BULGAR TARİH LİTERATÜRÜ VE DERS KİTAPLARINDA BİRİNCİ BALKAN SAVAŞI'NIN DEĞERBİLİMSEL BOYUTLARI

Her ulusal topluluk kendi tarihi için özel bir anlayışa sahiptir ve bu onu diğerlerinin tarihinden ayırmaktadır. Çeşitli milliyetçiliklerin bu bilişsel kaynakların didaktik kullanımları, genellikle farklı tarihsel duyarlılık ve dolayısıyla aynı olaylara farklı bakış üretir. Bu metinde, Birinci Balkan Savaşı, Bulgar milliyetçiliğinin oluşumunun çeşitli aşamaları bağlamında ele alınarak, Bulgar tarih yazımı ve tarih kitaplarının projeksiyonları gösterilmektedir. Bu çalışmanın bir diğer odak noktası ise savaş ve konuyla ilgili kamuoyunda yapılan spekülasyonları bilimsel ve eğitsel bakımından incelemektir.

AXIOLOGICAL DIMENSIONS OF THE FIRST BALKAN WAR IN THE BULGARIAN HISTORY LITERATURE AND TEXT BOOKS

Every nationality has its own specific understanding of its history which distinguishes itself from the others. The didactic use of the resource of the different nationalisms leads to a different historical sensitivity and produces different perspectives towards the same historical events. The text shows the projections of the First Balkan War in the Bulgarian historiography and history textbooks in the context of the different phases of the Bulgarian nationalism. Another focus of the study is to examine the speculations, which were made in the Bulgarian public opinion from scientific and educational perspectives.

PDF

___

ANDERSON, B., Hayali Cemaatler Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, Ingilizce'den Çeviren: I. Savaşır, Istanbul 1995.
Vıobrazenite Obştnosti. Razmişleniya Vırhu Proizhoa'a Razprostranenieto na Natsionalizma, Sofya 1998.
ANDREEV, Y. ve diğer, İstoriya Tsivilizatsiya za II Klas, Uçebnik za Zadıljitelna Profilirana Podgotovka, Sofya 2009.
ANGELOV, D., ve diğer, Kratka İstoriya na Bılgariya, Sofya 1958. AZMANOV, D., Moyata Epoha 1878-1919, Sofya 1995.
BAKALOV, G. ve diğer, İstoriya na Bılgariya, Za Gimnazialnata Stepen na Obştoobrazovatelnite iProfesionalni Uçilişta, Sofya 1993.
Balkanskata Voyna prez Pogleda na Edin rantsuzin, Belge Külliyatı, Haz. Slavova ve Ts. Doynova, Sofya 1977.
Balkanskata Voyna Spomenite na Sıvremennitsi Uçastnitsi, Kayıt eden: P. Marinov, Düzenleme: N. Haytov, Sofya 1973.
Balkanskite Voyni p0 Stranitsile na Bılgarsliya Peçat 1912-1913, (Külliyat), Haz. P. Kişkilova, Sofya 1999.
BARBAR, O. Moire Spomeni ol Voynite 1912-1918, Tıpkı Tıpkıbasım, Sofya 1923.
BAROV, D., Srajeniyata Kırcaliysko, Şumen 1913.
legarski Geray, Voynata 1912-1913, Sliven 1914.
BOJİKOV, B. ve diğer, İstoriya na Bılgariya, Uçebnik za Voynika, Sofya 1949.
,Bılgarska İstoriya, za Sedmi Klas na Gimnaziite, Sofya 1946.
BOJİKOV, B. ve İ. Kepova, Bılgarska İstoriya, za Sedmi Klas na Obştoobrazovatelnite Uçilişta, Sofya 1951.
BUDİNOV, S., Balkans/cile Voyni 1912-1913: İstoriçeskite Predstavi Sistemata na Nauçno-obrazovatelnata Komunikaısiya, Sofya 2005. BURMOV, A. ve diğer, Bılgarska İstoriya za Xl Klas na Obştoobrazovatelnite Uçilşta, Sofya 1954.
