VATANDAŞLIK BAĞLAMINDA GÖÇÜN SİYASALLAŞMASI

Vatandaşlık, yasal statü, haklar, aidiyet/kimlik ve katılım gibi kavramları kapsamaktadır. Geleneksel olarak belirli bir coğrafi ve politik topluluğa bağlılığı ifade eden vatandaşlık, ulusal kimlik, egemenlik kavramlarını da çağrıştırır. Vatandaşlık ve ulusal aidiyetin yakından bağlantılı olduğu, ancak aynı zamanda Batı demokrasilerinde vatandaşlığa nasıl yaklaşıldığı konusunda ülkeler arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılığı günümüzde derinleştiren etkenlerin başında uluslararası göç hareketleri gelmektedir. Küreselleşme politikalarının bir sonucu olarak ülke içinde yaşanan iç çatışmalar, ülkeler arasında yaşanan savaşlar, küresel açlık, iklim krizi, kıtlık ve gelir adaletsizliği gibi etkenlerle ortaya çıkan uluslararası göç, vatandaşlık tartışmalarını yeni bir boyuta taşımıştır. Vatandaşlık anlayışı üzerinde etkili olan uluslararası göç, gelişmiş ülkelerin vatandaşlık politikalarının değişmesinde de etkili olmuştur. Bu değişimden hareketle çalışmada, uluslararası göç hareketlerinin vatandaşlığın dönüşümü üzerindeki etkisi incelenmektedir. Ayrıca bu çalışma uluslararası boyutta gerçekleşen göçlerin gelişmiş ülkelerde nasıl politize edildiğini karşılaştırmalı bir şekilde ele alma amacındadır. Bu amaçla göç politikaları bazı ülkelerde yoğun bir şekilde tartışmalı ve siyasi gündemin üst sıralarında yer alırken, başka ülkelerde bu durumun neden politikleşmediği sorusuna da cevap aranmaktadır. Bütün bu tartışmalar çerçevesinde göçmenlerin geçici mi kalıcı mı olacağı, kalıcı olacak ise vatandaşlık ile ilgili olarak asimilasyon, entegrasyon ve çokkültürcü yaklaşımlardan hangisinin benimseneceği tartışmaları yeni kaygıları da beraberinde getirmiştir. Bu kapsamda gerçekleşen tartışmalar ve göçmenlere vatandaşlık verilmesiyle ilgili son yıllardaki siyasi tartışmalar göçü siyasallaştırmıştır. Bu çalışmada göçün siyasallaşma sürecine neden olan sosyo-ekonomik faktörler ile radikal sağ popülist partilerin yükselişi de vatandaşlık bağlamında incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Göç, Uluslararası Göç, Göçün Siyasallaşması, Vatandaşlık.

