ALAFRANGALIK SÜRECİNDE HÜSEYİN RAHMİ’NİN MÜREBBİYE ROMANI

Hüseyin Rahmi’yi romancı olarak belli bir şöhrete kavuşturan Mürebbiye, esas itibariyle Tanzimat’tan sonraki yıllarda Türk toplumunda görülen alafrangalıklardan biri olan mürebbiyelik konusunun sakıncalı taraflarını ortaya koymak üzere kaleme alınmıştır. Yazar devrin modası olan natüralizm ve soyaçekim üzerinde de durmakla beraber, romanda vurgulanmak istenen esas mesele, yabancı bir kadının, yerli ve millî değerlerden uzak bir Osmanlı ailesini nasıl sarstığı ve küçük çocukların terbiyesi için tutulan mürebbiyelerin gerçek yüzünün ne olduğunu mizahî bir üslûpla anlatmaktır. Bu makalede Tanzimat’tan sonraki yıllarda giderek artan alafrangalaşma süreci, farklı kesimlerde alafrangalığa nasıl bakıldığı, alafrangalık konusundaki belli başlı göstergeler ve bu süreç içinde Mürebbiye romanı ele alınıp incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Alafranga, Hüseyin Rahmi, Mürebbiye, Naturalizm, Tanzimat

PDF

___

Ahmet Mithat Efendi, Avrupa Âdâb-ı Muâşereti yahut Alafranga, İstanbul 1312 (1894).
Ahmet Refik, Tarihî Sîmâlar, İstanbul 1331.
Aksel, Malik. İstanbul’un Ortası, (hzl. Beşir Ayvazoğlu), İstanbul 2011.
Asiltürk, Bâki, “Ahmet Midhat Efendi Müsteşrikler Kongresi’nde”, Türk Dili (Ahmet Midhat Efendi Özel Bölümü), sayı 521, Mayıs 1995.
Beşir Fuad, Şiir ve Hakikat-Yazılar ve Tartışmalar, (hzl. Handan İnci), İstanbul 1999.
Cevdet Kudret, “Alafranga Dedikleri”, Tarih ve Toplum, sayı 4, Nisan 1984.
Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Fransa Seyahatnâmesi-Sefâretnâme-i Mehmed Çelebi, (hzl. Şevket Rado), İstanbul 1970.
Hüseyin Rahmi, Mürebbiye, İstanbul 1315.
Kaplan, Mehmet, “Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Romanlarında Aslî Tipler”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar, C. I, İstanbul 1976.
Moran, Berna, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış, C. I, İstanbul 1983.
Okay, Orhan, Beşir Fuad-İlk Türk Pozitivist ve Natüralisti , 2. b., İstanbul 2008.
Toker, Şevket, Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Romanlarında Alafranga Tipler, İzmir 1990.
Uymur, Zeynep, Sâmiha Ayverdi’nin İstanbul’u, İstanbul 2008.