Bazı üzüm çeşitlerinde (Vitis vinifera L.) in vitro testler yardımıyla polen canlılığı ve çimlenme yeteneklerinin incelenmesi
Bu araştırma, 2003 yılı tam çiçeklenme döneminde; 23 adet üzüm çeşidinin (Gamay, Chardonnay, Pinot Noir, Boğazkere, Öküzgözü, Clairette, Cinsaut, Emir, Papaz Karası, Alicante Bouschet, Riesling, Kalecik Kara-sı, Semillon, Trakya İlkeren, Yalova İncisi, Muscat Ottonel, Hafızali, İtalya, Hamburg Misketi, Tekirdağ Çe-kirdeksizi, 2B-56, Kozak Beyazı ve Cabernet Sauvignon), polen canlılık oranı ve in vitro polen çimlenme gü-cünü belirlemek amacıyla yapılmıştır. En yüksek polen canlılık oranı Trakya İlkeren ve İtalya çeşitlerinde (%100); en düşük ise Chardonnay çeşidin-den (%54.8) elde edilmiştir. Polen çimlenme oranlarına bakıldığında Chardonnay (%19.675), Pinot Noir (%23.450) ve Gamay (%30.025) çeşitleri en düşük; Boğazkere (%81.400) ve Clairette (%80.925) çeşitleri ise en yüksek çimlenme oranlarını vermişlerdir. Araştırmada incelenen diğer çeşitler bu değerler arasında çimlenme oranlarına sahip olmuşlardır.
Anahtar Kelimeler:
üzüm, Vitis vinifera, çiçektozu çimlenmesi, in vitro, Türkiye, şaraplık çeşitler
Examination of pollen grain viability and germination capability by in vitro tests in some grape cultivars (Vitis vinifera L.)
This research was carried out to determine pollen grain viability and pollen germination capability of 23 grape cvs. (Gamay, Chardonnay, Pinot Noir, Bogazkere, Okuzgozu, Clairette, Cinsaut, Emir, Papaz Karasi, Alicante Bouschet, Riesling, Kalecik Karasi, Semillon, Trakya Ilkeren, Yalova Incisi, Muscat Ottonel, Hafizali, Italya, Hamburg Misketi, Tekirdag Cekirdeksizi, 2B-56, Kozak Beyazi and Cabernet Sauvignon) in vegetation period of 2003 year. While cv. Trakya Ilkeren and cv. Italya have the highest viable pollen (100%); cv. Chardonnay has the lowest pollen viability ratio (54.8%) in examined cultivars. When it was examined the ratio of pollen germination capability, cv. Chardonnay (19.675%), cv. Pinot Noir (23.450%) and cv. Gamay (30.025%) gave the lowest ratio; cv. Bogazkere (81.400%) and cv. Clairette (80.925%) have the highest ratio. The other cultivars which were examined had grain germination values which were between this ranges.
Keywords:
grapes, Vitis vinifera, pollen germination, in vitro, Turkey, wine cultivars,
___
- 1 ANONİM. Standart Üzüm Çeşitleri Kataloğu. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Mesleki Yayınlar Serisi, Seri: 15. 91s. Ankara. 1990.
- 2 ANO-NİM.http://faostat.fao.org/faostat/form?collection=Production.Crops.Primary&Domain=Production&servlet=1&hasbulk=&version=ext&language=EN sayfasından alınmıştır. Erişim tarihi 18.1.2004
- 3 AĞAOĞLU YS, ÇELİK S, H ÇELİK. CCC, DMC ve Borik Asit’in Asma Çiçek Tozlarının Çimlenme Güçlerine Etki-leri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Zir. Fak. Yıllığı, 27 (3-4): 514-527. 1977.
- 4 AĞAOĞLU YS. Bilimsel ve Uygulamalı Bağcılık (Asma Biyolojisi). Kavaklıdere Eğitim Yayınları No: 1, Rekmay Ltd. 205s. Ankara. 1999.
- 5 BAMZAI R D and G S RANDHAWA, Effects of Certain Growth Substances and Boric Acid on Germination, Tube Growth and Storage of Grape Pollen (Vitis ssp.). Vitis 6, 269-277. 1967.
- 6 CABELLO F, VILLOTA P L, M E TORTOSA TORTOLA. Palynological Study of the Pollen Grain of Vitis vinifera L. Cultivars. Some Aspects of Sculpturing and Pollination. Vitis 33. 57-61. 1994.
- 7 ÇELİK H. Üzüm Çeşit Kataloğu. Sun Fidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi:2. Evren Ofset A.Ş. Ofset Tesisleri. 137s. Ankara. 2002.
