Mehmet Arif ÖZYAZICI, Orhan DENGİZ, Mehmet AYDOĞAN

Çay Yetiştirilen Tarım Topraklarının Reaksiyon Değişimleri ve Alansal Dağılımları

Bu çalışmada, Türkiye genelinden birçok özellikleri ile ayrıcalık gösteren çay tarım topraklarının toprak reaksiyon değişimlerinin ve alansal dağılımlarının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaca uygun olarak Artvin, Rize ve Trabzon illerini kapsayan 262 adet çay yetiştirilen alanlardan toprak örnekleri alınmış ve analizleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, çay tarımı yapılan toprakların pH değerleri 3,14-6,39 arasında değişiklik göstermiştir. Çay için ideal kabul edilen 4,50-6,00 pH sınırları arasında yer alan toprak örneklerin oranının Artvin, Rize ve Trabzon illerinde sırasıyla % 22,92, % 3,87 ve % 32,20 olduğu belirlenmiştir. En düşük pH değerlerine çay tarım topraklarının alansal olarak en büyük yüzdesine sahip Rize ili sınırları içinde rastlanmıştır. Bölge geneline bakıldığında çay tarım topraklarının % 86,26'sı çay için en iyi pH kabul edilen sınırların (4,50-6,00) dışında yer aldığı saptanmıştır. Çay tarımı yapılan toprakların pH düşüklüğünün bir sorun olarak devam ettiği, öncelikle pH yönünden toprak yapısının iyileştirilmesinin gündeme getirilmesinin kaçınılmaz olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çay bitkisi, toprak reaksiyonu, Doğu Karadeniz, Tea plant, soil reaction, Eastern Black Sea

Reaction Changing and Distribution of Agricultural Land for Tea Cultivation

This research was carried out to determine variations of soil reaction and their distribution in tea cultivated soils that have many speciality features as compared to other soils in Turkey. For this aim, total 262 soil sample were collected from tea plantation area located on Artvin, Rize and Trabzon and their analysis were done. According to results, pH values of tea cultivated soils were found between 3.14 and 6.39. 4.50-6.00 pH values of soils accepted the best roil reaction values for tea plant were determined 22.92%, 3.87% and 32.20% in Artvin, Rize and Trabzon provinces, respectively. The lowest pH values of the tea cultivated soils were detected in Rize province that has the highest percentage in terms of low pH values. In addition, it was determined that 86.26 % of the tea cultivated soils in the region has lower pH values than threshold level for ideal pH values. Consequently, this research shows that low pH values of cultivated tea soils in region has still continued as problem in today. For that reason, it is necessary that these soils have been rehabilitated in terms of pH for tea plant growing condition.

PDF

___

Anonymous (1982/83). Annual scientific report. Tocklai Experimental Station, Assam, 11–12.

Anonymous (1986). Tea growers handbook. Third Edition, Tea Research Foundation of Kenya.

Bhattacharyya N G, Dey S K (1983). Role of pH and aluminium on phosphate availebility of tea soils and meteorology depertmant, Tocklai.

Çengel M (1982). Menemen ovası tuzlu-alkali topraklarında biyolojik kükürt oksidasyonu, kükürt bakterilerinin aktiviteleri ve etkili thiobacillus türleri üzerinde araştırmalar. Bornova.

Eden T (1976). Tea thirt edition tropical agriculture series longman group limited, LONDON.

Gökhale N G (1952). Soil and Climatic Condations for Tea. Capital, Assam, 17, 13.

Harler C R (1964). The culture and marketing of tea. London Oxford University, New York.

Harler C R (1966). Tea growing. 1-162. Oxford Univ. Press. London.

Jackson M L (1958). Soil Chemical Analysis, Prentice-Hall, Inc. Englewood Cliffs, N.J.

Kacar B (1984). Çayın gübrelenmesi, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çay–Kur Yayını No:4, Ankara, s:356.

Kacar B, Przemeck E, Özgümüş A, Turan C, Katkat A V, Kayıkcıoğlu İ (1979). Türkiye’de çay tarımı yapılan toprakların ve çay bitkisinin mikrolement gereksinimleri üzerinde bir araştırma. TÜBİTAK Proje No: TOAG–321, 62, Ankara.

