FARKLI SOSYOEKONOMİK DÜZEYDEKİ ERGENLERİN ÇOCUKLUK DÖNEMİ İSTİSMAR YAŞANTILARI: ANKARA ALTINDAĞ VE ÇANKAYA ÖRNEĞİ

İstismar çocuğun gelişimini fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdan etkileyen bir davranış örüntüsüdür. Literatüre bakıldığında alt sosyo-ekonomik düzeyden gelen çocukların daha çok istismara maruz bırakıldığı gözeçarpmaktadır, fakat yüksek sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerin çocuklarının fiziksel, duygusal ve cinsel anlamda ne derecede istismara maruz kaldıkları yeteri kadar bilinememektedir. Bu araştırmanın amacı; farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ergenlerin çocukluk yaşantılarında maruz kaldığı istismar durumlarını incelemek ve ergenlerin ailelerindeki risk faktörleri ve sorunlarını ortaya koymaktır. Araştırmayı gerçekleştirebilmek için TÜİK'in bölgelere göre gelişmiş- lik düzeyi (zengin-orta-fakir) verilerine göre oluşturulmuş okul belirlenmiş ve Ankara Altındağ'da 165; Ankara Çankaya'da 166 olmak üzere toplamda 331 ergene ulaşılmıştır. Araştırmada "Çocukluk Yaşantıları Örselenme Ölçeği" kullanılmıştır. Bu ölçek fiziksel, duygusal ve cinsel örselenme alt ölçeğinden oluşmaktadır. Ölçek geçmiş yaşamda maruz kalınan istismarı boyutlu olarak ölçmektedir. Elde edilen verilerin girişi SPSS (versiyon 15) ile gerçekleştirilmiştir. Değişkenlerin niteliğine göre; %, ttesti, anova, kruskal wallis, korelasyon ve ki-kare gibi analizler kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları; -çocukluk örselenme yaşantılarından edinilen Ölçek puanlarına göre- fiziksel ve duygusal istismarın Altındağ ve Çankaya'da eşite yakın olduğunu ve fiziksel ve duygusal istismarın yalnızca alt sosyo-ekonomik düzeyde değil, eğitim ve gelir düzeyi daha iyi düzeyde olan Çankaya'daki ailelerin çocuklarında da görüldüğünü göstermektedir. Bunun yanı sıra araştırmada ailedeki gelir durumunu 740 TL ve altı olarak beyan eden Altındağ'daki ergenlerin fiziksel ve duygusal açı- dan diğer gelir gruplarına göre daha fazla örselendiği ortaya konulmuştur. Araştırma sonuçları cinsel istismarın Çankaya'da; ekonomik istismarın ise Altındağ'da daha fazla olduğunu göstermektedir. Araştırma yüksek sosyo-ekonomik düzeyden gelen ailelerin çocuklarının da fiziksel, duygusal ve cinsel açıdan örselendiğini göstermektedir. Bu nedenle ailelere yönelik sosyal çalışma uygulamalarının iki sosyo-ekonomik yapıyı içerecek biçimde oluşturulması gerekmektedir.

Childhood Abuse Experiences of Adolescents with Different SocioEconomic Statuses: Ankara Altındağ and Çankaya Cases

Abuse is series of behaviours that aflect the physical, psychological and social development of the children. Literature reveals that children from lower socio-economic status are more exposed to abuse, but it is not known enough to what extent children of higher socio-economic status families are abused physically, emotionally and sexually. Purpose of this research is to examine the cases of abuse that the adolescents from dijferent socio-economic levels faced in their childhood, and putforth the risk factors and problems in their families. In order to conduct the research schools were determined according to TÜİK (Turkish Statistical Institute) data and 331 adolescents were reached ofwhich 165 werefrom Altındağ and 166 from Çankaya. Childhood trauma scale was used in the research. This scale is comprised of the physical, emotional and sexual abuse sub-scales. 1t measures the past abuse in dimensions. The data obtained were processed via SPSS (version 15). Analyses such as %, test, and ANOVAs, kruskal wallis, correlation, and qi-square were used according to the quality of the variables. Thefact that the physical and emotional trauma scores appeared out to be almost equal at Altındağ and Çankaya indicates that physical and emotional abuse are seen not only in the lower socio-economic level, but also in the families in Çankaya whose level ofeducation and income is higher. Besides, it appears out that the adolescents at Altındağ who states that the income ofthefamily is either 740 TL or below were more abused physically and emotionally compared to the other income groups.The research results show that sexual abuse is seen more at Çankaya; and economic abuse is seen more atAltındağ. The study indicated that children of the families from 76 higher socio-economic levels are also exposed to physical, emotional and sexual abuse. Thus, social work practices with families should be constructed as including the two socio-economic structures.

