YEDİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA STRATEJİLERİ ÜST BİLİŞSEL FARKINDALIKLARININ VE PROBLEM KURMA BECERİLERİNİN İNCELENMESİ

Araştırmanın amacı yedinci sınıf öğrencilerinin okuma stratejileri üst bilişsel farkındalıklarının ve problem kurma beceri düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada nedensel karşılaştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 373 yedinci sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmanın verileri “Okuma Stratejileri Üst bilişsel Farkındalık Ölçeği” ve “Problem Kurma Beceri Testi” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistik teknikleri, bağımsız gruplar t testi, ANOVA ve MANOVA kullanılmıştır. Araştırma sonucunda yedinci sınıf öğrencilerinin okuma stratejilerine yönelik üst bilişsel farkındalıklarının ve problem kurma becerilerinin orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Üst bilişsel farkındalık ve problem kurma becerilerinin kitap okuma, bilgisayar, telefon ve tablet kullanma ve televizyon izleme sıklığı, oynanan oyun türü ve Türkçe dersi karne notuna bağlı olarak anlamlı düzeyde farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca yedinci sınıf öğrencilerinin okuma stratejileri üst bilişsel farkındalık düzeylerinin ve problem kurma becerilerinin doğrusal kombinasyonlarının günlük tutma durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermediği, matematik dersi karne notuna göre ise anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir.

___

  • Ada, K. (2019). Üst biliş ile problem kurma performansı arasındaki ilişkide matematik ve Türkçe derslerinin aracılık rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bayburt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bayburt.
  • Ajisuksmo, C. R. P., & Saputri, G. R. (2017). The influence of attitudes towards mathematics, and metacognitive awareness on mathematics achievements. Creative Education, 08(03), 486.
  • Akar, C., Başaran, M., & Kara, M. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 11(3), 1-14.
  • Akay, H. (2006). Problem kurma yaklaşımı ile yapılan matematik öğretiminin öğrencilerin akademik başarısı, problem çözme becerisi ve yaratıcılığı üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Akçam, S. (2012). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf öğrencilerinin biliş üstü farkındalık düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İzmir.
  • Akın, E. ve Çeçen, M. A. (2014) Ortaokul öğrencilerinin okuma stratejileri üst bilişsel farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi (Muş-Bulanık örneği). International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(8), 91-110.
  • Altun, M. (2002). Eğitim fakülteleri ve ilköğretim öğretmenleri için matematik öğretimi (10.bs.). Bursa: Alfa Yayınları. Altunkaya, H. (2017). İlkokul beşinci sınıf öğrencilerinin okuma kaygıları ile okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. International Journal of Language Academy, 5(3), 106-121.
  • Altunkaya, H., & Sülükçü, Y. (2018). 7. sınıf öğrencilerinin okuma stratejileri üst bilişsel farkındalık düzeyleri ile okuma becerileri arasındaki ilişki. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2502-2517.
  • Aslan, E., Aktan, E., & Kamaraj, I. (1997). Anaokulu eğitiminin yaratıcılık ve yaratıcı problem çözme becerisi üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(9), 37-48.
  • Aydın Akay, A. (2004). İlköğretim 2. Sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin matematik problemlerini çözme başarısına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Aykurtlu, G. (2019).9. sınıf öğrencilerinin kesir ve yüzde problemleri konusunda problem çözme başarılarının ve problem kurma becerilerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
  • Aykut, Ç., Karasu, N., & Kaplan, G. (2016). Özel eğitim öğretmen adaylarının üst biliş farkındalıklarının tespiti. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(03), 231-245.
  • Bağcı, H. (2013). Yazılı anlatımın unsurları. İçinde M. Özbay (Ed.), Yazma eğitimi. (3. basım, s.89-128). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Baki, A. (2014). Kuramdan uygulamaya matematik eğitimi: matematik felsefesi, matematik tarihi, özel öğretim yöntemleri, ölçme ve değerlendirme (5. bs.). Ankara: Harf Eğitim Yayınları.
