FİLİSTİN SORUNUNDA İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM YAKLAŞIMININ ÇÖKÜŞÜ

Filistin sorununa yönelik çözüm önerilerinin en popüler olanı şüphesiz ‘iki devletli çözüm’ yaklaşımıdır. 1937 yılında toplanan ‘Peel Komisyonu’ Arap-Yahudi çatışmalarını sonlandırma amacıyla ortaya attığı Peel Planı, iki devletli çözüm yaklaşımıyla ilgili ilk girişim olmuştur. O tarihten itibaren birçok kez iki devletli çözüm yaklaşımları denenmiş olsa da günümüze kadar herhangi bir başarı sağlanamamıştır. Bazı iki devletli çözüm girişimleri dramatik bir şekilde başarısızlıkla sonuçlanmıştır. BM temsilcisi Bernadotte ve Oslo sürecini yürüten İsrail Başbakanı Yitzak Rabin iki devletli çözüme karşı olan Yahudi radikalleri tarafından öldürülmüşlerdir. Günümüzde iki devletli çözüm anlayışı İsrail’in Batı Şeria ve Gazze’de yürüttüğü yasadışı yerleşim politikaları nedeniyle neredeyse imkânsız hale gelmiştir. Bu durumu yaratan Arap Devletlerinin Filistin Sorununa yaklaşımlarında baştan beri farklı anlayışlara sahip olmalarıdır. Bu farklı anlayışlar bir bütün olarak Filistin Sorununu ele alınmasını engellemiş ve İsrail devletinin bundan yararlanmasını sağlamıştır. Zaman içinde Arap Devletleri Filistin Sorununa yönelik ilgilerini kaybetmiş ve günümüzde Filistin Sorunu İsrail Devletinin inisiyatifine bırakılan bir durum haline gelmiştir.

Anahtar Kelimeler:

iki devletli çözüm, israil, filistin, Filistin Sorunu

THE COLLAPSE OF THE TWO-STATE SOLUTION APPROACH TO THE PALESTINIAN PROBLEM

The most popular solution proposal for the Palestinian problem is undoubtedly the ‘two-state solution’ approach. The Peel Plan, which was put forward by the ‘Peel Commission’ in 1937 with the aim of ending the Arab-Jewish conflicts, was the first attempt regarding the two-state solution approach. Although two-state solution approaches have been tried many times since then, no success has been achieved so far today. Some two-state solution attempts have failed dramatically. UN representative Bernadotte and Israeli Prime Minister Yitzak Rabin, who conducted the Oslo process, were killed by Jewish radicals who were against the two-state solution. Today, the understanding of a two-state solution has become almost impossible due to Israel's illegal settlement policies in the West Bank and Gaza. What created this situation is that the Arab States had different understandings in their approach to the Palestinian Question from the very beginning. These different understandings prevented the Palestinian Question from being addressed as a whole and enabled the state of Israel to benefit from it. Over time, Arab States lost their interest in the Palestinian Question and today the Palestinian Question has become a situation left to the initiative of the State of Israel.

Keywords:

two state solution, Israel, Palestine, Palestinian Question,

PDF

___

Arı, T. (2017). Geçmişten Günümüze Ortadoğu. Cilt 2. Bursa: Alfa Akademi Basım Yayın Dağıtım.
Balpınar, Z. (2019). İsrail Perspektifinden İki Devletli Çözüm. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Baroud, R. (2011). İkinci Filistin İntifadası: Bir Ulusun Mücadelesinin Tarihi. (Çev. Z. U. Şengel). Ankara: Sitare Yayınları.
Berry, M. ve G. Philo (2006). Israel and Palestine: Competing Histories. London: Ann Arbor, MI: Pluto.
Birley, A. R. (1997). Hadrian: The Restless Emperor. New York: Routledge.
Black, I. (2018). Komşular ve Düşmanlar: Filistin ve İsrail’deki Araplar ve Yahudiler 1917-2017. (Çev. İ. Sağlamer). İstanbul: Pegasus Yayınları.
Carter, J. (2008). Filistin Barışı. (çev. A. İ. Ceyhan). Ankara: Elips Kitap.
Cohen, S. E. (2006). "Israel’s West Bank Barrier: An Impediment to Peace?". Geographical Review, 96 (4), 682-695.
Cohen, M. R. (2013). Haç ve Hilal Altında Ortaçağda Yahudiler. (Çev. A. Fethi). İstanbul: Köprü Kitapları.
Collins, L. ve L. Dominique (2017). Kudüs... Ey Kudüs. (Çev. A. Emeç). İstanbul: Kronik Kitap.
Cohn-Sherbok, D. ve D. El-Alami (2008). The Palestine–Israeli Conflict A Beginner’s Guide. Oxford-UK: Oneworld Publications.
Finkelstein, N. G. (2014). Bu Kez Çok İleri Gittik! (Çev. D. Ö. Çevik). İstanbul: Tutikitap.
Garaudy, R. (2019). İsrail Sorunu, Siyasi Siyonizm. (Çev. C. Aydın). Istanbul: Timaş Yayınları.
Gelvin, J. L. (2016). Modern Ortadoğu Tarihi 1453- 2015. (Çev. G. Ayas). Istanbul: Timaş Yayınları.
Gorni, Y. (1987). Zionism and the Arabs, 1882-1948: A Study of Ideology. New York-Clarendon Press: Oxford University Press.
Herzl, T. (2018). Yahudi Devleti. (Çev. S. Demir). İstanbul: Ataç Yayınları.
https://www.jewishvirtuallibrary.org/the-peel-commission (02.04.2022).
https://tr.euronews.com/2020/01/28/trump-in-yuzyilin-anlasmasi-dedigi-baris-planina-uluslararasi-tepki-yagdi (02.04.2022).
https://sputniknews.com.tr/20210915/abdden-ibrahim-anlasmalari-karari-1048916613.html (02.04.2022).
https://research.un.org/en/docs/ga/quick/regular/2 (12.05.2022).
https://www.un.org/securitycouncil/content/resolutions-adopted-security-council-1967 (12.05.2022).
https://lehi.org.il/he/סמל-לח״י-חדש/ (09.05.2022).
Inbari, M. (2009). Jewish Fundamentalism and the Temple Mount: Who Will Build the Third Temple?. Albany: State University of New York Press.
Keleşoğlu, E. (2014). İsrail Yurttaşı Filistinliler Yurttaşlık, Kimlik, Siyaset. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kimmerling, B. (2008). Clash of İdentities: Explorations in Israeli and Palestinian Societies. New York: Columbia University Press.
Klier, J. (2011). Russians, Jews, and the Pogroms of 1881-1882. New York: Cambridge University Press.
Kutsal Kitap (Tevrat, Zebur, İncil) (2016). Istanbul: Kutsal Kitap Şirketi.
Medoff, R. ve C. I. Waxman (2009). The A to Z of Zionism. Lanham. MD: Scarecrow Press.
Montefiore, S. S. (2016). Kudüs: Bir Şehrin Biyografisi. (Çev. C. Demirkan). İstanbul: Pegasus Yayınları.
Morris, B. (2009). One State, Two States: Resolving the Israel/Palestine conflict. New Haven: Yale University Press.
Murphy, E. C. (2017). Siyonizm ve Filistin Sorunu. (Ed. Y. M. Choueiri). (Çev. F. Aytuna). İstanbul: İnkılap Yayınevi.
Öztürk, H. (2016). Modern Orta Doğu Siyasi Tarihi. İstanbul: Bilgesan Yayınları.
Pappe, I. (2007). Modern Filistin Tarihi. (Çev. N.Plümer). Ankara: Phoenix Yayınevi.
Pappe, I. (2010). One-State Palestine: Past, Present and Future. (Ed. I. Pappe ve J. Hilal). London: New York: Tauris. Pappe, I. (2018). İsrail Hakkında On Mit. (Çev. S. E. Türközü). İstanbul: Nika Yayın.
Pedahzur, A. (2012). The Triumph of Israel’s Radical Right. New York: Oxford University Press.
Popp, R. (2006). "Stumbling Decidedly into the Six-Day War". The Middle East Journal, 60(2), 281-309.
Rocca, S. (2018). The Forts Of Judaea 168 Be-Ad 73 From The Maccabees To The Fall Of Masada. New York: Osprey Publishing Ltd.
Rothschild, B. E. D. (2011). Letter of Complaint to the Settlers of Rishon Le-Tsion (1883). (Ed. Kaplan, D. J. Penslar). Wisconsin: The University of Wisconsin Press.
Said, E. W. (2005). Oslo’dan Irak’a ve Yol Haritası. (Çev. M. Uyurkulak). İstanbul: Agora Kitaplığı.
Shindler, C. (2013). A History of Modern Israel. New York: Cambridge University Press.
Shlaim, A. (2019). Demir Duvar: Israil ve Arap Dünyası. (Çev. T. Demirci). Istanbul: Küre Yayınları.
Taylor, A. R. (2001). İsrail’in Doğuşu: 1897-1947 Siyonist Diplomasinin Analizi. (Çev. M. Karaşahan). İstanbul: Pınar Yayınları.
Uluslararası Adalet Divanı (2003). İşgal Altındaki Filistin Topraklarında Duvar İnşasının Hukuki Sonuçları, https://www.icj-cij.org/en/case/131 (03.10.2022).