: Wissenchaftliche Buchgesellschaft, Germany.
SCHMIDT, Stefan (1991), Hellenistische Grabreliefs, Böhlau Verlag, Köln Wien.
SMITH, R. R (1988),“Phrygian Doorstones”,The Classical Review, New Series, Vol. 38, No. 2, 349-350.
TAŞTEMÜR, Emre (2017), Sebaste Antik Kenti, Ed. M. R. Czichon – Ş. Söyler – B. Can – İ. Çavus, Yüzey Araştırmaları Işığında Uşak, Ege Yayınları, İstanbul, 83-90.
TAŞTEMÜR, Emre, DİNÇ, Münteha (2018), Sebaste Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırmalarında Ele Geçen Cam Eserler, TÜBA- KED (8), 63-82.
TAŞTEMÜR, Emre, DİNÇ, Münteha (2019). 2017 Yılı Sebaste Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırması, 36. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt.1, Ankara, 479-500.
TAŞTEMÜR, Emre (2021) City and Its Surrounding with Excavations in the 1966-1978 and Survey Results of 2016-2020, Ed. Taşemür E.-Dinç M., Ankara (Baskıda).
WALKEANS, Marc (1986), Die Kleinasiatischen Türsteine: typologische und epigraphische Untersuchungen der Kleinasiatischen Grabreliefs mit Scheintür, Deutsches Archaologisches Institut, Mainz.
WUJEWSKI, Tomasz (1991), Anatolian Sepulchral Stelae in Roman Times, Historia Sztuki nr.21, Adam Mickiewiez University Press, Poznan.