  • Beentjes, J. W. H., & Voort, T. H. A. (1988). Television’s impact on children’s reading skills: a review of research reading research quarterly. Psychology of Media in Europe,23,121-137.
  • Bulut, F.G. (2018). İlkokul 4. Sınıf öğrencilerinin hikâye yazma becerileri ile problem kurma becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
  • Bunar, N. (2011). Altıncı sınıf öğrencilerinin kümeler, kesirler ve dört işlem konularında problem kurma ve çözme becerileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
  • Byrne, B. M. (1991). The maslach burnout inventory: Validating factorial structure and invariance across intermediate, secondary, and university educators. Multivariate Behavioral Research, 26(4), 583-605.
  • Cai, J., & Hwang, S. (2002). Generalized and generative thinking in US and Chinese students’ mathematical problem solving and problem posing. Journal of Mathematical Behavior, 21(4), 401-421.
  • Crouch, R., & Haines, C. (2004). Mathematical modelling: transitions between the real world and the mathematical model. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 35(2), 197-206.
  • Çağatay, E. (2020). İlköğretim öğrencilerinin problem çözme becerilerini yordayan değişkenlerin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
  • Çavuşoğlu, E. (2010). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyi ile matematik problemlerini çözme başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Demirci, Ö. (2018). Matematik öğretmeni adaylarının olasılık konusunda problem kurma becerilerinin gelişiminin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Deniz, M. (2013). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinde okuduğunu anlama becerisi ile matematik dersindeki akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
  • Deniz, E. (2017). Yedinci sınıf öğrencilerinin dil bilgisi, kelime bilgisi ve okuduğunu anlama düzeyleri ile yazma becerileri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Dikkartın Övez, F.T. (2012). Matematik öğretim programlarının değerlendirilmesi (Cebir öğrenme alanı) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necati bey Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
  • Dikkartın Övez, F.T., & Çınar, B.A. (2018). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin cebir bilgileri ve cebirsel düşünme düzeylerinin problem kurma becerileri açısından incelenmesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(1), 483-502.
  • Dinçer, Ç., & Göktaş, İ. (2019). 4-6 Yaş çocuklarının kişiler arası problem çözme becerileri ve okul öncesi eğitim alma durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 4(1), 72-83.
  • Dolly, D. R. (2004). Developing metacognitive reading strategies with college students. Language Arts Journal of Michigan, 20(2), 53-56.
  • Ebner, M., & Holzinger, A. (2007). Successful implementation of user-centered game based learning in higher education: An example from Civil Engineering. Computers and Education, 49(3), 873-890.
  • Erdem, E. (2016). Matematiksel muhakeme ile okuduğunu anlama arasındaki ilişki: 8. sınıf örneği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1), 393-414.
  • Gelen, İ. (2003). Bilişsel farkındalık stratejilerinin Türkçe dersine ilişkin tutum, okuduğunu anlama ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • George, D., & Mallery, M. (2001). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference (3rd ed.). US: Allyn ve Bacon.
  • Gonzales, N. A. (1998). A blueprint for problem posing. School Science and Mathematics, 98(8), 448-456.
  • Göktaş, Ö. (2010). Okuduğunu anlama becerisinin ilköğretim ikinci kademe matematik dersindeki akademik başarıya etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
  • Güven, B., & Özçelik, Ç. (2017). İlkokul matematik dersine yönelik gerçekleştirilen lisansüstü eğitim tez çalışmalarına ilişkin bir inceleme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(4), 693- 714.
  • Greenfield, P. M. (2014). Mind and media: The effects of television, video games, and computers. New York: Psychology Press.
  • Hamer, A. B., & Mcgrath, J. (2010). On-screen vs. on-page reading strategies. Session conducted at the meeting of college reading and learning association. Salt Lake City: UT.