- 8 ÇELİK H, AĞAOĞLU YS, FİDAN Y, MARASALI B, G SÖYLEMEZOĞLU. Genel Bağcılık. Sun Fidan A.Ş. Mesle-ki Kitaplar Serisi: 1, Fersa Matbaacılık San. Ltd. Şti. 253s. Ankara. 1998.
- 9 ÇELİK S. Bağcılık (Ampeloloji). Cilt: 1, Anadolu Matbaa Ambalaj San. Tic. Ltd. Şti. 426s. İstanbul. 1998.
- 10 ÇELİK M. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Çiçek Morfolojileri, Polenlerinin Çimlenme Yetenekleri ve Tane Tutumları Üzerin-de Araştırmalar. Ankara Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. An-kara. 1993.
- 11 DOĞAN İ. Bazı Çekirdeksiz Üzüm Çeşitlerinde Embriyo Aborsiyonu ve Nedenleri. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 124s. Tekirdağ. 1999.
- 12 DÜZGÜNEŞ O, KESİCİ T, KAVUNCU O, F GÜRBÜZ. Araştırma ve Deneme Metodları (İstatistik Metodları-II) An-kara Üniversitesi Zir. Fak. Yayınları: 1021, Ders Kitabı: 295, 381s. Ankara. 1987.
- 13 ELÇİ Ş. Sitogenetikte Gözlemler ve Araştırma Yöntemleri. Fırat Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, Biyo-loji:3, Uğurel Matbaası, 159s. Malatya. 1982.
- 14 ETİ S. Bazı Meyve Tür ve Çeşitlerinde Değişik İnvitro Testler Yardımıyla Çiçek Tozu Canlılık ve Çimlenme Yetenek-lerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Dergisi 6 (1): 69-80. 1991.
- 15 ETİ S. Yabancı Kökenli Bazı Armut Çeşitlerinin Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Bahçe 25 (1-2): 11-19. 1996.
- 16 FİDAN Y. Karagevrek Üzüm Çeşidi İçin Uygun Dölleyicinin (Babalık) Saptanması Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 575, Bilimsel Araştırma ve İncelemeler:334. 48s. Ankara. 1975.
- 17 FİDAN Y, H ÇELİK. İç Anadolu Koşullarında Tahannebi Üzüm Çeşidi İçin Uygun Dölleyicinin (Babalık) Saptanması Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, Cilt:27, Fasikül:1. 184-199. 1977.
- 18 GÖKÇAY E. Asmalarda Çiçek ve Döllenme Biyolojisi ile Üzümlerde Çekirdeksizliğin Nedenleri Üzerinde Genel Bil-giler. 112s. Yalova. 1978.
- 19 İŞTAR A. Çekirdekli ve Çekirdeksiz Emperor Üzüm Çeşitlerinde Döllenme Biyolojileri Üzerinde Araştırmalar. Ata-türk Üniv. Ziraat Fak. Araştırma Bülteni No: 41, 18s. Erzurum. 1969.
- 20 MARASALI B. Çavuş Üzüm Çeşidinde Tohum Taslakları ve Embriyo Gelişimi İle Boş Çekirdeklilik Arasındaki İlişki-ler Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. 93s. Ankara. 1992.
- 21 ROYTCHEV V, TERZIISKY D, DOCHKA DIMOVA, S KARAGEORGIEV. Scanning Electron Microscopy Study of Pollen Morphology in Seedless Grape (Vitis vinifera L.) Cultivars. Vitis 33, 105-108. 1994.
- 22 TANGOLAR S, ETİ S, GÖK S, F ERGENOĞLU. Obtaining Plants From SeedlessxSeedless Grape Crosses Using Embryo Culture. Tr. J. Of Agriculture and Foresty, 23 (Ek Sayı): 935-942. 1999.
- 23 TORT N, M ŞENGONCA. Polen. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt:32, Sayı:3. 165-171. 1995.
- 24 UZUN A, ODABAŞ F. Çiçek Tozu Muhafazası. O.M.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı:1-2, 1990.
- 25 ÜNAL M. Polenlerin Boyanma ve Yaşama Yetenekleri Arasındaki İlişki. Doğa Bilim Dergisi, A, 7 (3): 572-574. 1983.
- 26 ÜNAL M. Çiçekli Bitkilerde Döllenme. Cumhuriyet Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi. Fen Bilimleri Dergisi, Cilt:2, Sayı:2. 1984.
- 27 WEIER TE, STOCKING CR, BARBOUR MG, TL ROST. Botany an Introduction to Plant Biology. Univ. Of California Davis, Altıncı Baskı, 720s. John Wiley&Sons, Inc. California, USA, 1982.
- ISSN: 1302-647X
- Yayın Aralığı: Yıllık
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: -