İstoriya na Bılgariya, Uçebnik za Xl Klas na Srednite Politehniçeski Uçilişta, Sofya 1960.
İstoriya na Bılgariya, Uçebnik za X-XI Klas na Obştoobrazovatelnite rudovo-Politehniçeski Uçilişta, Sofya 1966.
İstoriya na Bılgariya, Uçebnik za X-XI Klas na Xl Ha Obştoobrazovatelnite rudovo-Politehniçeski Uçilişta, Sofya 1973.
ÇİÇOVSKA, V., Politikata Sreştu Prosvetnata raditsiya, Sofya 2011.
DANAİLOV, L., ve diğer, Balkanskata Voyna 1912-1913, Sofya 1961.
DANEV, S.., "Mejdunarodnoto Polojenie Na Bılğariya", içinde Polavekovna Bılgariya, llüstrovan Ubileen Album, 1878--1929, Sofya 1929.
DASKALOV, R.,. "Mitologizirane İstoriyata po Bılğarski Primeri, lstoriya", içinde lstoriya, Mitologiya, Politika, Haz. D. Koleva ve K. Grozev, Sofya, 2010.
DELEV, P. ve diğer, İstoriya na Bılgariya za ll Klas, Sofya 1999. İstoriya na Bılgariya, Ot Drevnostta do Naşi Dni, Uçebnik za I. Klas, Sofya 2001.
DEYANOVA, L., "Kontinuitetıt na Natsionalnata PedagOğiçeska İstoriya (1949 öncesi ve sonrasında Bulgar millî tarih ders kitapları)", içinde İstoriya, Mitologiya, Politika, Haz. D. Koleva ve K. Grozev, Sofya 2010.
DIRVİNGOV, P., İstoriya Na Makedono-Odrinskoto Opılçenie, Cilt. I: Jivotıt Deystviyata na Opılçenieto vıv Voyna urtsia, Sofya 1919.
Atakata na Odrin pod Osvetlenieto na İstoriyata İzkustvoto, Tarih--Psikoloji Analizi, Sofya 1931.
,I'zbrani Proizvedeniya, Haz. s. Penkov, Sofya 1988.
DİMİTROV, İ. ve diğer, İstoriya na Bılgariya. Za Klas na Edinnite Sredni Politehniçeski Uçilişta, Sofya 1989 (1982).
DODOV, N., Dnevnik po Balkanskata Voyna, Sofya 2006.
ELENKOV, İ., "İstoriçeskata Nauka Bılgariya prez Epohata na Komunizma: İnstitutsionalna Organizatsiya Funktsii", içinde İstoriya na Narodna Republika Bılgariya. Rejimit Obştestvoto, Haz. İ. Znepolski, Sofya 2009.
FOL, A. ve diğer, İstoriya na Bilgariya za ll Klas na Srednoto Obştoobrazovatelno Uçilişte, Sofya 1996.
GANÇEV, A., Voynite na retoto legarsko sarstvo, Sofya Tarihsiz. GELNER, I., Naisii Natsionalizım, Sofya 1999.
GELLNER, E., Uluslar ve Ulusçuluk, Türkçeleştirenler: B. Ersanlı ve G. Göksu Ozdoğan, II. Baskı, İstanbul 2008.
GENOV, G. P., "Petdeset Godişna Borba za Nezavisima Dırjava", içinde Poluvekovna Bılgariya, lliistrovan Ubileen Album, 1878-1929, Sofya 1929.
GEORGİEV, G. ve diğer, İstoriya na Bilgariya, Kniga za Uçitelya, Sofya 1973.
Golyama Entisklopediya Bilgariya, Cilt XI, Sofya 2012.
GROSBY, S., Natsionalizmit, Kratko Vıvedenie, Sofya 2008.
GRUEV, M., "Nasilie İdentiçnost. Pirinska Makedonya Etnonatsionalnite Politiki na Komunistiçeskiya Rejim Bılgariya", içinde Nasilie, Politika Pamet, Komunistiçeskiyat Rejim Pirinska Makedonya.