PDF

___

BBC News (2016). BM: Türkiye En Çok Mülteciye Ev Sahipliği Yapan Ülke. Erişim Tarihi 20 Haziran 2016. https://www.bbc.com.
Benhabib, S. (2006). Ötekilerin Hakları. İstanbul: İletişim Yayınları.
Betts, A. (2017). Zorunlu Göç ve Küresel Politika (Çev. Seher Meltem Türkaslan). Ankara: Hece Yayınları.
Brubaker, R. (2010). Fransa ve Almanya’da Vatandaşlık ve Ulus Ruhu (Çev. Mahide Pekel). Ankara: Dost Kitapevi.
Canatan, K. (2020). Toplumsal Değişim Perspektifinde Göç Sosyolojisi. Ankara: Eski Yeni Yayınları.
Carens, J. H. (2012). Immigration And Citizenship. Values and Ethics for the 21st Century (ss. 103-136). Madrid: BBVA.
Castles, S. (2010). Understanding Global Migration: A Social Transformation Perspective. Journal of Ethnic and Migration Studies.
Castles, S., Miller, M. J. (2008). Göçler Çağı, s. Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri, (Çev. Bülent U. Bal ve İbrahim Akbulut). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Cohen, R., (1998). Hard Cases: İnternal Displacement in Turkey, Burma and Algeria. Forced Migration Review. ss. 23-28.
Elitok, S. P. (2021). Biden’ın 2021 Vatandaşlık Yasası Ne Getiriyor? Gazete Duvar. Erişim Tarihi, 7 Temmuz 2021. https://www.gazeteduvar.com.tr.
Erbaş, H. (2019). Gidişlerden Kaçışlara Göç ve Göçmenler, Kuram, Yöntem ve Alan Yazıları. Ankara: Phoenix Yayınları.
Erden, M. S. (2017). Türkiye ve İran’da Vatandaşlık ve Etnisite. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Erdoğan, M. M. (2020). Suriyeliler Barometresi: Suriyelilerle Uyum İçinde Yaşamın Çerçevesi. Ankara: Orion Kitapevi.
Göç ve Uyum Raporu (2018). TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Mülteci Hakları Alt Komisyonu. Erişim Tarihi 7 Mart 2018.
Heywood, A. (2007). Siyaset. (Çev. Bekir Berat Özipek vd.). Ankara: Adres Yayınları.
Hutter, S. (2021). Politicising İmmigration in Times of Crisis. Journal of Ethnic and Migration Studies. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/1369183X.2020.1853902.
IOM (2011). World Migration Report 2011. https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2011.
İçduygu, A., Şentürk Soyarık, N., Çoban, C., Gökçek, A. (2014). Türkiye'deki Göçmenlerin Vatandaş Olma Eğilimleri: Algılar ve Deneyimler. TÜBİTAK.
Kadıoğlu, A. (2012). Vatandaşlık, Kavramın Farklı Anlamları. İçinde Ayşe Kadıoğlu (Edt.), Vatandaşlığın Dönüşümü Üyelikten Haklara (ss. 21-30). İstanbul: Metis Yayınları.
Kapani, M. (2007). Politika Bilimine Giriş. 21. Basım. İstanbul: Bilgi Yayınevi.
Keskin, İ. F., Yanarışık, O. (2021). Suriye Göç Krizi Hakkında Güvenlik Endişeleri: Türkiye ve AB Ülkeleri Karşılaştırması. Güvenlik Araştırmaları Dergisi. Cilt: 23 Sayı: 1, ss. 54-70.
Keyman, E. F. (2012). Türkiye’de Çokkültürlü Anayasal Vatandaşlık. İçinde Ayşe Kadıoğlu (Der.), Vatandaşlığın Dönüşümü Üyelikten Haklara (ss. 218-244). İstanbul: Metis Yayınları.
Kuçuradi, İ. (2018). İnsan Hakları, s. Kavramları ve Sorunları. 4. Baskı. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
Kümbetoğlu, B. (2012). Göç Çalışmalarında “Nasıl” Sorusu. İçinde S. Gülfer Ihlamur-Öner, N. Aslı Şirin Öner (Der.), Küreselleşme Çağında Göç: Kavramlar Tartışmalar (ss. 49-88). İstanbul: İletişim Yayınları.
Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev. Osman Akınbay, Derya Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Meyer, S., Rosenberger, S. (2015). The Politicisation of Immigration in Austria. İn Wouter van der Brug, Gianni D'Amato, Didier Ruedin, Joost Berkhout (Edt.) The Politicisation of Migration (s. 31-51). London, s. Routledge.
Oruç, M. (2021). Türkiye’de Bulunan Suriyelilerin Hukuki Statüleri ve Sahip Oldukları Haklar. İçinde Mehmet Karakaş, Demet Çak (Edt.), Göç ve Etkileri (ss. 123-130). Ankara: Pegem Akademi.
Osmanoğlu, Ö. (2016). Türk Sineması’nda Dış Göç Olgusu: Sosyo-Kültürel Karşılaşmalar, Kimlik Çatışması ve Yabancılaşma. Marmara İletişim Dergisi, Sayı 25, ss. 77-98.
Özkan, Y. (2021). Hollanda’da Aşırı Sağcı Lider Wilders’in Seçim Vaadi ‘Suriyelileri Sınır Dışı Etmek.’ Erişim Tarihi 17 Ocak 2021. https://www.bbc.com.
Öztan, E. (2012). Göçmenlerin Entegrasyonunda Değişen Modeller: “Çokkültürlü Cennet”ten “Çokkültürlü Drama”ya- Hollanda ve Göçmenleri. İçinde S. Gülfer Ihlamur-Öner, N. Aslı Şirin Öner (Der.), Küreselleşme Çağında Göç: Kavramlar Tartışmalar (s. 161-182). İstanbul: İletişim Yayınları.
Poggi, G. (2016). Devlet Doğası, Gelişimi ve Geleceği, (Çev. Aysun Babacan). 5. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Ruedin, D., D’Amato, G. (2015). The Politicisation of Immigration in Switzerland, s. The Importance of Direct Democracy. İn Wouter van der Brug, Gianni D'Amato, Didier Ruedin, Joost Berkhout (Edt.) The Politicisation of Migration (ss. 140-158). London: Routledge.
Sayın, H. (2019). Uluslararası Göç ve Uluslararası Güvenlik. Ankara: Berikan Yayınevi.
Şit, B. (2008). Modern Vatandaşlık Kavramına Bir Bakış. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. Sayı 76 ss.64-82.
Telatar, G. (2019). Göç ve Güvenlik, s. Kavramsal ve Teorik Bir Analiz. İçinde Gökhan Teleatar, Umut Kedikli (Edt.), Uluslararası Göç ve Güvenlik (ss. 7-38). Ankara: Nobel Yayınları.
Topçuoğlu, R. A. (2012). Düzensiz Göç: Küreselleşmede Kısıtlanan İnsan Hareketliliği. İçinde S. Gülfer Ihlamur-Öner, N. Aslı Şirin Öner (Der.), Küreselleşme Çağında Göç: Kavramlar Tartışmalar (ss. 501-509). İstanbul: İletişim Yayınları.
Ünver, O. C. (2021). Uluslararası Göçmenler ve Görmezlikten Gelinen İnsan Hakları. İçinde Mehmet Karakaş, Demet Çak (Edt.), Göç ve Etkileri (ss. 226-245). Ankara: Pegem Akademi.
Ürer, L. (2021). Karar Alma Süreçlerinde Nüfus Faktörü ve Dış Politika Uygulamalarına Göç Temelinde Demografik Bakmak. İçinde Mehmet Karakaş, Demet Çak (Edt.) Göç ve Etkileri (ss. 207-224). Ankara: Pegem Yayınları.
Yalçın, C., (2004). Göç Sosyolojisi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Yıldız, A. (2017). Göç ve Entegrasyon Politikalarında Vatandaşlık. Göç Araştırmaları Dergisi. Cilt: 3, Sayı: 1, ss. 36-67.
Yılmaz, Önder (2021). 174 Bin Suriyeli Türk Vatandaşı Oldu. www.milliyet.com.tr. Erişim, 12 Ekim 2021.