İslam Hukukunda Senet Tanzîmi ve Senetlerin Şekil Şartları

İslam hukukunda çok erken dönemlerden itibaren muamelelerin belgelendirilmesi ve yazıyla kayıt altına alınmasına başlanmış, Hicri II. yüzyıldan itibaren düzenlenecek belgelerin hangi esaslar çerçevesinde düzenleneceği ile ilgili kurallar tespit edilmiştir. Bu kurallar müstakil bir ilim (ilm-i şürût/tevsîk) tarafından ele alınmış, bu konuda zengin bir literatür oluşmuştur. Şer’î açıdan geçerli ve yargı önünde ispat gücüne sahip olacak şekilde belgelerin nasıl yazılacağı ile ilgili kurallar fıkıh ve edebiyat (inşa) ilimleri dikkate alınarak tespit edilmeye başlanmıştır. Bu makalede, şürut eserlerinde ele alınan belge türlerinden olan ve kısaca “hukûkî muameleleri kayıt altına almak üzere düzenlenen belgeler” olarak tanımlanabilecek senetlerin İslam Hukukuna göre nasıl tanzim edileceği ve içermeleri gerekli temel hususlara temas edilmeye çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler:

Senet, Belge Tanzimi, İlm-i şürût, Sakk

PDF

___

Atar, Fahrettin, “Şürût ve Sicillât”, DİA, XXXIX, s. 270-273. Berkin, Necmeddin M., “İspat Hukukunda Senet Delili ve Yazılı Şekil” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, (İstanbul, 1946), c. XII, sayı 4, s.1177-1192. Burhâneddîn el-Buhârî, Burhaneddin Ömer b. Mâze (ö.616), Muhî- tu’l-Burhânî, thk. Nuaym Eşref Nur Ahmed, (el-Meclisu’l-İlmî 2000). Deliduman, Seyithan, “Medeni Usul Hukukunda Senet ve Senetlerle Yazılı Şekil Arasındaki İlişki” Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, (Erzurum, 2000), c. IV, sayı 1-2, s. 413-434. Hamidullah, Muhammed, el-Vesâiku’s-Siyâsiyye (Beyrut, Dâ- ru’n-Nefâis, 1987). İbn Ferhûn, Ebü’l-Vefa Burhaneddin İbrâhim b. Ali b. Muhammed 799/1397, Tebsıratü’l-Hükkâm fî Usûli’l-Akzıye ve Menâhici’l-Ahkâm, (Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1883). Birlikte: Kinânî, Ebü’l-Kâsım b. Selmun, el-İkdü’l-Munazzam. (Bulak 1301 baskısından ofsettir.)