Refleksii na Sıvremennika lzsledovatelya, Haz. M.Gruev ve diğer, Sofya 2011.
GÜZELEV, V. ve diğer, İstoriya na Bılgariya za II Klas na Srednoto Obştoobrazovatelno Uçilişte, Sofya 1996.
İstoriya Tsivilizatsiya za II Zadzljitelna Podgotovka, Sofya 2001.
HAYTOV, N. ve S. DiçeV, Minaloto na Yavorovo, Devin, Manastir, Plovdiv 1985.
HRİSTOV, A., Kratka İstoriya na Osvoboditelnata Voyna l9l2-l9l3, Sofya 1921.
HRİSTOV, H., Podvıgıt 912--1913, İkinci Baskı, Sofya 1986.
İLÇEV, İ, "Mitıt za Sanstefanska Bılgariya Kato "Sveştena Krava" na Bılgarskiya Patriotizım", lstoriya, 6, 1995.
Rodinata mı'-Prava ili Ne! Vınşnopolitiçeska Propaganda na Balkans/cile Strani 1821-1923, Sofya 1995.
İSOV, M., .Nay-razliçniyat Sısed, Obrazıt na Osmantsitç /Turtsite Osmanskta lmperiya/Turtsiya Bılgarskite Uçebnitsi po lstoriya Prez Vtorata Polovina na XX vek, Sofya 2005.
İstoriya na Bılgagskata Komunistiçeska Partiya, Naz. R. Avramov, Sofya 1969.
İstoriya na Bılgariya Tri Toma, Cilt II, Gözden geçirilmiş ikinci baski, Sofya 1962.
İstoriya na Bılgariya Dva Toma, Cilt II, Sofya 1955.
İstoriya na Bılgariya Osem Toma, Cilt V, Voenna İstoriya na Bılgarite ot Drevnostta d0 Naşi Dni, Sofya 2007.
İstoriya na Bılgariya, Cilt VII, legariya 1903-1918. Kulturno Razvitı'e 1878-1918, Sofya,1999.
İVANOV, İ., "Postijeniya Preoblemi na Bllgarskata Voenna 1st0ri0grafiya s_led Deveti Septemvri 1944 g.", içinde Problemi na Bılgarskata lstoriografîya sled Vtorata Svetovna Voyna, Sofya 1973.
İVANOV, Y., "Kak se Otraziha Poslednite Voyni Bllgarskata Uçebna Literatura", Uçilişten Pregled, 4, 1925.
İVANOVA, E., Balkanite: Sıjitelstvo Na Vekovete. İzsledvane Vırhu We) sttoyavaneto Na Balkanskata Modernost, Sofya 2005.
İzpylnen Oteçestven Dılg, Savaşlara katılan Bulgaristan Yahudilerine armağan külliyatı, Sofya 1939.
JORDANO, K., Vlast, Nedoverie Nasledstvo, Skeptiçna Antropologiya, Sofya 2006.
KANTARCİEV, T., Pırva Brigada ot Şesta Pehotna Diviziya Osvoboditelnata Bılgaro-Turska Voyna 1912--1913, Kısım, Sofya 1914.
KAYÇEV, N., Makedoniyo, Vızjelana..., Armiyata, Uçilişteto Gradejıt Na Natsiyata VSırbiya Bılgariya 1878-1912, Sofya 2006.
KAZASOV, D., Vidyano iPrejivyano 1891-1944, Sofya 1969.
KAZER, K., Priyatelsıvo Vrajda na Balkanite. Evrobalkanski Predizvikatelstva, Sofya 2003.
KEPOV, İ. ve V. Kepova, Obşta Bılgarska İstoriya, Ortaokul 3. sınıflara, Sofya 1940.
KEPOV, İ., Nay-nova İstoriya, Lise 7. sınıf ders kitabı, Birinci baskı, Plovdiv 1928.
KONEVA, R., "Sısedıt Mejdu Mira Voynata (Bılgarskata Literatura za Svoya Sısed Kraya na XIX Naçaloto na XX v.)", içinde Balkanski İdentiçnosti Bılgarskata Kultura ot Modernata Epoha (XIX-XX vek), II Kısım, Sofya 2002.