  • Kandemir, H. (2019). Beşinci sınıf öğrencilerinin çalışma alışkanlık ve tutumları ile üst bilişsel okuduğunu anlama farkındalığı, okuduğunu anlama ve okuma tutumları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bülent Ecevit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
  • Kanmaz, A. (2012). Okuduğunu anlama stratejisi kullanımının okuduğunu anlama becerisi, bilişsel farkındalık, okumaya yönelik tutum ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
  • Karababa, S., & Kaya, D. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin okuma stratejileri üst bilişsel farkındalıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 5(5), 133-147.
  • Karataş, İ., & Güven, B. (2003). Problem çözme davranışlarının değerlendirilmesinde kullanılan yöntemler: Klinik mülakatın potansiyeli. Elementary Education Online, 2(2), 2-9.
  • Karatay, H. (2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,9(2), 58-80.
  • Kutlu, Ö., Yıldırım, Ö., Bilican, S., & Kumandaş, H. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlamada başarılı olup-olmama durumlarının kestirilmesinde etkili olan değişkenlerin incelenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 2(1), 132-139.
  • Karnain, T., Bakar, M. N., Siamakani, S. Y. M., Mohammadikia, H., Candra, M. (2014). Exploring the Metacognitive Skills of Secondary School Students Use During Problem Posing. Jurnal Teknologi, 67(1).
  • Katırcı Ağaçkıran, Z. (2016). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarının ve okuma hızlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
  • Kavasoğlu, B.E. (2010). Ortaokul 6, 7 ve 8. sınıf matematik dersinde olasılık konusunun oyuna dayalı öğretiminin öğrenci başarısına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Kaya Tosun, D. (2018). Okuma çemberlerinin okuduğunu anlama, akıcı okuma, okuma motivasyonu ve sosyal beceriler üzerindeki etkisi ve okur tepkilerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
  • Kaysi, F., & Aydemir, E. (2017). Uzaktan Eğitim Süreçlerindeki Etkileşim Boyutlarının Değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 778-790.
  • Kojima, K., Miwa, K., Matsui, T. (2015). Experimental study of learning support through examples in mathematical problem posing. Research and Practice in Technology Enhanced Learning, 10(1), 1-18.
  • Korkmaz, E., & Gür, H. (2006). Öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin belirlenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi,8(1), 65-74.
  • Köseoğlu, E. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
  • Lin, P. J. (2004). Supporting teachers on designing problem-posing tasks as a tool of assessment to understand students’ mathematical learning. In M. Hoines & A. Fuglestad (Eds.), Proceedings of the 28th annual meeting of the International Group for the Psychology of Mathematics Education,3, (pp. 257-264). Bergen, Noruega: Bergen University College.
  • Lowrie, T. (2002). Designing a framework for problem posing: young children generating open-ended tasks. Contemporary Issues in Early Childhood, 3(3), 354-364.
  • Mallart, A., Font, V., & Diez, J. (2018). Case study on mathematics pre-service teachers’ difficulties in problem posing. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(4), 1465-1481.
  • Markoff, J. (2000, 16 Fabruary). A Newer, lonelier crowd emerges in Internet study. The New York Times, A.1.
  • Matel, P. B. (2013). Reading comprehension and mathematical problem-solving skills of fourth year high school students of Tagaytay City Science National High School (Unpublished Master’s Thesis). Master of Arts in Education major in Mathematics Cavite State University, Cavite, Indan.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB], (2016). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı 2015 ulusal raporu. Erişim adresi http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2014/11/PISA2015_UlusalRapor.pdf.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018a). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Erişim adresi https://ttkb.meb.gov.tr.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018b). Uluslararası öğrenci değerlendirme programı 2018 Türkiye ön raporu. Erişim adresi http://pisa.meb.gov.tr/wpcontent/uploads/2020/01/PISA 2018 Turkiye On Raporu.pdf.
  • Mokhtari, K., & Reichard, C.A. (2002). Assessing students’s metacognitive awareness of reading strategies. Journal of Educational Psychology, 94(2), 249-259.
  • Mucherah, W., & Yoder, A. (2008). Motivation for reading and middle school students’ performance on standardized testing in reading. Reading Psychology, 29(3), 214–235.
