Asena AYVAZ CAN, Mustafa BEKTAŞ, Ebru ÇALIKOĞLU

Sınıf Öğretmeni Adaylarının Mesleki Beceri Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi

21. yüzyılda yaşanan gelişmelerin bir sonucu olarak yeni eğitimprogramlarının uygulamaya konulmasıyla öğretmenlerin sahipolmaları gereken nitelikler etkilenmiş ve 2017 yılında öğretmenlikmesleği genel yeterlikleri Milli Eğitim Bakanlığı’nca (MEB) yenidenbelirlenmiştir. Bu yeterlikler “mesleki bilgi”, “mesleki beceri” ve“tutum ve değerler” olmak üzere 3 yeterlik alanından oluşmaktadır.Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının mesleki beceriöğretmen öz-yeterlik algılarını incelemektir. Araştırmada nitelaraştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Çalışmagrubunu Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Temel EğitimBölümü Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı’nın son sınıfında öğrenim gören29 sınıf öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarakaraştırmacılar tarafından hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşmeformu kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniğindenyararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda sınıf öğretmeni adaylarınınmesleki beceri alanına ilişkin öz-yeterlik algılarının, öz-yeterlikkaynaklarından daha çok olumlu yönde etkilendiği bulunmuştur.Sınıf öğretmeni adaylarının öz-yeterlikleri 4 temel kaynaktan enfazla doğrudan yaşantılardan olumlu yönde etkilendiği tespitedilmiştir.

Examination of Primary School Teacher Candidates’ Occupational Skill Self-Efficacy Perception

The qualifications teachers require had been influenced by the implementation of new educational programs as a result of the developments in the 21st century and in 2017 the general competencies of the teaching occupation were re-determined by the Ministry of National Education. These competences consist of 3 competence areas as “occupational knowledge”, “occupational skills” and “attitudes and values”. The aim of this study is to examine the pre-service teachers' occupational skill self-efficacy perception. Case study of qualitative research methods is used in the study. The study group consisted of 29 primary school teacher candidates studying in the last grade of Sakarya University Faculty of Education, Primary School Teacher Education Undergraduate program. A semi-structured interview form prepared by the researchers was used as the data collection tool. Content analysis technique was used in data analysis. When the results of the research were examined, it was concluded that the self-efficacy of the primary school teacher candidates about their occupational skills competencies were positively affected than the self-efficacy sources more. The self-efficacy perceptions of primary school teacher candidates in the field of occupational skills are positively influenced by direct experiences from 4 main sources the most.