Karım Z, Rahman A, Rahman S (1981). Mineralogy of acidic tea soils and sorption of phosphate. Tea Quarterly 50 (4) 175–182, Sri Lanka.

Lluch C, Olivares J (1979). Effect of elemental sulphur and sulphate on soil mikroflora. Agrochimica 23 (3/4) 273–278.

Müftüoğlu N M (1990). Doğu Karadeniz çay tarım topraklarının mikrobiyolojik dinamiği ve toprak asitliğini etkileyen biyolojik faktörler. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Çaykur Yayını No: 12, DSİ Basım ve Foto–Film İşletme Müdürlüğü Matbaası, s.118, Ankara.

Müftüoğlu N M, Sarımehmet M (1993). Doğu Karadeniz Bölgesinde çay tarımı yapılan toprakların asitlik durumu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt:30, Sayı:3. s. 41–48.

Müftüoğlu N M, Yüce E, Turna T, Kabaoğlu A, Özer S P, Tanyel G (2010). çay tarımı yapılan alanların bazı toprak ve bitki özelliklerinin değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, s.309–316, Bornova–İZMİR.

Oche J J, Soule M J, Dijkman M J, Whelburg C (1966). Climatic and soil requirments. Tropical and Subtropical Agriculture, Vol II, Macmillan LTD London, 877–878.

Özuygur M, Ateşalp M, Börekçi M (1974). Doğu Karadeniz Bölgesi topraklarının kireç ihtiyaçlarını tayinde uygulanacak metotlar ve kireçleme malzemeleri üzerinde bir araştırma. TÜBİTAK Yayınları No:283, TOAG Seri No:48.

Özyazıcı G, Özyazıcı M A, Özdemir O, Sürücü A (2010). Some physical and chemical properties of tea grown soils in Rize And Artvin provinces. Anadolu J. Agric. Sci., 25(2):94–99, Samsun.

Sağlam M T (1978). Toprak kimyası tatbikat notları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Erzurum.

Sarımehmet M, Müftüoğlu N M, Yılmaz E (1982). Çay tarımının geliştirilmesi ve kalitesinin ıslahı ana projesi, ülkemiz muhtevalarının ve fiziki yapılarının tesbiti. Çay Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü 1982 Yılı Çalışma Raporu, Rize. (http://members.comu.edu.tr/mucella/2rapor. PDF, Erişim Tarihi: 20 Şubat 2013). bitki besin elementleri

Sharma V S, Ranhanathan V (1985). The world of tea today. Outlook an Agriculture, 14, 1:35–36.

Sivasubramaniam S, Talibudeen O (1972). Effect of aliminium on growth of tea (Camellia Sinensis) and its uptake of potassium and phosphorus. The Tea Quarterly, 43, (1/2), 4–13, Ceylon.

Tekeli S T (1962). Çay Teknolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 190, Ders Kitapları 64, Ankara Üniversitesi Basımevi, ANKARA.

Tekeli S T (1976). Çay Yetiştirme, İşleme, Pazarlama. Dönüm Yayınları 5, Ankara Basım ve Ciltevi, ANKARA.

Ural N (1991). Çay’da gübreleme sorunları ve çözümleri. ÇAYKUR, s. 12, Rize.

Ülgen N, Yurtsever N (1995). Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi (4. Baskı). T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 209, Teknik Yayınlar No: T.66, s.230, Ankara.

Vicar M H, Bridger G L, Nelson L B (1963). Fertilizer technology and usage. Soil Science Society of America, Madison, 387–388.

Wickremasinghe K N, Sivasubramaniam S, Nalliah P (1981). Urea hydrolysis in some tea soils. Plant and Soil. Vol. 62, No: 3, 473–477.

Wijedasa M A, Fernando V (1971). Effects of different forms of nitrogen on soil pH. The Tea Research Institute of Ceylon St. Coombs, Talawakele, Ceylon.

Wilson K C (1969). The mineral nutrition of tea. Tea Research Institute of East Kericho (Kenya), International Potash Institute, Berne.