KOSEV, D. ve diğer, Kratka İstoriya na Bılgariya, 2. Gözden geçirilmiş baskı, Sofya 1969.
KOSEV, K., Bılgarsikiyat Natsionalen Vıpros Prez Poglea'a na İstoriyata, Plovdiv 1995.
Kratka Voenna İstoriya na Bılgariya 681- 1945 godina, Sofya 1977.
LALKOV, M. ve diğer, İstoriya za 6. Klas na Srednoto Obştoobrazovatelno Uçilişte, Sofya 1994.
Balkanskata Voyna 1912-1913, Sofya 1982.
"Bılgariya Naveçerieto po Vreme na Voynite", içinde A. Fol ve diğer Kratka Istoriya Na Bılgarşya. Ikinci Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş Baskı, Sofya 1983.
"Bılgarskata Vınşna Politika 1878--1944: Mejdu Ekzaltatsiyata Pogroma", içinde Oçertsi po legarska Istoriya 1878-1948, Haz. M. Radeva, Sofya 1992.
Ot Nadejdata Kım Razoçarovanie. İdeyata za Federatsiya Balkans/ciya Yugoiztok 1944-1948 g., Sofya Tarihsiz.
LAZAROV, İ. ve diğer, İstoriya Tsivilizatsiya za II Klas. Zadıljitelna Podgotovka, Veliko Tırnovo 2001.
LAZAROV, N., Divnite Dunavtsi (İz Boyniya Jivot Na Peta Dunavska Diviziya), Varna 1928.
MARİNOV, Ç., "Ot İnternatsionalizım kım Natsionalizım.
Komunistiçeskiyat Rejim, Makedonskiyat Vıpros Politikata kım Etniçeskite Religioznite Obştnosti", içinde İstoriya na Narodna Republika legariya. Rejimzt Obştestvoto, Haz. İ. Znepolski, Sofya 2009.
MANOLOVA, M., "Rodopskoto Neselenie Pomoşt na Osvoboditelnite Voyski", içinde Srednite Rodopi Balkanskite Voyni, Plovdiv 1972.
MARKOV, G., Bılgariya Balkanskiya Sıüz Sreştu Osmanskata İmperiya 1912-1913, Sofya 1989.
MARTİNOVSKİ, D., Makedonskiyat Vıpros Bılgaro-Yugoslavskite Otnoşeniya 1948-1968 g., Sofya 2010.
MİNEV, P. ve K. Domusçiev, Oteçestvoznanie, 4. sınıfa, Altıncı gözden geçirilmiş baskı, Sofya 1927.
Oteçestvoznanie Grajdansko Uçenie, 4. smzflara, Birinci Baskı, Sofya 1936.
MİTEV, Y., "Çetniçeskoto Dvijenie po Vreme na Balkanskata Voyna", içinde Pırvi Kongres Na Bılgarskoto lstoriçesko Drujestvo, Sofya 1970.
"Qtsenka na Voynite ot 1912--1918 godina na Pırviya Kongres na Bllgarskoto Istoriçesko Drujestvo", Voenno-lstoriqeski sbornik, 2, 1970.
"Otsenki na V.İ.Lenin za Balkanskata Voyna (1912--1913)
Vliyanieto im V1rhu Bllgarskata İstoriogratiya", Voenno--lstoriçeski Sbornik, 1, 1970.
Kratka İstoriya na Bılgarskiya Narod, Sofya 1951.
MUTAFÇİEVA, V. ve diğer, İstoriya Tsivilizatsiya za II Klas. Zadıljitelna Podgotovka, Sofya 2009.
POPOV, N., Prevzemaneto na Odrin, Apoteoz na Bılgarskiya Geroizım, Gözden geçiren A. Tonev, Haskovo 1936.
Natsionalno Predstavitelno İzsedvane: Steriotipi Predraszdztsi Uçebnitsi, Uçebni Pomagala, Obrazovatelni Programi Planove Podgotvitelnoto Uçilişte, Sofya 2001.
