Adi fiğ (Vicia sativa L.) ve İran üçgülü (Trifolium resupinatum L.) hatlarında bazı verim öğelerinin varyasyonu ve kalıtımı. II. tohum verimi

Araştırma, T.Ü. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Uygulama ve Araştırma alanında 1998-2000 yılları arasında yürütülmüştür. Tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulan denemede 21 adi fiğ, 3 İran üçgülü hattı kullanılmıştır. Hatların bazı morfolojik özellikleri ve tohum verimleri belirlenmiş, bunların varyasyon sınırları ve varyasyon katsayıları ile kalıtım dereceleri saptanmıştır. Adi fiğ hatlarında en yüksek tohum verimi 94-2-11 nolu hatta ( 211.11kg/da) belirlenmiş; hatların varyasyon sınırlarının ana sapta meyve sayısında 2.00-7.90 adet, meyve eninde 3.20-7.10 mm, meyve boyunda 4.11-8.40 cm, meyvede tohum sayısında 3.90-8.10 adet ve bin tane ağırlığında 40.80-81.33g arasında değişmiştir. İran üçgülü hatlarında en yüksek tohum verimi sarı (46.33 kg/da ) ve yeşil ( 44.81 kg/da ) renkli tohuma sahip hatlarda elde edilmiştir. Hatların varyasyon sınırlarının ana sapta kömeç sayısında 10.30-15.70 adet, kömeç çapında 0.80-1.61 cm, kömeçte tohum sayısında 13.70-42.20 adet, kömeç tohum veriminde 10.70-42.00 g ve bin tane ağırlığında 0.60-1.70 g arasında değiştiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Trifolium resupinatum, fiğ, üçgül, kalıtsallık, tohum verimi, verim ögeleri, varyasyon, Vicia sativa

Variations and heritability of some yield components in common vetch (Vicia sativa L.) and persian clover (Trifolium resupinatum L.) lines. II. seed yield

This research was conducted between the years 1998-2000 in the experimental field of Field Crops Department of Agricultural Faculty in Tekirdag. The experiment was laid out in randomised block design with three replications. Twenty-one common vetch and three Persian clover lines were used. In this study; variation limits, variation coefficients and heritabilities of some morphological characters and seed yield were determined. The highest seed yield was obtained on common vetch line no 94-2-11 ( 211.11 kg/da). Variation limits of number of pod on main stem, pod width, pod length, number of seeds in pod and 1000 seeds weight were changed between 2.00-7.90, 3.20-7.10 mm, 4.11-8.40 cm, 3.90-8.10 and 40.80-81.33 g respectively. The highest seed yield of Persian clover lines were determined line of yellow (46.33 kg/da) and green (44.81 kg/da ) seed. Variation limits number of head on main stem, head diameter, number of seed in head, seed yield/head and 1000 seed weight were changed between 10.30-15.70, 0.80-1.61 cm, 13.70-42.20, 10.70-42.00 g and 0.60-1.70 g respectively.

Keywords:

Trifolium resupinatum, vetch, clovers, heritability, seed yield, yield components, variation, Vicia sativa,

___

1. Demir, İ. ve Turgut, İ. Genel Bitki Islahı. ( III. Baskı ) Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayın No:496, Bornova/İzmir, 1999.
2. Wright, S. Systems of mating. Genetics, 6, 78-111, 1921.
3. Tekeli, A.S. Baklagil Yem Bitkileri. Trakya Üniv. Ziraat Fak. Yayın No: 65, Ders Notu No:50, Tekirdağ, 1988.
4. Tosun, M., M. Altınbaş, H. Soya, Bazı fiğ ( V. sativa L. ) türlerinde yeşil ot ve dane verimi ile kimi agronomik özellikler arasındaki ilişkiler. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, Ege Üniv. Basımevi, Bornova/İzmir, s: 574-583, 1991.
5. Elçi, Ş. ve Orak, A. Tekirdağ koşullarına adapte olabilecek adi fiğ ( V. sativa L. ) hatlarının belirlenmesine ilişkin bir araştırma. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 28-31 Mayıs, Ege Üniv. Basımevi, Bornova/İzmir, s: 540-550, 1991.
6. Sabancı, C.O. Bazı adi fiğ ( V. sativa L. ) çeşit ve hatlarında önemli agronomik özelliklerin genotip x çevre interaksiyonlarının araştırılması. Ege Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Bornova/İzmir, 1991.
7. Van den Eynden, G.P.A. Some aspects of the breeding of summer vetch. Euphytica 2:122-126, 1953.
8. Berkner, F. Plant breeding studies of winter and spring vetch. Z.Pfl. Zücht. 33:157-158, 1954.
9. Altın, M. Yem Bitkileri Yetiştirme Tekniği. ( Yem Bitkileri Tarımı ). Trakya Üniv. Ziraat Fak. Ders Notu No: 66, Yayın No: 102, s:72-73, Tekirdağ, 1988.
10. Tekeli, A.S. ve Ateş, E. Tekirdağ koşullarında farklı sıra arası açıklıklarıyla yetiştirilen kışlık üçgül (T. resupinatum L. ) de tohum verimine etkili karakterler ile verimin belirlenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, ( Cilt:III ), Çayır-Mera, Yem Bitkileri, s: 127-130, Tekirdağ, 2001.
11. Avcıoğlu, R. ve Soya, H. Yem Bitkileri Kılavuzu. ( II. Basım ) Ege Üniv. Ziraat Fak. Yayınları No: 443, E.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, s: 63-64, Bornova/İzmir, 1990.
12. Korkut, K.Z. Tarla Deneme Tekniği. Trakya Üniv. Ziraat Fak. Yayın No: 82, Ders Notu No: 57, Tekirdağ, 1992.
13. Usta, Z. Trakya koşullarında adi fiğ ( V. sativa L. ) bitkisinde en uygun sıra arası ve sıra üzeri mesafenin belirlenmesi. Trakya Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü,Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne, 1991.
14. Açıkgöz, E. Yembitkileri. Uludağ Üniv. Basımevi, 1991.
15. Şehirali, S. Tohumluk ve Teknolojisi. Fakülteler Matbaası, Vefa/İstanbul, 1997.
16. Açıkgöz, N., Akbaş, M.E., Moghaddam, A., Özcan, K. PC’ler için veri tabanı esaslı Türkçe istatistik paketi: TARİST, Türkiye 1. Tarla Bitkileri Kongresi, 24-28 Nisan, s: 264-267, İzmir, 1994.
17. Comstock, R.E. and Moll, R.H. Genotype-environment interactions in statistical genetics and plant breeding. NAS-NCR. Pub. 982, p: 164-196, 1963.