PDF

___

Ankara Kalkınma Ajansı (2012). Erişim: 14.10.12, http:/lyoksullukharitasi.com/tag/ ankara-kalkinma-ajansi/
Aral, N. (1997). Fiziksel İstismar ve Çocuk. Ankara: Tekışık Ofset Baskı.
Arıkan, Ç. (1998). Ailede Çocuğa Yönelik Şiddet. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 6(1-3-3), 77—87.
Avcı, M. (2011). Akran İstismarının Sosyal Kökenleri. A.Gülan, MR. Şirin, M. C. Şirin (Haz.). Yetişkin Bildirileri Kitabı (3. 182). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Beckett, C. (2003). Child Protection. London: Sage Publications.
Bernstein, D. P., Fink, L., Handelsman, L., Foote, J., Lovejoy, M., ve Diğerleri (1994). lnitial Reliability and Validity of New Retrospective Measure of Child Abuse. The American Journal of Psychiatry, 151 (8), 1132-1136.
Bilir, Ş., Arı, M., Dönmez N. ve Güneysu, S. (1991). 4-12 Yaşları Arasında 16.100 Çocukta, İstismar Durumları ile ilgili Bir İnceleme. E. Konanç, İ. Gürkaynak. (Ed.). Çocuk İstismarı ve İhmali (s. 45-53). Ankara: Gözde Repro Ofset.
Browne, K. (1990). Çocuk istismarına Neler Sebep Olur? [Bildiri]. Çocuk İstismarının Önlenmesi Konferansı, Ankara.
Bulut, l. (1996). Genç Anne ve Çocuk İstismarı. Ankara: Bizim Büro.
Çeşmeci, M. (1995). Further Reliability and Validity Study of the Perceptions of Psychological Maltreatment Inventory for Adolescence. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Bo- ğaziçi Üniversitesi.
Taşdelen, N. (1995). Examination of the Effects of Percelved Psychological Maltreatment of Mothers on Adolescent’s Self Concept, Emotional and Behavioral Problems and Academic Achievement. Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi, Boğaziçi Üniversitesi.
Tahiroğlu, Y., Çelik, G., Avcı, A., Meral, M. ve Çekin, N.(2008). İstismar Olgularında Asılsız Bildiri: Bir Olgu Sunumu. Anadolu Psikiyatri Dergisi, Cilt, 9, s. 49-53.
Ercüment, E. (2012). Türkiye’de Çocuk Haklarını Tanıtma, Yaygınlaştırma ve İzlemeye Yönelik Uygulamaların Eleştirel Analizi ve Bir Model Önerisi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 2012; 23(2), 47-74.
Erkan, G. (2004). Cinsel Yönden İstismar Edilen Çocuklarla Mülakat. Top/um ve Sosyal Hizmet, 15 (1), 9-14.
Farrington, D. (2002). Developmental Criminology and Risk-Focused Prevention. M. Morgan (Ed.). The Oxford Handbook of Criminology (p. 112-121). Oxford: Oxford University Press.
Finkelhor, D. (1994). Current information on The Scope and Nature of Child Sexual Abuse. The Future of Chi/dren, 4(2), 31-53.
Gökler, R. (2006). Eğitimde Çocuk İstismarı ve lhmaline Genel Bakış. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3), 47-76.
Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z. ve Aydoğan, S. (2002). Anneleri Tarafından Çocuklara Uygulanan Duygusal ve Fiziksel İstismar! İhmal Davranışı ve Bunu Etkileyen Faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24 (3), s. 128-134.
Güneysu, S. (1982). Ana-Babaların Çocuklara Karşı Tutumları ve Çocuktaki Davranış Problem/eri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, H.Ü. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Programı, Ankara.
