Sağlık Alanında Öğrenim Gören Üniversite Öğrencilerinin Sınav Başarısına Yönelik Psikostimülan Kullanımına İlişkin Tutumları

Yoğun ve kapsamlı programlarda öğrencilerin sınavlara hazırlanmak için oldukça sınırlı zamanları bulunmaktadır ve öğrenciler bu zamanı daha verimli kullanabilmek adına da hayatlarından, beslenmelerinden, uykularından, vb. feragat etmektedirler. Öğrenciler sınav sürecinde oluşan yorgunluğun etkilerini azaltmak ve dikkatlerini toplayabilmek adına ise çalıştıkları süre boyunca enerji içeceği, çay, kahve, gibi kafein oranı yüksek ürünler tüketmektedir. Kafeinli içecekler öğrenciler için sınav dönemlerinde çoğu zaman bir can simidi olarak görülmekte ancak bazı öğrenciler için kafeinli içeceklerde yer alan kafein miktarı yetersiz kalabilmektedir. Bu da öğrencileri uyarıcı etkisi daha fazla olan, odaklanmayı, hafızayı ve konsantrasyonu arttıran psikositümülan ilaçların suistimaline itmektedir. Bu çalışmada da üniversite öğrencilerinin akademik başarı uğruna tedavi dışı bu ilaçları kullanıp kullanmadıklarını saptamak ve bir tutum ölçeği geliştirerek öğrencilerin bu ilaçları kullanma eğilimlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında ölçeğin deneme uygulaması için 470, nihai form uygulaması için ise 305 öğrenciden veri toplanmıştır. Deneme uygulamasından elde edilen bulgular ölçeğin güvenilir ve geçerli ölçme yaptığını ortaya koymuştur. Çalışma kapsamında elde edilen bulgulardan öğrencilerin sınav dönemlerinde %62,3’ünün kafeinli içecek tükettiğini, %2’inin vitamin aldığını ve %8,3’ünün de tedavi dışı psikostimülan ilaç kullandığını göstermiştir. Ölçeğin nihai form uygulamasından ise çalışmaya katılan bireylerin sınav dönemlerinde tedavi dışı ilaç kullanımlarına ilişkin tutumlarının sınıf düzeyiyle birlikte arttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

ölçek geliştirme, psikostimülan, kafein tüketimi

PDF

___

Altıntaş, H., Sevencan, F., Aslan, T., Cinel, M., Çelik, E., & Onurdağ, F. (2006). HÜTF dönem dört öğrencilerin uyku bozukluklarının ve uykululuk hallerinin epworth uykululuk ölçeği ile değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 15 (7), 114.Aysan, E., Karaköse, S., Zaybak, A., İsmailoğlu, E. (2014). Üniversite öğrencilerinde uyku kalitesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 7(3): 193-198. Carroll, B.C., McLaughlin, T.J., Blake, D.R. (2006) Patterns and knowledge of nonmedical use of stimulants among college students. Arch Pediatr Adolesc Med. 160(5):481-495. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. DeSantis, A.D., Webb, E.M., Noar, S.M. (2008). Illicit use of prescription ADHD medications on a college campus: a multimethodological approach. J Am Coll Health. 57(1):315-324Ekinci, O., Ekinci, A.E., Bölek, S. (2015). Depresif bozuklukların tedavisinde psikostimulanlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 7(3):304-318.Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık, 2014.Fallah, G., Moudi, S., Hamidia, A., Bijani, A. (2018). Stimulant use in medical students and residents requires more careful attention. Caspian J Intern Med. 9(1): 87-91. FDA [Food and Drug Administration] (2006). Drug Safety and Risk Management Advisory Committee meeting. 9-10 February 2006. Fond, G., Gavaret, M., Vidal, C., Brunel, L., Riveline, J.P., Micoulaud Franchi, J.A., Domenech P. (2016). (Mis)use of prescribed stimulants in the medical student community: motives and behaviors. Medicine. 95(16), 1-8. Gay, L.R. (1996), Educational reserch, New Jersey: Prentice Hall Inc. Englewood Cliffs,.Gözükara Bağ, H., Karabulut, E., Alpar, R. (2010). 2x2 Tablolarda Gözlemciler/Gözlemler Arası Uyumun Değerlendirilmesi. Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi. 34(1-2): 46-52.Kayaalp, O. (2002). Rasyonel tedavi yönünden tıbbi farmakoloji. Ankara: Pelikan Yayınları. Kline, R.B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.Lowry, M., Dean, K., Manders, K. (2010). The link between sleep quantity and academic performance for the college student. The University of Minnesota Undergraduate Journal of Psychology. 3 (1): 16-19. McCabe, S.E., Knight, J.R., Teter, C.J. & Wescler, H. (2004). Non-medical use of prescription stimulants among US college students: prevalence and correlates from a national survey. Society for the Study of Addiction. 99(1): 96–106. Nissen, S.E. (2006). ADHD drugs and cardiovascular risk. N Engl J Med. 354 (1):1445-1448.Retief, M.,Verster, C. (2016). Prevalence and correlates of non-medical stimulants and related drug use in a sample of South African undergraduate medical students. South African Journal of Psychiatry. ;22(1):1-6. Şenocak, M. (2014). Biyoistatistik ve araştırma yöntembilimi. İstanbul: İstanbul tıp yayınevi.Shcao, M. F., Chou, Y. C., Yeh, M. Y, & Tzeng, W. C (2010). Sleep quality and quality of life in female shift working nurses. Journal Advanced Nursing, 66 (7): 1565-72.Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Elinoks Yayıncılık. Tatlıdil, H. (1992). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel analiz. Ankara: Engin Yayınları.Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Teter, C.J., McCabe, S.E., LaGrande, K., Cranford J.A., Boyd, C.J. (2006). Illicit Use of Specific Prescription Stimulants Among College Students: Prevalence, Motives, and Routes of Administration. Pharmacotherapy. 26(10): 1501-1510. Webb, J.R., Valasek, M.A., North, C.S. (2013). Prevalence of stimulant use in a sample of US medical students. Ann Clin Psychiatry. 25(1):27-32. Wilens, T.E., Adler, L.A., Adams, J., Sgambati, S., Rotrosen, J., Sawtelle, R., Utzinger, L., Fusillo, S. (2008). Misuse, and diversion of stimulants prescribed for ADHD: a system¬atic review of the literature.. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 47(1):21-31. Yılmaz, V., Çelik, H.E. (2009). LISREL ile yapısal eşitlik modellemesi: temel kavramlar, uygulamalar, programlama. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.