NEDEV, N., Osvoboditelni Voyni 1877-1878; 1885; 1912-1913; 1915-18, Sofya 1929.
NİKOLOVA, G., "Retsidivi na Mita Modernoto İstoriçesko Poznanie", lstoriçesko Bıdeşte, 1, 2001.
NİKOV, S., Balkanskata Voyna, Priçini, Razvoy iKray, Sofya 1913.
OGNYANOVA, M., Balkans/cala Voyna, Sofya 1949.
ORMANCİEV, İ., Nova Nay-nova İstoriya na Bılgarskiya Narod, Sofya 1943-1945.
PALEŞUTSKİ, K., "Bılgşrskiyat Natsionalen Vıpros Mej du Dvete Svetovni Voyni", 68l--l948, Iz [storiyata Na legarskata Narodnost Dzrjava, Izsledvaniya, Analizi, Preotsenki, Haz. M. Kumanov, Sofya 1993.
PANAYQTOV, L., "Balkanskiyat Sıüz Voynata ot 1912--1913 g.", Voenno-lstoriçeski sbomik, 4, 1982.
"Natsionalniyat Problem _na Balkanite Balkanskite Voyni", içinde Pırvi Kongres Na Bılgarskoto lstorı'çesko Drujestvo, Sofya 1970.
PASTUHOV, İ. ve İ. Stoyanov, İstoriya na Bılgarskiya Narod, Lise 5. sınıf ve pedagoji okullarına ders kitabı, Birinci Baskı, Plovdiv 1915.
PASTUHOV, İ., Oteçestvoznanie, 4. sınıfa, Beşinci gözden geçirilmiş baskı, Sofya 1925.
PAŞİNOV, İ., 23 Pehoten Şipçenski Polk vıv Voynata urtsi Sıyuznitsi 1912-1913, Sofya 1928.
Pobedı'teli, Kartini ot Odrin 1913--1933, Sofya 1933.
POPOV, 1., Uçebnik po Bılgarska İstoriya, Ortaokul 3. sınıflara, İkinci Genişletilmiş Baskı, Plovdiv 1917.
Uçebnı'k po Bılgarska İstoriya, Ortaokul 3. sınıflara, Üçüncü Baskı, Plovdiv 1918.
Oteçestvoznanı'e, 4. sınıf ders kitabı, Üçüncü Baskı, Sofya 1940. POPOV, K., Pametna Knı'jka za Vseki Bılgarin, Belejkı' ot Voynata, Haskovo 1913.
POPOV, S., "Bılgariya: Granitsi, Teritoriya, Naselenie", içinde Poluvekovna Bılgariya, llı'ı'strovan Ubileen Album, 1878-1929, Sofya 1929.
Pouçeniya za Voynika--Grajdanin, Haz. Albay K. Solarov, (Şumen, 1928).
RADEV, S., Tova, Kaela Vidyah ot Balkanskaıa Voyna, Konferenstı'yata Bukureşt Bukureşkiyat Mir ot 1913 godı'na, Sofya 2012.
RADEVA, M., Uçı'liştnoto İstoriçesko Obrazovanı'e Bılgarı'ya (1878- 944), Metod ve Tarih Analizi, Sofya 2008.
RAZSUKANOV, A., Balkanskata Voyna, Sofya 1939.
RUSEV, İ., Osma Pehotna uncanska Diviziya vıv Voynata Sreştu urtsiya 1912-1913, Sofya 1923.
Saga za Balkanskata Voyna, Dnevnik na Sveştenik İvan Doçev, Sofya 2012.
Sbornik ot Mejdunarodna Konferentsiya 90 Godinı' Balkanska Voyna, Kırcaali 2002.
SİLYANOV, H., Pisma İzpovedi na Edin Çetnik. Spomeni ot Stranca. Ot Vitoşa d0 Gramos, Sofya 1984.
SMITH, A. D., Millî Kimlik, Çeviren: B. Sina Şener, İstanbul 1999.
SMİT, A., Natsionalnata İdentiçnost, Sofya 2000.