  • McNamara Danielle, S. (2007). Reading comprehension strategies: Theories, interventions and technologies. New Jersey: Lawrance Erlbaum Associates.
  • Obalar, S. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma yazma becerileri ile sosyal duygusal uyum ve zekâ düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Oçak, S. D. (2007). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişim düzeyleri ile okuma-yazma başarısı arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Oluk, S., & Başöncül, N. (2009). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin üst biliş okuma stratejilerini kullanma düzeyleri ile fen teknoloji ve Türkçe ders başarıları üzerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi,17(1), 183-194.
  • Özcan, Z. Ç. (2007). Sınıf öğretmenlerinin derslerinde biliş üstü beceri geliştiren stratejileri kullanma özelliklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Öztürk, E. (2012). Okuma stratejileri üst bilişsel farkındalık envanterinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elementary Education Online, 11(2), 292-305.
  • Özyılmaz, G. (2010). İlköğretim 7. Sınıf öğrencilerine okuduğunu anlama stratejileri öğretiminin okuduğunu anlama başarısı üzerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Panchabakesan, S. (2011). Problems and prospectives in distance education in India in the 21st century. Problems of Education in The 21st Century, 30, 113-122.
  • Pesa, N., & Somers, S. (2007). Improving Reading Comprehension through Application and Transfer of Reading Strategies. Online Submission.
  • Polya, G. (1997). Nasıl çözmeli? (1.bs.). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
  • Sapungan, R. M., & Mary Ann, L. Gabor and Sunshine G. Rayos. (2018). Reading comprehension as a determinant of science performance. International Journal of Recent Innovations in Academic Research, 2(8), 31-40.
  • Semizoğlu, R. (2013). İlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve görsel okuma düzeyi ile problem kurma becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Sert, A. (2010). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Silver, E. A. (1994). On mathematical problem posing. For the Learning of Mathematics, 14(1), 19–28.
  • Silver, E. A., & Cai, J. (1996). An analysis of arithmetic problem posing by middle school students. Journal for research in Mathematics Education, 521-539.
  • Stoyanova, E. (2005). Problem solving strategies used by years 8 and 9 students. Australian Mathematics Teacher, 61(3), 6-11.
  • Temel, S., & Katrancı, M. (2019). İlkokul öğrencilerinin yazılı anlatım becerileri, yazmaya yönelik tutumları ve yazma kaygıları arasındaki ilişki. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(17), 322-356.
  • Tepe, Y. (2016). Ortaokul öğrencilerinin okuduğunu anlama becerisi ile matematik dersinde problem çözme başarısı arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
  • Tertemiz, N., & Sulak, E. (2013). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin problem kurma becerilerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 12(3), 713-729.
  • Turhan Türkkan, B. (2017). Sosyomatematiksel konularla bütünleştirilmiş matematik öğretimi: Sosyal adalet ve eşitlik değerlerine ilişkin farkındalık ile problem kurma becerisi geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Turhan, B., & Güven, M. (2014). Problem kurma yaklaşımıyla gerçekleştirilen matematik öğretiminin problem çözme başarısı, problem kurma becerisi ve matematiğe yönelik görüşlere etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 217-234.
  • Tutal, Ö. (2013). İlk okuma-yazma öğrenmede okula başlama yaşının okuma-yazma başarısına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
  • Tveit, A.S., & Mangen, A. (2014). A joker in the class: teenage readers' attitudes and preferences to reading on different devices. Library & Information Science Research, 36, 179–184.
  • Van Harpen, X. Y., & Sriraman, B. (2012). Creativity and mathematical problem posing: an analysis of high school students' mathematical problem posing in China and the USA. Educ Stud Math, 82, 201-221.
  • Yantır, N. (2011). İlköğretim 6.sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Yıldız, Z. (2014). Matematikte problem kurma çalışmalarının öğretmen adaylarının problem kurma becerilerine ve üst bilişsel farkındalık düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Yılmaz, M. (2008). Türkçede okuduğunu anlama becerilerini geliştirme yolları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 131-139.