Öğretmenlerin Sabır Değerine Dair Algıları: Metaforik Bir Araştırma

Öğretmenler üzerinde gerçekleştirilen bu araştırma, onların sabır değerlerine ilişkin algılarını ortaya koymak maksadıyla yapılmıştır. “Sabır……gibidir/benzer, çünkü…” sorusunu ve demografik değişkenler ile ilgili soruları içeren bir form öğretmenler tarafından doldurulmuştur. Bu form aracılığıyla ulaşılan veriler içerik analiziyle değerlendirilmiştir. Katılımcılar tarafından sabır değerine ilişkin olarak belirtilen metaforlar, ortak özelliklerine göre kategorize edilmiştir. Çalışmanın neticesinde örneklem tarafından sabır değerine dair 59 farklı metafor üretilmiştir. Elde edilen metaforlar ortak özelliklerine göre incelenmiş ve 6 farklı kategoride sınıflandırılmıştır. Bu 6 farklı kategori ise şu şekildedir: ‘tahammül’, ‘baş etme’, ‘sığınma’, ‘anlamlandırma’, ‘umut’ ve ‘denge’. 75 öğretmenin yer aldığı çalışmada sabır değerine yönelik olarak katılımcıların 24’ü ‘tahammül’, 18’i ‘sığınma’, 13’ü ‘baş etme’, 8’i ‘anlamlandırma’, 8’i ‘umut’, 4’ü ‘denge’ kategorilerinde metafor belirttiklerine ulaşılmıştır. Katılımcıların en çok kullandıkları metaforlar arasında ilaç, mücadele, ağaç, oruç, meyvenin olgunlaşması ve umut olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Sabır, Algı, Metafor, Baş etme

Teachers’ Perceptions Regarding Patience Value: A Metaphorical Study

This research carried out on teachers to present their perceptions related to patience. “Patience is similar/like……, because…” question and demographical variables questions was asked to them with a form. The data gained at the end of research was evaluated with content analysis. The metaphors mentioned by the participants regarding the value of patience were categorized according to their common characteristics. As a result of the study, 59 different metaphors about the value of patience were produced by the sample. These metaphors were examined according to common qualities and classified in 6 different categories. These 6 different categories are in that way: ‘endurance’, ‘coping’, ‘refuge’, ‘meaning’, ‘hope’, ‘balance’. It was attained that there were 24 metaphors for ‘endurance’, 18 for ‘sanctuary’, 13 for ‘disposition’, 8 for ‘explanation’, 8 for ‘hope’ and 4 for ‘balance’ in the category in relation to patience. It was recorded that participants used medicine, struggle, tree, fasting, ripening of the fruit and hope as a metaphor.

Keywords:

Psychology of Religion, Patience, Perception, Metaphor, Coping,

PDF

___

Ağılkaya Şahin, Zuhal. Psikoloji ve Psikoterapide Din. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2020.
Asghar, Sadia. “Pakistan’daki Din Psikolojisi Çalışmalarına Genel Bir Bakış”. Journal of Analytic Divinity 6/2 (2022), 160-173.
Ayten, Ali. Tanrı’ya Sığınmak-Dinî Başa Çıkma Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
Bahadır, Abdülkerim. İnsanın Anlam Arayışı ve Din. İstanbul: İnsan Yayınları, 2018.
Bedri, Malik. Müslüman Psikologların Çıkmazı. çev. İrem Nur Kaya. İstanbul: Mahya Yayınları, 2019.
Bilgin, Muhammet. Özel Eğitim Gereksinimli Çocuğu Olan Ebeveynlerin Yaşama Anlam Verme Düzeylerinin, Manevi İyi Oluş ve Sabır Düzeyleri Açısından İncelenmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
Dağcı, Abdullah. Huzurevi Yaşlılarının Manevi Gereksinimlerinin Belirlenmesi ve Değer Odaklı Manevi Bakım Programının Umut, Psikolojik İyi Oluş ve Tanrı Algısı Düzeyleri Üzerindeki Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
Doğan, Mebrure. "Dinlerde ve İslam Kültüründe Sabır." Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/5 (2014), 93-130.
Eaton, Gai. Tanrı’yı Hatırlamak. çev. Salime Leyla Gürkan. İstanbul: İnsan Yayınları, 2021.
Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî ed-Dımaşkī el-Hanbelî (İbn Kayyim el-Cevziyye). Sabredenlerin Hazırlığı ve Şükredenlerin Azığı. çev. Mehdi Canpolat. İstanbul: Karınca Polen, 2017.
İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed. Bir Alimin Günlüğü. çev. Cemal Aydın. İstanbul: Sufi Kitap, 2019.
İsfahânî, Ebü’l-Kāsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal er-Râgıb. Erdemli Yol. çev. Muharrem Tan. İstanbul: İz Yayıncılık, 2019.
Râzî, Ebû Bekr Muhammed b. Zekeriyyâ. Ruh Sağlığı. çev. Hüseyin Karaman. İstanbul: İz Yayıncılık, 2019.
Sülemî, Ebû Abdirrahmân Muhammed b. el-Hüseyn b. Muhammed. Ruhun Hastalıkları ve Çareleri. çev. Cemal Aydın. İstanbul: Sufi Kitap, 2020.
Esen, Nesibe - Kayıklık, Hasan. "Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dini Başa Çıkma İlişkisi." Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 19/1 (2019), 225-236.
Folkman, Susan. "Stress, Coping, and Hope", Psychological Aspects of Cancer. ed. Jennifer L. Steel et al. 119-127. Boston, MA: Springer, 2012.
Fromm, Erich. Sevme Sanatı. çev. Yurdanur Salman. İstanbul: Payel Yayınları, 1995.
Fromm, Erich. Kendini Savunan İnsan. çev. Necla Arat. İstanbul: Say Yayınları, 2017.
Goleman, Daniel. Duygusal Zeka. çev. Banu S. Yüksel. İstanbul: Varlık/Bilim Yayınları, 2004.
Göka, Erol. Varoluşun Psikiyatrisi. İstanbul: Kapı Yayınları, 2020.
Groopman, Jerome. Umudun Anatomisi. çev. Faik Cem Arı. İstanbul: Albaraka Yayınları, 2020.
Hamdy, Sherine F. "Islam, Fatalism, and Medical Intervention: Lessons from Egypt on The Cultivation of Forbearance (sabr) and Reliance on God (tawakkul)." Anthropological Quarterly (2009), 173-196.
James, William. Dinsel Deneyimin Çeşitleri. çev. İsmail Hakkı Yılmaz. İstanbul: Pinhan Yayınları, 2017.
Kandemir, Fatih. Dindarlık, Umut ve İyimserlik İlişkisi. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2020.
Karakaş, Ahmet. "Sabır Tutumunun Sürekli Öfke İfade Tarzlarına ve Öfke Kontrolüne Etkisi." Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi 2/1 (2018), 93-111.
Karasu, Toksöz Bayram. Huzurlu Yaşama Sanatı. çev. Handan Balkara. İstanbul: Boyner Yayınları, 2004.
Karslı, Necmi. "Üniversite Öğrencilerinde Sabır ve Dindarlık İlişkisi." Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17 (2020), 52-72.
Kayıklık, Hasan. Tasavvuf Psikolojisi. Ankara: Akçağ, 2011.
Kılıç, M. Erol, Anadolu’nun Ruhu. İstanbul: Sufi Kitap, 2018.
Kierkegaard, Soren. Korku ve Titreme. çev. İbrahim Kapaklıkaya. İstanbul: Araf Yayınları, 2015.
Kutub, Seyyid. Sabır Bilinci. çev. Abdülkadir Coşkun. İstanbul: Ehil Yayınları, 2017.
Necati, Osman. Kur’an ve Psikoloji. çev. Hayati Aydın. İstanbul: Fecr Yayınevi, 1998.
Necati, Osman. Hadis ve Psikoloji. çev. Mustafa Işık. İstanbul: Fecr Yayınları, 2016.
Niyazibeyoğlu, Tuğrul. İç-dış Başarı ve Maneviyat İlişkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilmler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
Özdemir, Nagihan. Engelli Ailelerinde Problem Çözme ve Sabır Gösterme Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
Özdoğan, Öznur. Mutluluğu Seçiyorum. Ankara: Özdenöze Yayınları, 2012.
Peck, M. Scott. Az Seçilen Yol. çev. Semra Ayanbaşı. İstanbul: Akaşa, 2016.
Peker, Hüseyin. Allah’ın Boyasıyla Boyanmak. İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
Scioli, Anthony - Biller, Henry B. Hope in the Age of Anxiety. New York: Oxford University Press, 2009.
Seligman, Martin E. P. Öğrenilmiş İyimserlik. çev. Semra K. Akbaş. İstanbul: Eksi Kitaplar, 2021.
Seyhan, B. Yaşar. “Başa Çıkma Değeri Açısından Sabır Üzerine Nitel Bir Çalışma”. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi 49 (2015), 127-146.
Tarhan, Nevzat. Yunus Terapi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
Tarhan, Nevzat. Duyguların Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2015.
Tarhan, Sinem – Bacanlı, Hasan. "İlkokuldan Üniversiteye Umut Kavramının Tanımlanması Üzerine Nitel Bir Çalışma." Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi 4/2 (2016), 86-112.
Tokur, Behlül. Stres ve Din. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2017.
Topçu, Nurettin. Var Olmak. İstanbul: Dergah Yayınları, 2015.
Türkçapar, Hakan. Fark Et, Düşün, Hisset, Yaşa. İstanbul: Epsilon Yayınları, 2019.
Ulupınar, Hüseyin. Özel Eğitim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin İş Yaşam Kalitesi İle Sabır Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tezsiz Yüksek Lisans Tezi, 2023.
Yavuz, Tuğba. Hemodiyaliz Hastalarında Sabır ve Yaşam Memnuniyeti İlişkisi. Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.