Temel Dayanakları Bakımından Demokrasi: Antik ve Modern

Günümüzde birçok insan demokrasinin en iyi ve insana yakışır tek yönetim biçimi olduğuna sorgulamaksızın inanmaktadır. Oysa antik dönem filozofları demokrasinin iyi olandan bir sapma olduğunu ileri sürmektedir. Demokrasiyi savunanların ve ona karşı çıkanların temel savları nelerdir? Bu soruyu yanıtlamak ve kimin haklı olduğunu anlayabilmek için bu iki farklı yaklaşımın türetildiği ön-kabullerin neler olduğunu ayrı ayrı ortaya koymak ve bunların sağlamlığını ve geçerliliğini yeniden sorgulamak gerekmektedir. Bu tür bir sorgulama hem antik ve modern, klasik ve neo bütün demokrasileri demokrasi yapan şeyin ne olduğunu açığa çıkartacak, hem de “en iyi yönetim biçimi hangisidir?” sorusuna yanıt ararken “iyi”yi nerede aramamız gerektiğini görmemizi sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Demokrasi, iyi, antik, modern, özgürlük, çoğunluk, eşitlik, değer

Democracy with regard to its Basic Foundations: Modern and Ancient

Nowadays many persons believe that democracy is, beyond all question, the best, unique, and the most humanitarian system of government. Whereas, the ancient Greek philosophers claim that democracy is a declination regime from the “good”. What are the main theses of the persons who approve, and of disapprove of democracy? In order to be able to answer this question and to identify who is right, we have to find out the presuppositions of these two different views on democracy, from which they have been driven each separately, and to re-investigate their validity and coherence. Such investigation would give us an opportunity, not only to be able to pick out where we must search the “good” while we try to find an answer to the question “what is the best form of government?”, but also to bring out the common features of all democracies, whether it is labeled as ancient, modern, classical or neo.

Keywords:

Democracy, good, ancient, modern, freedom, majority, equality, value,

PDF

___

şey bu insan ve değer anlayışıdır. Günümüzde demokrasi sıradan insan tipinin
ürünüdür ve insanların gittikçe daha da sıradanlaşmasına yol açan bir siyasal
toplumsal ortam yaratmaktadır. Dolayısıyla, liberal demokrasiye ilişkin
görüşlerimizin ve bundan daha önemlisi, hem klasik hem neo-liberallerin ön
kabullerinin yeniden sorgulanması gerekir. Son olarak, demokrasi, özellikle günümüzde yaygınlaşan biçimiyle neo
liberal demokrasi, insanların eşitliği fikrinden uzaklaşmaktadır. Bu uzaklaşma
bizim söz ettiğimiz anlamda insanlar arasında yapısal bir farklılık olduğu
görüşünden değil, yukarıda belirttiğimiz oligarşi yanlılarının eşitsizlik
düşüncesinden ve “hak”ı zenginliğe göre belirleme isteklerinden kaynaklanır.
Aslında sosyal demokratların sakladığı bir gerçeğin, demokrasilerde,
insanların insanlaşabilmeleri için gerekli beslenme, barınma, çalışma, eğitim
gibi temel insan hakları bakımından bile eşit olmadığı gerçeğinin itiraf
edilmesinden başka bir şey değildir. Bu nedenle, son sözü Nietzsche‟ye
bırakmak uygun olacaktır: demokratik hareket, siyasal kurumların bir çöküş
biçimidir; insanın küçültülmesini, onun değerinin düşürülmesini, ortalama
hale getirilmesini simgeler. Karşı değerlendirme başlatılmalı, değerler yeniden
değerlendirilmelidir. Bunun için yeni bir tip felsefeciye, buyurucuya gerek var.
Özgür ruhlara, “yani baskı ve çekiç altında vicdanın çelikleşeceği değerlerin
yeniden değerlendirilmesi, tunçlaşmış bir yürek, bu sorumluluğun ağırlığını
kaldırabilmesi için” (Nietzsche, 2004: 116).
Aristoteles, 1993, Politika, çev. Tunçay, M., Remzi Kitabevi, İstanbul.
_____, (1998) Nikomakhos’a Etik, çev. Babür, S., Ayraç Yayınevi, Ankara.
_____, (2000) Ruh Üzerine, çev. Özcan, Z., Alfa Kitabevi, İstanbul.
Bacon, F., 1999, Novum Organum, çev. Akkaş, S. Ö., Doruk Yayıncılık, Ankara.
Connin, L. J., 1990, “Hayek, Liberalism and Social Knowledge”, Canadian Journal of Political Science, 23 (2, June): 297-315.
Dewey, J., 1987, Özgürlük ve Kültür, çev. Günyol, V., Remzi Kitabevi, İstanbul.
Fukuyama, F., 1999, Tarihin Sonu ve Son İnsan, çev. Dicleli, Z., Gün Yay., İstanbul.
Giddens, A., 2002, Sağ ve Solun Ötesinde, çev. Sözen, M. & Yücesoy, S., Metis Yayınları, İstanbul.
Hayek, F. A., 1958, “Freedom, Reason, and Tradition”, Ethics (The University of Chicago Press), 68 (4, July): 229-245.
Hobbes, T., 2004, Leviathan, çev. Lim, S., Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Kuçuradı, I., 1996, Etik, TFK Yayınları, Ankara.
_____, 1998, İnsan ve Değerleri, TFK Yayınları, Ankara.
_____, 2007, “Yirmibirinci Yüzyılın Eşiğinde Demokrasi Kavramı ve Sorunları”, içinde İnsan Hakları: Kavramları ve Sorunları, s. 184-194, TFK Yayınları, Ankara.
Mill, J. S., 1958, Consideration on Representative Government, Liberal Arts Press Inc., New York.
_____, 2004, Hürriyet Üstüne, çev. Dostel, M. O., Liberte Yayınları, Ankara.
Nietzsche, 2004, İyinin ve Kötünün Ötesinde, Çev. İnam, A., Say Yayınları, İstanbul.
Özcan, M., (2006), İnsan Felsefesi: İnsanın Neliği Üstüne Bir Soruşturma, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
Platon, 1998, Devlet, çev. Eyüpoğlu, S. & Cimcoz, M. A., Remzi Kitabevi, İstanbul.
Rousseau, J. J., 2005, Ekonomi Politik, çev. Birkan, İ., İmge Kitabevi, Ankara.