İşmen, E. A. (2004). Aile Çocuk İstismarı Olçek Geliştirme Çalışması. Hasan Ali Yü- cel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 207-221.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1990). Türkiye’de Ailenin Sürekliliği ve Değişim. T. Erder (Haz.). 1. Aile Şurası Bildirileri (151-160). Ankara: Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
Kars, Ö. (1996). Çocuk İstismarı: Nedenleri ve Sonuçları. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
Kozcu, Ş. (1990). Çocuk İstismarı ve İhmali. Ankara: Devran Matbaası.
Kurdoğlu, M., Kurdoğlu, Z., Güler, A., Özgökçe, Ç. (2010). Türkiye’nin Doğusunda Çocukluk Çağındaki Cinsel İstismar Olgularının Değerlendirilmesi. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi,7(4), 8-285.
Oskay, G. (1991). Dayak Konusunda Ana Baba ve Ergenin Tutumu. Aile Yazıları, |||. T.C. Özdemir, A. (1989). Çocuğun Fiziksel Yönden lstismarı ve İhmali. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öztop, D. ve Özcan, Ö. (2010). Cinsel istismar Vakalarının Sosyo-demografik ve Klinik Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Yeni Symposium Journal, 48(4), 270-276.
Paslı, F. (2009). İstismar Kuşkusuyla Gazi Üniversitesi Çocuk Koruma Merkezine Baş- vuran Çocukların Adli ve Sosyal Bildirim Süreç/erinin İncelenmesi. Ankara Üniversi96 tesi Disiplinlerarası Sosyal Psikiyatri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı, Ankara.
Sheafor, B. W. ve Horejsi, C. R. (2003). Techniques and Guidelines for Social Work Practice. Boston: Allyn and Bacon Publishers.
Slack, S.K., Holl, J., Mc Daniel, M., Yoo, J. ve Bolger, K. (2004). Understanding the Risks of Child Neglect: An Exploration of Poverty and Parent Characteristics. Sage Publications, 9, 395-408.
Sokullu, F. (2011). Kriminoloji ve Hukuk Açısından Çocuk İhmal ve İstismarı. A. Gü- lan, R. Şirin, C. Şirin (Haz.). Birinci Türkiye Çocuk Hakları Kongresi: 25-27 Şubat 2011- İstanbul:Bildiriler(s.121-133).İstanbul:Çocuk Vakfı Yayınları.
Turhan, E., Sangün, Ö. ve İnandı T. (2006). Birinci Basamakta Çocuk İstismarı ve Önlenmesi. Sted Dergisi, 15 (9), 153-157.
UNDP (2012). Erişim: 17.09.12, http:/lwww.undp.org.tr/Gozlem3. aspx?WebSayfaNo=3475
UNICEF_ (2010). Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile Içi Şiddet Araştırması Raporu. Ankara: S.H.Ç.E.K.
Unicef (2007). Eliminating Violence against Chi/dren. USA: Unicef.
Ünal, F. (2008). Çocuk İhmal ve İstismarı. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (1), 9-18.
Yıldırım, Ş. (2006). Ergen/erin Aile İçinde Şiddete Maruz Kalma Nedenleri ve Aile İçi İlişkilerinin Değerlendirilmesi. H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı Başkanlığı, Ankara.
Zeytinoğlu, S. ve Kozcu, Ş. (1990). Fiziksel Çocuk Istismarı Konusunda Bir Araştırma. Seminer Psikoloji, 6(7), 77- 84.
Zoroğlu, S. S., Tüzün, Ü., Şar, V., Öztürk, M., Kora, M. E., Alyanak, B. (2001). Çocukluk Dönemi İstismar ve İhmalinin Olası Sonuçları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(2), 69-78.