SOLAROV, K., Balkanskiyat Sıı'ı'z Osvoboditelnite Voyni prez 1912 1913 godina, Sofya 1926.
Srednite Rodopi iBalkanskite Voyni, Plovdiv 1972.
STANEV, N., Nova Bılgariya, Sofya 1943.
İstoriya na Bılgarskiya Narod, Sofya 1917.
İstoriya na Bılgarskiya Narod, Ortaokul 3. sınıflara, İkinci Düzeltilmiş Baskı, Sofya 1918.
Kratka Bılgarska İstoriya, Pohodna Voynişka Biblioteka, Sofya 1917.
Nay-Nova İstoriya na Bılgariya 1878-1920, Sofya 1925.
Uçebnik P0 Bılgarska Obşta İstoriya Wovi Vekove), Halk ortaokullarının 3. sınıflarına, Birinci Baskı, Sofya 1932.
STANİŞEV, N., Kratka İstoriya na Bılgarite, ot Nay-stari Vemena d0 Dnes, Sofya 1942.
S_TATELOVA, E. ve S. Grınçarov, İstoriya na Bılgariya Tri Toma, lstoriya na Nova Bılgariya 1878-1944, Cilt III, Sofya 2006.
STEFANOV, İ., "Osvobejdenieto na Kırcaali Kırcaaliysko prez Balkanskata Voyna 1912", lzvestiya na lnstituta po Voenna istoriya, Cilt 38, 1984.
"Zapiski na Artileriyskiya İnj ener", Voenno-istoriçeski Sbornik, 5, 1996.
STOİLOV, A. ve diğer, İstoriya za Sedmi Klas na Obştoobrazovatelnite Uçilişta, Sofya 1957.
İstoriya, Uçebnik za Osmi Klas na Srealnite Politihniçeski Uçilişta, Sofya 1960.
STOİLOV, P., "Za Haraktera na Bllgarskata Armiya na Vodenite ot Neya Voyni prez Perioda 1877--1918", İzvestiya 1300 Godini legarska Dzrjava, Cilt 31, Sofya 1981.
STOYANOV, Tsv., "Duhovnite Materialni Postijeniya na Bllgariya sled Osvobojdenieto 1878--1928", içinde Poluvekovna Bılgariya, İlüstrovan Übileen Album, 1878-1929, Sofya 1929.
ŞAROVA, K., "Burj oaznata İstoriografıya Uçastieto na Bılgariya VlV Voynite (1912-1918 g.)", lstoriçeski Pregled, 2, 1950.
ŞOPOV, Y., Didaktiçeski Problemi na İstoriyata, Sofya 1991.
ŞOPOV, Y. ve diğer, İstoriya za Klas na Edinnoto Sredno-Politehniçesko Uçilişte, Sofya 1986.
TAMAŞ, G. M., "Natsionalizmıt Kato Kod Matafora", İztok-İztok, 2, 1991.
TODOROVA, M., Balkani-Balkanizım, İkinci Genişletilmiş Baskı, Sofya 2004.
Bılgariya, Balkanite, Svetıt: İdei, Protsesi, Sıbitiya, Sofya 2010.
TOŞEV, A., Balkans/cile Voyni, Cilt I-II, Sofya 1929-1931.
TRAYKOV, V? "Po Nyakoi Vıprosi na Naşata Voenna İstoriya ot 1885 de 1918 godina", lzvestiya 1300 godini Bılgarska Dırjava, Cilt 31, Sofya 1981.
TSVETKOV, P., Bılgariya Balkanite ot Drevnostta d0 Naşi Dni, Varna 1998.
VASİLEV, V., "Uçastieto na Bılgariya Ballganskata Mejdusıüzniçeskata Voyna 1912-1913 g.", içinde 681--1948. Iz Istoriyata na legarskata Narodnost Dzrjava, Izledvaniya, Analizi, Preotsenki, Sofya 1993.
Voynata Mejdu legariya urtsiya 1912-1913 godina, Cilt I-VII, Sofya 1928-1937.
YAVAŞÇEV, S., legarskata Voennoteoritiçna Misıl 1878-1944, Sofya 2011.