PDF

___

Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24-33.
Aktemur-Gürler, S. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının öğretmen yeterlilik algıları üzerine bir inceleme. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara.
Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
Arslan, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin öz yeterlik inancı kaynaklarının öğrenme ve performansla ilgili öz yeterlik inancını yordama gücü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1907-1920.
Arslan, S. ve Özpınar, İ. (2008). Öğretmen nitelikleri: İlköğretim programlarının beklentileri ve eğitim fakültelerinin kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 2(1), 38- 63.
Atasoy, M. U. (2010). Lisans ve tezsiz yüksek lisans öğrenimi görmekte olan müzik öğretmeni adaylarının genel öğretmenlik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Atıcı, M. (2001). Öğretmen yetkinliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26(26), 195-209.
Aydın Y. C., Kondakçı U. E., Temli Y. ve Tarkın A. (2013). Adaptation of sources of self-efficacy inventory into Turkish. Elementary Education Online, 12(3), 749 758.
Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Macmillan.
Benzer, F. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin öz-yeterlik algılarının analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Birgin, O. ve Gürbüz, R. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının ölçme ve değerlendirme konusundaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 163-179.
Coşkun, E., Gelen, İ. ve Öztürk, E. P. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme yeterlik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 140-163.
Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: İlk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 99-114.
Çetinkaya, R. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının yeterlilik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Çolak, İ., Yorulmaz, Y. İ. ve Altınkurt, Y. (2017). Öğretmen özyeterlik inancı ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 20-32.
Güneri, B. ve Arslan, A. (2018). Öz yeterlik inancı kaynaklarını belirleme ölçeğinin ortaöğretim öğrencilerine uyarlanması. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 256-268.
Hancock, R. D. & Algozzine, B. (2006). Doing case study research. New York: Teachers College Press.
Hazır-Bıkmaz, F. (2004). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlilik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 161, https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/161/bikmaz.htm adresinden 19.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
Hodges, C. B., & Murphy P. F. (2009). Sources of self- efficacy beliefs of students in a technology-intensive asynchronous college algebra course. Internet and Higher Education, 12, 93-97.
Işık, A., Çiltaş, A. ve Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1), 53-62.
Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz yeterliliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73-84.
Karabacak, K. ve Eskicumalı, A. (2015). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 389-400.
Karaca, E. (2004). Öğretmen adaylarının planlama ve öğretim süreci yeterliklerine ilişkin algıları. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004.
Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Avrupa birliği uyum sürecinde öğretmen yeterlikleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
Kösterelioğlu, İ. ve Akın-Kösterelioğlu, M. (2008). Stajyer öğretmenlerin mesleki yeterliklerini kazanma düzeylerine ilişkin algıları. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 10 (2), 257-275.
MEB (2017). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri. Ankara. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_Y ETERLYKLERY.pdf adresinden 19.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Miles, M. B, & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London, Sage Publication.
Mutlu, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin mesleki yeterlilik algılarının belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yakın Doğu Üniversitesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti.
Numanoğlu, G. ve Bayır, Ş. (2009). Bilgisayar öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 197-212.
Oğuz, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 281-290.
Özdemir, S. ve Yalın, İ. H. (2003). Öğretmenlik mesleğine giriş. 4. Baskı. Ankara: Nobel Yayın.
Özer, B. ve Gelen, İ. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeyleri hakkında öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 39-55.
Özyürek, R. (2005). Informative sources of math-related selfefficacy expectations and their relationship with mathrelated self-efficacy, interest, and preference. International Journal of Psychology, 40, 145–156.
Redmond, B. F. (2013). Self-efficacy and social cognitive theories. Retrieved from https://wikispaces.psu.edu/display/PSYCH484/7.+Self-Efficacy+and+Social+Cognitive+Theories
Resmi Gazete (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu, (Tarih: 14.06.1973 ve Sayı: 14574) http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/14574.pdf adresinden 19.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
Ruble, L. A., Usher, E. L., & McGrew J. H. (2011). Preliminary investigation of self-efficacy among teachers of students with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 26 (2), 67-74.
Sakız, G. (2013). Başarıda anahtar kelime: Öz-yeterlik. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 185-210.
Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmen yeterlilikleri açısından kendilerini değerlendirmeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 131-140.
Şahin-Taşgın, Ç. ve Hacıömeroğlu, Ö. (2010). Öğretmen özyeterlik inanç ölçeğinin Türkçeye uyarlanması ve sınıf öğretmeni adaylarının özyeterlik inançları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 63-75.
Şeker, H., Deniz, S. ve Görgen, İ. (2005). Tezsiz yüksek lisans öğretmen adaylarının öğretmenlik yeterlikleri üzerine değerlendirmeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 42, 237-253.
Taşgın, A. ve Sönmez S. (2013). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi (Öğretme ve öğrenme süreci yeterlikleri-öğrenmeyi, gelişimi izleme ve değerlendirme yeterlikleri). Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3, 80-90.
Usher, E. L. (2009). Sources of middle school students’ self efficacy in mathematics: A qualitative investigation. American Educational Research Journal, 46 (1). 275-314.
Usher, E. L., & Pajares, F. (2009). Sources of self-efficacy in mathematics: A validation study. Contemporary Educational Psychology, 34, 89-101.
Ünal, M. (2015). Öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgilerinin ve öğretmenlik öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Warner, L. M., Schüz, B., Knittle, K. Ziegelmann, J. P., & Wurm, S. (2011). Sources of perceived self efficacy as predictors of physical activity in older adults. Applied Psychology: Health and Well-Being, 3 (2), 172-192.
White, A. G. (2009). Ninth and tenth grade student’s mathematics self-efficacy beliefs: Te sources and relationship to teacher classroom interpersonal behaviors. Unpublished doctoral dissertation, Department of Secondary Curriculum and Instruction, The University of Alabama.
Yavuz, G. (2011). Öğretmen adaylarının öğrenme öğretme süreci ve ölçme değerlendirme alanındaki yeterliklerine ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
Yeşilyurt, E. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinin genel yeterliklerine yönelik yeterlik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 71-100.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. baskı) Ankara: Seçkin Yayınları.
Yılmaz, K. ve Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41, (2), 143-167.
Yurt, E. ve Sünbül, A. M. (2014). Matematik öz-yeterlik kaynakları ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 145-157.
Zararsız, N. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.