İHTİRA UNSURU YÖNÜNDEN FİKRÎ HAKLARIN İNCELENMESİ

İhtira kelimesi fikrî mülkiyet hukukunda insaniradesinin ürünü olarak ortaya çıkan eserlerdeki “ilk defa”lığı ve yeniliği ifade etmekte olup bu günkü dilde karşılığı yoktur. Bu kelimenin yerine sonraları “buluş” kelimesi geçirilmiş olmakla birlikte buluş kelimesindeki mânâ sığlığı ve kullanımdaki eksiklik sebebiyle, bir süre sonra, buluş kelimesinin ifade ettiği kavram sadece patent ve faydalı model belgesine bağlanabilen yenilikler için kullanılır hale gelmiştir. Oysa diğer bazı fikrî mülkiyet konusu varlıklar da, bugünkü anlamıyla “buluş” içermemekle birlikte, insan iradesinin ürünü olmak ve dolayısıyla sahibi (ihtira eden) ile arasında özel bağ kurulmak yönünden, bir “ihtira” içermektedir. Mesela endüstriyel tasarımlar çoğunlukla tasarlayanın ihtiraının ürünüdür. Mesela bazı markalar ve bilhassa bazı slogan markaları bir ihtira ürünüdür. Mesela bazı edebiyat eserlerindeki özgün hâl bir ihtira’dır. Mesela bu tebliğ konu olarak ilktir ve bir ihtira ürünüdür. Peki ihtira niteliğinin sonuçları nelerdir? Tebliğimizde fikrî mülkiyet haklarının konusu olan soyut varlıklar ihtira kavramı yönünden ele alınacak ve korunmaya değer fikrî hakkın cevherinin ihtira niteliğinin hukuki sonuçları çeşitli örnekler yardımıyla tartışmaya açılacaktır.

EXAMINATION OF INTELLECTUAL PROPERTY RIGTHS IN TERMS OF INNOVATORY ELEMENT

The term “ihtira” has no correspondence in today’s Turkish language, which actually means innovation and being first in the works, as a product of human will in intellectual property law. Replaced by another term ‘buluş’ meaning invention in English, the term ‘buluş’ becomes to be used only for innovations that can be documented as patent and utility model registration document after a while, due to its shallow meaning and its lack of use. While some other things subject to intellectual property do not include any ‘buluş’ in today’s language, they do include ‘ihtira’ because of being a product of human will and hence having a special bond with their owner. For example, industrial models are mostly products of designer’s innovation (ihtira). For example, some trademarks and especially some slogan trademarks are products of innovation (ihtira). For example originality in some literary works are products of innovation (ihtira). For example, this paper is a first with its subject hence it is a product of innovation (ihtira). As a result, what are the consequences of innovatory nature?In this paper, intangible assets subject to intellectual property rights will be examined in terms of the term ‘ihtira’ (innovation) and legal consequences of innovatory nature of intellectual property rights worth protection will be discussed through various examples